Ads 468x60px

.

Nhà văn Nguyễn Công Hoan




Nguyễn Công Hoan là một nhà văn nổi tiếng của Việt Nam.

Ông sinh ngày 6 tháng 3 năm 1903 tại làng Xuân Cầu, huyện Văn Giang, Hưng Yên,
mất ngày 6 tháng 6 năm 1977 tại Hà Nội.


Các bạn có thể đọc tại đây (lấy trên Internet)
- Các tác phẩm của Nguyễn Công Hoan,
- Các bài viết về Nguyễn Công Hoan.

Mời xem: Bách Khoa Toàn Thư mở - Wikipedia
♣ ♣ ♣ ♣ ♣ ♣ ♣ ♣ ♣ ♣


Video: Nhà văn Nguyễn Công Hoan (Thực hiện: Trí Dũng, Ngọc Oanh, Huy Hoàng, Thúy Lành, Thùy Trang, Tuấn Anh - Trang thông tin điện tử Đài Phát thanh & Truyền hình Hưng Yên)

Featured Posts

Chủ Nhật, 17 tháng 3, 2024

Nghe đọc Tuyển tập truyện ngắn Nguyễn Công Hoan - Kênh Cô Trinh


Nghe đọc Tuyển tập truyện ngắn
Nguyễn Công Hoan

Tuyển chọn: Kênh Cô Trinh
Diễn đọc: Hồng Trinh



Mời nghe đọc tại - Internet Archive
Diễn đọc: Hồng Trinh





Thứ Hai, 4 tháng 3, 2024

Nghe đọc Tuyển tập truyện ngắn Nguyễn Công Hoan - Quỳnh Hoa Radio


Nghe đọc truyện ngắn Nguyễn Công Hoan

Tuyển chọn: Quỳnh Hoa Radio
Diễn đọc: Quỳnh Hoa


Mời nghe đọc tại - Internet Archive
Diễn đọc: Quỳnh Hoa

Nghe đọc truyện ngắn Nguyễn Công Hoan - Quỳnh Hoa Audio

Xin nhấp chuột vào truyện ngắn muốn nghe
  1. Xuất giá tòng phu - 30/10/2023.
  2. Thế cho nó chừa - 03/11/2023.
  3. Thằng ăn cắp - 04/11/2023.
  4. Phành phạch - 06/11/2023.
  5. Sáng, chị phu mỏ - 07/11/2023.
  6. Người vợ lẽ bạn tôi - 08/11/2023.
  7. Chuyện của cô ấy - 09/11/2023.
  8. Mua bánh - 10/11/2023.
  9. Ái tình tiểu thuyết - 11/11/2023.
  10. Công dụng của cái miệng 00:00 - 15/11/2023.
  11. Người thứ ba 08:42 - 15/11/2023.
  12. Cây mít - 23/11/2023.
  13. Tựa cửa chiều hôm - 25/11/2023.
  14. Hai bữa cỗ - 26/11/2023.
  15. Trong chuyến xe lam - 29/11/2023.
  16. Cấm chợ - 04/12/2023.
  17. Được chuyến khách - 20/12/2023.
  18. Giá ai cho cháu một hào - 29/01/2024.






Thứ Tư, 28 tháng 2, 2024

Nghe đọc Tuyển tập truyện ngắn Nguyễn Công Hoan - Kênh Cô Vân


Nghe đọc Tuyển tập truyện ngắn
Nguyễn Công Hoan

Tuyển chọn: Kênh Cô Vân
Kênh Truyện Xưa
Diễn đọc: Cô Vân



Mời nghe đọc tại - Internet Archive
Diễn đọc: Cô Vân

Mời nghe đọc tại YouTube - #nguyenconghoan
Diễn đọc: Cô Vân

YouTube - Tuyển tập NGUYỄN CÔNG HOAN - Kênh Cô Vân
Xin nhấp chuột vào truyện ngắn muốn nghe





Thứ Bảy, 17 tháng 2, 2024

Nghe đọc Tuyển tập truyện ngắn Nguyễn Công Hoan - VTC Now - Diễn đọc: Khởi Nguyên


Truyện ngắn Nguyễn Công Hoan

Tuyển chọn: Kho tàng truyện hay (VTC Now);
VTC sách hay;
Nhà xuất bản Văn học
Diễn đọc: Khởi Nguyên


Mời nghe đọc tại - Internet Archive
Diễn đọc: Khởi Nguyên




Thứ Bảy, 10 tháng 2, 2024

Anh Dụ



Mời nghe đọc
Mời nghe đọc tại - Internet Archive
Diễn đọc: 1. Kim Lê & Khánh Hoài



Mời đọc Bản đánh máy

Anh Dụ

Nguyễn Công Hoan
(1903-1977)









2. Mời đọc Bản đánh máy
3. Mời đọc Bản chụp dạng ảnh
4. Mời Đọc/Lấy về Bản chụp dạng PDF
5. Tham khảo: Các bài viết liên quan

Mời đọc Bản chụp dạng ảnh


Mời Đọc/Lấy về Bản chụp dạng PDF
Tham khảo: Các bài viết liên quan
Anh Dụ Trại giam hôm nay có thêm một người khách. điều làm cho nhiều người ngạc nhiên là người khá mới không có vẻ gì buồn giầu bỡ ngỡ sợ sệt đến ủ rũ như những người mới bị tống giam khác trái lại khi tên lính Nhật mở cánh cửa sắt và ấn anh ta vào thì cái con người Trạc 30 tuổi sương sương có đôi mắt nhanh nhẹn ấy đứng sừng sững tủm tỉm cười nhìn một lượt khắp trại hết người nọ đến người kia như để tìm những mặt quen thuộc tự nhiên trong trại nổi lên một tiếng rìm rồi tên lính đi khỏi thế là dậy lên một trận ồn ào giữa người mới và những người cũ họ nói to cười vang hỏi thăm nhau vui vẻ mừng rỡ như những bản cũ lâu ngày gặp nhau vậy dụ dụ Tiên sư thằng dụ đã tái hồi Kim Trọng rồi Tại sao thế mày dụ là người khách mới nhỏn miệng cười nhận ra từng người quen một anh ta gật đầu Ly lịa để chào và nói lâu lắm là đến mai tao sẽ được Tha Lần này thì nói lạ giờ lời lại Phật thằng Lâm vào tống tiền nhà Xương Ký chứ không phải tao thế mà tiền sưa chúng nó chúng nó cứ bắt tao khó chơi quá phải tao vẫn lương thiện kia mà có phải không hở Tao thấy bạn giỡn Anh dụ phá ra cười rồi nói cho nên chúng nó không tha tao không xong không tha thì tao trốn tao bị bắt vào sở mặt Thám lần này là lần thứ 18 về tội tống tiền rồi tao còn lạ đích gì Chỗ này các bạn xuống quanh Anh dụ mỗi lúc một Đông nghe anh kể tỉm mỉ phụ tống tiền tao đã dặn thằng Lâm rồi hễ Nó mà bị bắt thì phải cung khai thế nào cho Sở Mật Thám phái người đến khám nhà để nhân lúc vắng vẻ mà đấm mõm cho Mạnh tụi chó săn thì thế nào cũng được tha ngay hôm sau Lâm bị bắt và hôm sau nữa quả nhiên Lâm được tha nhưng anh dụ vẫn bị giam anh sốt ruột lắm Anh đoán là bọn ăn tiền muốn tha cho Lâm Tất phải gắn cái tội thủ phạm cho anh anh càng tức cho nên từ hôm đó mỗi lần tên mật thám khám nhà Lâm qua ngoài sân trại thì đứng trong sấn song Anh dụ réo to bằng những tiếng nói rất chậm cụ Tiên ơi tại sao thằng Lâm là thủ phạm vụ tống tiền nhà xương ký thì cụ tha mà tôi thì cụ lại bắt hở cụ mỗi lần rêu dao như thế anh xi các bạn cười to lên lần đầu cụ tiên còn làm oai đứng lại quay vào phía trại quắc mắt nhìn nhưng lần thứ hai thứ ba cụ làm ra dáng bận việc lờ như không nghe thấy và lần thứ tư trở đi cụ cắm mặt Bước thật nhanh như chạy rồi sau lần thứ tám cụ Ê quá không dám vá cái mặt mo qua chạy giam để nghe tiếng réo và tiếng cười nữa Rốt cục Anh dụ vẫn bị giàm để phát biểu cảm thưởng về cái kế hoạch không thành quả anh nói ba tiếng rất cửa miệng tiên sư nó tôi nào cũng vậy Vào quãng 7 8 gi anh em phạm nhân chẳng kể là tủ chính trị hay tủ kinh tế từng tốp túm tụ với nhau chuyện trò nở như cơm gạo vàng vì tôi thích biết những thủ đoạn ly kỳ nên tôi nhập bọn những tay tống tiền ra đời như anh Đại anh Tháp bây giờ thêm Anh dụ nữa tôi cho là một kho tư liệu rất phong phú để khai thác Anh dụ quả là một tay tống tiền vào bậc thầy cái thành tích vĩ đại nhất của anh về nệp vụ là vụ tống tiền nhà hai người Nhật Bản hồi mùa hè năm ngoái lấy được 49 vạn để chuẩn bị việc này anh đã mất khá công phu hai người Nhật ở chung với nhau ở một cái nhà có gác cách vườn hoa xung quanh là Tường có chấn song sắt họ nuôi một con chó bép Dê Lớn giữ như con hồm có hai người Việt Nam giúp việc cho họ một người bếp và một người bồi vì tính người Nhật đa nghi nên người bếp bếp chỉ được phép Lên nhà trên có trong hai bữa cơm và người bồi thì buổi sáng khi họ dậy cửa chính mở ra mới được lên lau dọn quét tước và mở các cửa đến sẩm tối người ấy mới lại lên một lần nữa để quét tước lau dọn rồi Đ đóng các cửa ngoài những việc ấy ban ngày hai người bếp và bồi phải luôn luôn có mặt ở dưới nhà còn ban đêm ai có gia đình có thể về ngủ ở nhà mình vậy thì muốn tống tiền nhà này anh dụ thấy có hai bước trở ngại một là không biết két bạc này ở đâu hai là làm sao mà quen được với con chó anh đã vượt những trở ngại ấy như thế này anh ăn mặc như một người bếp xách bị đi đứng chờ gần cửa nhà người Nhật người bếp nhà này ra anh Lân la làm quen hai người cùng nghề đi cùng một đường ra chợ nên dễ hợp chuyện hôm sau anh lại đi cùng người bếp của người Nhật đến chợ anh thết người này một bát phở tái Hôm sau nữa anh mua tặng bạn một bao thuốc lá thơm tình cảm có món quà như vậy đưa theo dễ trở nên mặn mà và thơm tho rồi nay thết Mai tặng người bếp đm nghiện Anh dụ khi anh dụ đã chinh phục được lòng thên yêu của bạn anh mới kể chuyện tâm tình Phan nn rằng chủ mình ác nghiệt muốn thôi việc rồi anh sầu dầu nét mặt nói bằng giọng tha thiết giá tôi được cùng anh làm một nhà thì thú biết mấy Thật ra người bếp cũng lấy làm thú Nếu được gần gũi bạn học phóng này dần dần anh dụ nói xấu người bổi ở nhà Nhật Bản để tuyên truyền chia rẽ hai người ngày nào anh cũng nhồi vàoo sọ người bếp một ít ác cảo với người bạn đồng nghiệp vô tội nào là nó khinh khinh nào là nó ích kỷ nào là nó Xỏ xiên cố nhiên người bếp So sánh người bồi với anh dụ quả là hắn không thiệp thời không rộng rãi không đúng đắn cũng không chân thành không tốt với người và không dễ lợi dụng bằng anh bạn mới này này vì vậy người bếp ghét người bồi Hai người cãi nhau nhiều lần và khi anh dụ xui người bếp bới lung Tìm vết kẻ thù để nói với chủ thì anh ta nghe ngay quả nhiên không bao lâu người bồi phải đuổi và người bếp xin chủ cho anh dụ vào Thay Anh dụ rất chăm chỉ làm việc đối với con b d anh làm cho nó nhận anh là tri kỷ bằng cách luôn luôn vút ve nó và cho nó những màu đường tạo ý trời nóng lắm nhưng một buổi chiều cơn dông nổi lên mưa rào như chút nước thời tiết trở nên mát mẻ và dễ chịu anh dụ đoán thế nào đêm nay người sứ lạnh cũng phải mổ say mủ bù những đêm trước phải trần chọc với oi bức cơ hội đã đến chiều hôm ấy quét tước lau dọn xong anh đi đóng các cửa nhưng trừ một cửa sổ trông ra phía đường anh chỉ khép nghịt lại không vặn chốt cắm vàoo ngưỡng hai giờ sáng anh trèo rào vào vườn rồi Mở cái cửa không khóa để vào nhà anh dón rén lên gáp nghe ngóng hai người Nhật ngủ trần chuồng trên hai chiếc vải giường chải xuống mặt sàn cạnh mỗi gối là cái quần đùi và khẩu sống lục họ ngáy pho pho Anh thó hai chiếc quần đùi giấu vào một chỗ kín còn súng anh tháo đạn để trả lại chỗ cũ rồi anh xuống nhà dưới mở két bạc vì làm nghề này lâu năm nên khóa két kiểu gì và cỡ nào anh đã biết lâu anh mở cánh cửa sắt không một tiếng động Anh không ngờ trong kép đựng Lắm tiền thế Anh đã vét sạch sành xanh những giấy từ 500 cho đến 1 Đồng còn giấy nă hào thì vô thiên lổng sợ lồng Cổng quá anh đành bỏ lại về nhà Anh đếm được hơn 49 vạn anh cho vợ và các vạn mỗi người một ít rồi sáng hôm sau đem 30 vạn theo anh tuốt thẳng một mạch vào Sài Gòn ở đây anh nẫng một cô Đầm Lai và trẻ đẹp đưa nhau lên Đà Lạt thê một biệt thự xh xinh để ở ba tháng ăn chơi thỏa thích anh tiêu hết 29 vạn vì vậy anh phải lèn về Hà Nội để lấy thêm tiền không ngờ vừa về nhà được vài hôm thì anh bị bắt sở mật thám Pháp giao cho người Nhật Anh bị đánh đòn thù thừa sống tiêu chết trong hơn một tháng khắp mình mày anh không có chỗ nào có thịt mà không thối khắm lên khi thấy trong người anh không còn chỗ nào hở ra để tra tấn nữa người Nhật trả anh cho Tòa án tòa khép tội anh n năm tù Anh bảo tây với Nhật họ có ưa gì nhau cho nên thời Tây thì nên tống tiền Nhật mà thời nhật thì nên tống tiền Tây lỡ cô bị bắt tòa cũng xử nhẹn thôi không bao giờ nên tống tiền người Việt Nam vì người Việt Nam nghèo và nam quốc và nam quốc nam nhân với nhau lấy của nhau mình ăn tiêu không Đang tâm cái thủ đoạn tống tiền và cái triết lý tống tiền của anh dụ làm tôi không nữ liệt anh vào Hạng lưu manh tầm thường Thật vậy anh không tầm thường đâu anh vẫn ức chế về việc bị bắt lần này sở MT Thám định gán cho tôi cái tội tống tiền nhà xương ký là chúng nó muốn bôi nhọn tôi Anh dụ bị giam ở Hòa lò Hà Nội được ha tháng thì đến ngày mùng 9 tháng 3 Nhật đảo chính Pháp trong lúc lộn xộn anh cho là dịp may để chuồn Anh vào nhà kho lấy bảy cái quần năm cái áo mặc vào người rồi buộc chăn làm dây ch lên mái nhà giữ ngói nhảy truyền ra tường rồi đu sang cột đèn tụt xuống đất thế là xong năm năm tổ ra khỏi ngục Anh dụ đi ngay Nam Vang Anh cho là đất làm ăn của anh trong thời gian này chưa phải là cái tủ két nhà Tây hay là nhà Nhật bởi vì chính quyền hiện nay còn nhập nhàng không rõ là nó sẽ về bọn lùn hay là lại ở trong tay bọn mũi lõ chi bằng Trong lúc chờ thời chắc chắn hơn hết Anh hãy chịu kiếm ăn cỏ con bằng những món tiền nhỏ moi của bọn Tây moi của bọn Tây đen bán hàng bông bay ở Nam Vang từ trước đến nay Tây đen vẫn là hạng người lép vế không có thế lực nào che chở thành phố Nam Vang theo anh biết có tất cả 17 hiệu lớn của ấn Kiều bán tư lụa Anh tính rằng chỉ cần mỗi tháng anh rút nhẹ của mỗi nhà một cuộn hàng quý cũng đủ ăn tiêu phong lưu các hãng này thường chứa hàng ở trong kho mỗi năm chỉ có một lần tính toán sổ sách và kiểm soát hàng hóa cho nên khó lòng mà biết ngay được sự mất mát để chuy người ăn cắp và lại theo lần lượt mỗi năm rưỡi một cửa hàng mới Cung phụng một cuộn thì đối với họ thấm Tháp vào đâu muốn thực hiện được kế hoạch Anh dụ cũng dùng thủ đoạn mua chùa anh làm quen với một người Việt Nam làm công bán hàng cho một hãng lớn nhất anh đã dử cho người này bắt thân tình với một ả giang hồ có nhăn sắc anh xi ả này đòi người yêu mua cho thứ nọ Mai đòi người yêu mua cho thứ kia để anh tung tiền ra cho gã si tình Chiếm lấy trái tim móm đến khi anh biết hắn mê gái như điếu đồ có dứt cũng không ra anh mới lên giọng đạo đức mà khuyên can hắn bởi vì lương anh ít thế thì lấy gì mà cho cô ấy mãi tôi thu thực với anh là tôi cũng hết tiền rồi không thể giúp anh được nữa đâu cố nhiên hắn không nghe và đành một liều ba b cũng liều để chọn chữ thủy Trung với người Ngọc lúc đó anh mới Bà kế Thế thì có một cách để chúng ta có tiền tiêu cách ấy tôi sẽ làm và chịu trách nhiệm Nhưng tôi cần anh giúp việc anh giúp tôi không khó khăn gì đâu miễn là anh trố thấy tôi làm gì ở nhà chủ anh anh cũng lờ đi Kệ cho tôi làm được bao nhiêu sẽ chia ba tôi nhường cho anh một phần anh dụ vốn biết lối sinh hoạt của người Ấn K Kiều sáng nào cũng vậy cửa hàng mở rồi nhưng vì lúc ấy còn ít khách nên thường thì chỉ có một người phụ cửa hàng ra coi hàng còn thì tất cả họ ở trên gác rửa mặt cạo râu đánh kem đánh sáp và ăn uống chán chê rồi mới xuống nhà làm việc nhưng lúc vắng Này anh đưa một người con gái ăn mặc thật diện đím vờ mua hàng cốt để buộc chân người Ấn Kiều vào một chỗ còn anh đóng vai nhà tư sản vào chỗ Bày đồ tơ lụa quý giá để chọn khi đã tìm được cuộn hàng đắt tiền anh mới ra hiệu người con gái đang ngồi trên bục cạnh người chủ lúc ấy mới tấn công mạnh nào vỗ vai nào nắm tay nào quệt đùi nào cười nào liếc rồi lại ngồi sát lại cầm cuộn vải Tây thâm giơ lên trước mặt người chủ mở rộng ra coi xem xem vải này dày hay mỏng trong khi người Ấn Kiều ngây vì tình không còn nghĩ được gì lại bị màu đen che lớp mắt không còn trông thấy gì t Anh dụ cuỗm cuộn hàng và lỉnh gia phố song vốn là người quen kiếm ăn đại quy mô anh dụ không thú cái lối làm tiền trẻ con này mất nhiều thì giờ mà lợi ích thì ít và anh cũng nhớ nước nhớ nhà nhớ bạn nên khi anh thấy dứt khoát là ở Đông Dương Người Nhật làm chủ rồi anh mới quyết định trở về Hà Nội tống tiền người Pháp không may cho anh vừa về nước đương để thì giờ nghiên cứu thì xảy ra vụ tống tiền nhà Xương Ký anh bị Sở Mật Thám chóp vào tủ một đêm khi tôi Đư ngủ bỗng cứ người nay vai tôi tôi mở mắt ra thì ra là anh dụ tôi nhìn anh thấy vẻ mặt anh nghiêm trang khác thường tôi chưa hiểu anh có việc gì quan hệ định nói anh ghé vào tay tôi thì thầm anh phải trốn ra mới được chứ chịu giam đến bao giờ ở ngoài Phong trà Việt Minh lên cao lắm anh có biết không câu hỏi làm tôi ngạc nhiên và phải suy nghĩ về anh vì chưa rõ bụng Anh dụ ra sao tôi vờ ngáy ngủ đáp ú ớ anh nói tôi mến anh tôi muốn rụ Anh trốn với tôi tôi đi một mình cũng thế nên đưa anh ra thì thêm Lợi Anh nghĩ sao tôi đáp một cách lững lờ trốn thì tôi cũng muốn nhưng chỉ sợ không thoát hình như biết tôi chưa tin anh anh nói sao lại không thoát Tôi đưa anh đi cơ mà anh đừng nghi tôi lừa anh tôi vào đây lần này là lần thứ 18 Tôi đã trốn chín lần rồi Ở đây đường đất thế nào Tôi thuộc như ở nhà biễn là làm sao ra khỏi cái cửa sắt của chạy ra còn khi đã ở ngoài sân Thì chắc chắn thế nào cũng ra được đến phố phía sau chạy này là nhà ô tô sau nhà ô tô có một bức tường thấp là ngõ Trạng Trình nhưng phải vượt qua bao nhiêu tầng dây điện kia mà dây điện thì đã có chăn để chồm không sợ bị giật Tôi sẽ dạy anh cách ném chăn dễ thôi Tôi sợ có tôi theo anh thì thêm thì thêm vướng cẳng Anh không Tôi bảo đảm cả hai đứa cùng thoát dụ đã hứa là dụ làm mà dụ đã làm thế nào cũng được Nhưng làm thế nào mà ra được ngoài sân Tôi muốn ở trong này chơi với các anh em đến ngày nào thì tôi ở không muốn ở nữa thì tôi về tôi bị bắt từ sáng mùng 10 tháng 8 Tính ra được năm hôm rồi Tôi định đêm 20 thì về rồi anh chỉ cho tôi bốn cách để ra nếu cần đi ngay ngày mai thì ta phải cần nhiều người giúp sức chời đến tối thằng nế Nhật mở cửa vào trại thì vài người ôm lấy chăn trùm vào đầu nó ôm gì lấy nó làm cách này thì nhiều người chạy thoát nhưng rồi nó khủng bố khổ cho những người không dám trốn Còn ở lại Cách thứ hai là làm mềm chấn song sắt ở cửa sổ bằng muối và chanh rồi lấy tay ẻ cho nó rộng ra muối thì ta có sẵn rồi tranh thì ta nhắn người nhà gửi vào ta phải lấy rẻ thật bẩn cuộn nó vào trong Như điêu thuốc lá dài để cuốn xung quanh cái Chấn xăm ngày ngày ta vắt chanh vào chất muối và chanh sẽ ăn sắt rất nhanh Sở dĩ cần rẻ bẩn là để người khác thấy tởm mà khỏi đứng gần rồi buồn tay táy máy tháo vứt nó đi Cái thứ ba là đánh một cái chìa khóa để mở cửa trại tôi làm nghề này nên thoáng một cái là nhận ra ngay cái chìa khóa trại kiểu gì to nhỏ thế nào Tôi đã bảo thằng Lâm được tha về nó đánh hộ tớm nọ thì đánh xong nhà tôi sẽ cho vào giữa Nắm Cơm thứ năm này gửi quà vào cho tôi còn cách thứ tư thì bí mật tôi không thể nói cho anh biết được ta sẽ ra bằng lối trong chuồng xĩ tôi bố trí xong 3/4 rồi từ tối hôm đó anh dụ với tôi trở nên thân hơn mỗi lần tôi hỏ thăm tim Chuẩn bị trốn thì anh đáp cứ yên chí nhất định tối 20 là tối 20 nhưng tôi không phải chờ đến ngày 20 mới ra khỏi trại gi ngày 18 người Nhật đã trả lại tự do cho tất cả các chính trị phạm mà chúng đã bắt thấy chúng tôi hớn hở Anh dụ cũng vui vẻ nói tốt lắm Anh ra trước tôi ra sau rồi tiễn chân tôi Anh dặn thế nào ngày 21 Tôi cũng có mặt ở nhà rồi Tôi ở số tá phố C1 Anh nhớ đến chơi tôi nhé Tôi quyết đ n để đi theo Việt Minh ngày 19 tháng 8 nhân dân thủ đô Cướp chính quyền phóng thích cho tất cả các phạm nhân bị giam trong cái nhà tù của Pháp Nhật Thế là anh dụ được về nhà sớm hơn một ngày tôi vẫn định đến thăm anh để biết thêm cả lối sinh hoạt hàng ngày trong gia đình của con người lưu manh không phải hạng tầm thường ấy nhưng một tin Đang ở báo cứu quốc mới xuất bản làm tôi bỏ ý định ấy có bốn người đi tống tiền bị công an của chính quyền nhân dân cách mạng bắt được trước khi ra tòa để chịu tội bốn người phải đeo biển số sau lưng giải Dong gắp phố có một người báo y tên là dự Tôi đoán là anh dụ ngựa quen đường cũ là thường trong khi trật tự an ninh chưa được ổn định thì thế nào bọn bất lương chả nhân dịp mà kiếm ăn Anh dụ Tuy chỉ nói rằng chỉ tống tiền của Pháp của Nhật và bỏ nghề để đi theo Việt Minh nhưng biết đâu khi túng tiêu lại gặp cơ hội thuận tiện thì lòng tham trả xui cho con người không tầm thường trở nên tầm thường năm 1947 vào tháng 7 tôi đi công tác lên thị xã Bắc Cạn được nhìn phố xá nhà gạch còn đèn điện ngoài đường cán bộ các cơ quan đi lại tấp nập và người tàn cư buôn bán trầm uất Tôi thấy vui mắt nhưng rất ngại ngùng thế nào ở đây bọn Việt gian cũng trà trộn vào không ít tôi đưa nghĩ như vậy bỗng ở một hàng giài khát một người chạy ra ôm chầm lấy tôi giú lên gọi tên tôi và rất mừng rỡ Mùi thuốc lá thơm mà người ấy đương hút thoảng vào mũi tôi sau một dây hoa MT Tôi định thần lại ngay Tôi nhận ra người ấy là anh dụ ngay lúc ấy tôi sực nhớ đến bài báo cứu quốc Hồi hai năm trước Người tống tiền thật tên là dự Trăng hay chính là anh dụ mà nay anh đã vượt ngục hai anh ta đã đổi nghề và theo Việt Minh thực Anh dụ vẫn ôm lấy tôi dồn dập hỏi công tác ở đâu lên đây từ bao giờ tự nhiên tôi cảnh giác một người chuyên môn tống tiền tiêu xài coi của Như giác bão mà đến hôm nay chưa dính tê mà đến hôm nay chưa Dinh tê còn đứng ở Bắc Cạn làm gì cho ai anh ta tin tưởng gì ở cuộc kháng chiến trường kỳ và gian khổ này khỏi phải trả lời câu hỏi của anh dụ mà tôi cho là để moi sự bí mật tôi liền hỏi anh bằng những câu anh hỏi tôi thì anh bừng rỡ đáp Tôi bây giờ lái xe cho quô nhu anh ạ câu trả lời có vẻ khoe Khoa làm cho tôi suy nghĩ anh dụ đã theo Việt Minh làm công tác kháng chiến thật hay lợi dụng quân Nhu để lấy tài liệu tin tức đổ cho giặc lấy thuốc Philip và cốc trứng đường anh mời tôi vào hàng để nói chuyện và theo lời anh thưởng thức phong vị thủ đô nhưng tôi nhớ ngay đến thủ đoạn mua chuột lòng người của anh ngày trước tôi thoái thác rằng bận và vội hẹn một lần khác Anh Trỏ tay dặn cơ quan Tôi ở gốc cây bàng kia bây giờ tôi L B danh là dụng đời của dụng không phải đời của dụ đâu anh nhá câu nói này của anh làm tôi không ân hận chút nào về cái thái độ lạnh lùng của tôi đối với anh tôi lạnh lùng là đúng Anh nói bỏ nghề theo Việt Minh lái xe cho quân Nhu chẳng qua là anh tưởng tôi khờ khạ nên khuếch khoác để tôi tin chứ Bây giờ tôi có thể khẳng định rằng anh vẫn chỉ là một tên lưu manh cố tận thật thế Anh là cái thá gì mà phải dùng bí danh chẳng qua anh muốn giấu diếm cái tung tích của người mang tên là dụ dụ trước cách mạng đã bị bắt 18 lần về tội tống tiền dụ sau cách mạng vẫn làm Người tống tiền phải đi bêu phố phải ngồi tù và đã trốn ra khỏi cải hối thất thế thì đích xác Bây giờ anh làm do thám cho địch nay chưa bị lộ Anh còn ở Bắc Cạn nhưng biết đâu ngày mai ngày kia anh không vào thành với tây nghĩ vậy tôi đi thẳng vào công an thị xã báo cáo về anh dụ để ti ấy theo dõi anh ta sau này anh dụ thế nào là người ngay thẳng yêu nước vẫn theo đuổi công tác kháng chiến là Việt gian đã chỉ điểm cho giặc Pháp khi chúng nhảy dồ Bắc Cạn vào tháng 10 năm ấy và đã theo chúng vào thành khi chúng rút lui hay anh bị bắt trước chiến dịch miệt Bắc hoặc đã bị thủ tiêu trong chiến dịch này tôi cũng không biết nhưng tôi còn nhớ rằng ngày hôm ấy sau khi tôi tự đặt vấn đề Anh dụ và giải quyết bằng cách đi trình ti công an tôi được nhẹ nhõm thành thơi vui vẻ như ngày còn đi học vừa làm xong một bài tính đố khó vậy năm 1953 Một hôm vào sầm tối tôi đi công tác trên đường qua xã Dân Tiến thì bị lên cơn suốt rét run bắn cả người một bà thấy tôi vừa đi vừa rên mách tôi rằng cách đường cái rẽ vào một quãng có một nhà đồng bào tôi có thể xin ngủ nhờ Ở đó Đêm nay tôi theo lối dẽ quả có một nếp nhà lá trong có lửa l nói tôi gọi cửa một em bé Trạc 12 13 tuổi mở tấm liếp ra tôi hỏi thầy em có nhà không bác em đi họp xóm anh xin ngủ nhờ phải không anh cứ vào nhà em có một giường làm riêng cho cán bộ trọ Tối hôm ấy vì mệt và ly bì tôi ngủ thiếp một mạch đến sáng khi tỉnh dậy khát nước quá tôi ngóc cổ lên để nhìn chỉ toàn những khẩu hiệu dán ở lip không thấy một ai không có một tiếng động Bỗng có người đàn bà gọi ở ngoài đường anh giáo ơi tôi đi chợ đây có gửi mua gì tôi mua giúp ở ngoài vườn Tiếng Đàn ông đứng tuổi trả lời cảm ơn chị để phiên Sau hôm nay nhà còn rau biết rằng Chủ nhà là một ông giáo đương ở ngoài vườn tôi bèn ra để chào và cảm ơn giữa những luống cải luống diếp và luống hành xanh tươi có hai người ngồi quay lưng lại tôi em bé thì cúi xuống nhổ cỏ người lớn hẳn là ông giáo ngồi trên đôi nạng gỗ đứng lúi hối sới đất ông giáo này què chân đó là điều tôi vừa biết thêm Tôi chào để đánh tiếng chào ông giáo Ông chủ nhà quay ra nhìn tôi bỗng cả ông ta lẫn tôi chú mắt nhìn nhau và trong khoảnh khắc hai người nhận ra nhau cùng rú lên để gọi tên nhau và cùng nói tôi không ngờ là anh quả thực Tôi không ngờ người đứng trước mặt tôi hiện giờ lại là Anh Dụ anh vẫn sương sương hai mắt vẫn nhanh nhẹn thú thực rằng lúc ấy tôi tuy mừng rỡ nhưng rất sượng sủng vẽn lẽn còn anh dụ thì vui vẻ cười khanh khách Anh lập cập chống nạn đứng dậy chập choạng suýt ngã tôi vội vàng chạy đến Đỡ lấy anh và ngắm cái chân cụt của anh Anh dụ không đợi tôi hỏi kể ngay chuyện của anh cho tôi nghe Ngày tôi gặp anh ở Bắc Cạn thì tôi lái xe cho quân Nhu đến tháng 10 năm ấy địch nhảy rổ tôi không trốn kịp nên bị bắt trong những ngày bị giam Chính mắt tôi được trông thấy chúng nó cướp hiếp đốt giết rất tàn ác dã man tôi trốn mấy lần nhưng không thoát đến khi chúng nó rút chúng nó bắt tôi tải những thứ cướp được về Hà Nội Hà Nội bây giờ còn vắng nên chúng nó cần lùa người vẻ dỗ dành cho C ăn việc làm vì sợ ta đánh úp chúng nó không dám đi thẳng đường xuống Thái Nguyên mà phải vòng sang Chợ Chu rồi từ chợ Chu lại đi xuôi giữa quãng đường này tôi đã trốn thoát Nguyên là đến Quảng nạp cả đoàn người nghỉ lại để ăn cơm như lúc chỉ có một người lính da đen canh giữ tôi bèn giả vờ đau bụng kêu rên nhăn nhó xin với nó cho vào rừng đi ngoài Thế là tôi chuẩn thẳng được thoát tay giặc tôi xin vào bộ độ chiến đấu để trả thù cho đồng bảo tôi đã được dự nhiều trận Nhưng đến Chiến dịch bên giới thì tôi bị thương nạng ở chân phải cưa đi Nói đến đây Anh dụ đã đưa tôi vào đến trong nhà anh ngừng lại tìm ấm để Đôn nước trong khi ấy tôi đứng lặng nhìn anh từ nãy đến giờ Tuy tay tôi nghe anh Nhưng những chuyện tôi biết về anh phần phật Diễn lại trong óc tôi việc anh tống tiền nhà người Nhật việc anh lấy hàng của hãng ấn Kiều việc anh rụ tôi trốn trại ở trại giam sở mặt Thám việc anh hứa bỏ ng cũ để theo đuổi Việt Minh việc tôi cho anh là bị bắt vì tội tống tiền hồi tháng Tám năm 1945 việc Tôi đoán Anh ở Bắc Cạn làm dấn Điệp cho địch và đến bây giờ việc anh đi bộ đội giết giặc t Hiến một chân cho tổ quốc tất cả những việc ấy hợp lại tách ra làm cho tôi vừa cảm phục anh và đồng thời vô cùng hối hận vì đã nhìn anh bằng con mắt nghi ngờ khinh bỉ đặt ấm nước lên bếp xong anh dụ Mỉm Cười năm ngoái dã Dân Tiến đón thương binh vẻ nên tôi đến ở đây nhân dân đối với tôi tốt lắm thanh niên phụ nữ giúp tôi làm cái nhà này và vỡ cho tôi cái vườn này thành thử tôi tuy một mình mà không thấy lẻ loi bên cạnh tôi có vô số người gần gũi để giúp tôi làm lúc tôi thấy như không những còn nguyên cả hai chân mà lại thêm nhiều chân hơn để đi đứng nhanh nhẹn và vững chắc tôi xin được thằng bé này để nuôi cho vui nhà bố mẹ nó chết đói nằm Ất rậu hai bác cháu tôi tăng ra mnh vườn này cũng tạm đủ ăn để đáp lại ơn của nhân dân tôi dạy bình dân học vụ Thôi thì một một bên là cột chân một bên là m chữ cùng là nạn nhân của đế quốc thì cùng phải giúp nhau mới sống lành mạnh khỏe khoắn để đánh Tây chóng Thắng Anh dụ chất thêm củi vào bếp Còn tôi tôi bâng Khuông Nhớ lại ngày gặp anh ở Bắc Cạn tôi có tự hỏi anh tin tưởng gì ở cuộc kháng chiến trường kỳ và gian khổ này vì không thể trả lời được nên tôi đã nghĩ sai về anh mà nghi anh khinh anh đem tên anh đi vào sổ tình nghi của Ti Công an Bắc Cạn nhưng hôm nay thì tôi thấy câu hỏi ấy dù có trả lời cũng chưa thể cắt nghĩa hết lẽ cho tôi tin chắc chắn rằng là anh dụ thay đổi kiên quyết muốn trở nên một người tốt phải đặt câu hỏi tựa vào lời nói gốc gác của anh từ ngày anh biết cái tin Sắp tổng khởi nghĩa Tôi quyết đổ nghề để theo Việt Minh gặp anh tôi sựng sùng vẽn lẽn hối hận vì tôi đã đối với anh rất quan liêu nhận xét phớt lớt hẹp hỏi cứng nhắc Giả sử hôm gặp anh ở Bắc Cạn hay ngay sau ngày anh được tha vào năm 1945 mà tôi không e ngại cứ nói chuyện với anh lâu thì không phải đợi đến ngày hôm nay là ngày tôi trông thấy anh là thương binh tôi mới yêu mới quý anh chất củi xong anh dụ nhìn tôi bằng đôi mắt hãnh diện mỉm cười rồi nói tiếp giả sử ở Quảng nạp mà tôi không trốn thoát nhỉ tất nhiên tôi phải về Hà Nội và cuộc đời tôi lại xoay ra thế khác cố nhiên tôi không cụt mất một chân vẻ vang như thế này mà cả thể xác tôi bị bệnh hoạn như bẩn như cũ Bởi vì tất là tôi lại làm nghề tống tiền để tiêu xài Đế Vương sống Dưới chế độ thực dân ăn cướp người ta dễ trở thành ăn cắp và dễ trở lại nghề ăn cắp cho nên tôi phải trốn không thoát Lần này thì lần khác Nếu phải về Hà Nội cũng cố mà bỏ ra chứ sống thế nào được với chúng nó chỉ mới từ cách mạng theo Việt Minh tôi mới được h hưởng cái sung sướng sống bằng công lao của mình tôi thấy tôi sạch sẽ nhẹ nhàng thành thơi Tôi đã trở lại lương tiện thì tôi phải bám chắc lấy chế độ lương thiện đó nó đã tạo cho tôi Thành Lương Thiện

Thứ Hai, 5 tháng 2, 2024

Nguyễn Công Hoan - “Tiếng cười của bi kịch”


Nguyễn Công Hoan - “Tiếng cười của bi kịch”

Trạm Dừng Văn Chương


“Cuộc đời nhìn xa thì là hài kịch, nhìn gần thì là bi kịch”
(Charlie Chaplin)

Cuộc đời, thật trớ trêu thay, có những tình huống khi mới thoáng nhìn qua, chúng ta chỉ thấy hài hước bởi sự éo le, ngược đời. Nhưng khi nhìn nhận lại một cách kỹ lưỡng, chúng ta mới phát hiện ra những bi kịch, những đau khổ, ẩn sâu đằng sau sự hài hước mà nó mang bên ngoài.

🌿Vào những ngày trước Cách mạng tháng 8, trên văn đàn Việt Nam, có một nhà văn sử dụng tiếng cười như một “khẩu súng” để đả kích cái xã hội rởm đời với đầy rẫy những trò lố lăng, bỉ ổi của bọn thực dân xâm lược và bè lũ tay sai, để rồi từ đó tỏ bày lòng thương xót cho số phận của những người nông dân, những kẻ yếu thế trong xã hội thời bấy giờ. Đó là nhà văn Nguyễn Công Hoan.

🌿 Nhớ về người cha thân yêu, nhà văn Lê Minh - con gái của nhà văn Nguyễn Công Hoan đã từng chia sẻ trong hồi ký của mình rằng: “ Thời của ông, trong lúc một số nhà văn đang say sưa với chủ nghĩa lãng mạn, với những hư hư thực thực kiểu “Hồn bướm mơ tiên” thì ông lại dứt khoát lựa chọn một con đường đi khác cho riêng mình”. Thật vậy, Nguyễn Công Hoan chính là người đã đặt những bước chân đầu tiên trên con đường văn xuôi hiện thực phê phán. Giữa lúc người cầm bút thời bấy giờ đang lạc lối giữa các “ngã ba”, “ngã tư”, giữa khoảnh khắc giao thời của thời đại cũ và thời đại mới, thì Nguyễn Công Hoan đã xác định được rằng bản thân cần phải hướng ngòi bút của mình về phía nhân dân, lắng nghe nỗi khổ của đồng bào và qua đó để lên án ách thống trị tàn bạo.

🌿 Là một cây bút dám xoáy sâu vào hiện thực để phê phán sự lố lăng của bọn quan lại, cường hào ác bá thuở bấy giờ, những tác phẩm của Nguyễn Công Hoan đã nhanh chóng được đông đảo người đọc tiếp nhận.
Chính vì thế, nhiều tác phẩm của ông còn được chuyển thể sang nhiều thể loại nghệ thuật khác. Tiêu biểu là tác phẩm " Người ngựa ngựa người" đã được coi là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho hồn văn Nguyễn Công Hoan và đã được chuyển thể sang kịch. Từ số phận nghiệt ngã khi mà anh phu xe phải vất vả mưu sinh vào đêm 30 tết chỉ để kiếm chút tiền cho vợ cho con, nhưng không may lại gặp phải cô "gái bán hoa" ế khách. Nhận thấy được nỗi bi kịch của những kiếp người lao động nghèo trong truyện ngắn của Nguyễn Công Hoan, đạo diễn Lê Hùng đã chuyển thể tác phẩm "Người ngựa ngựa người" thành kịch. Và với sự diễn xuất của bộ đôi nghệ sĩ tài năng và ăn ý Xuân Hinh - Thanh Thanh Hiền, tác phẩm của Nguyễn Công Hoan một lần nữa đã sống dậy trong lòng người đọc. Có thể thấy rằng, tác phẩm của ông dù chuyển thể sang lĩnh vực nào cũng đều thành công bởi ông đã viết nên một tác phẩm phản ánh hiện thực một thời nhưng lại để lại bài học quý báu với mọi thời.

🌿 Nhìn lại sự nghiệp văn học của người đàn anh, Tô Hoài đã từng nhận xét rằng: “Nếu ta nhẩm từ cái hồi mà lời văn bổng trầm khóc đứng khóc ngồi đến thời kỳ văn chương sạch sẽ kiểu "Tự lực", thì lực lưỡng như một tay đô vật không có địch thủ từ Kiếp hồng nhan tới nay, truyện ngắn, truyện dài Nguyễn Công Hoan sừng sững tạo thành một thế Tam Đảo, Ba Vì hùng vĩ, vượt qua cả hai thời kỳ, tiến vào Cách mạng tháng Tám”. Với một đời tận tụy với cây bút, Nguyễn Công Hoan xứng đáng được mệnh danh là “bậc thầy của truyện ngắn trào phúng’.

🔥 Ngay bây giờ, hãy cùng Trạm Dừng Văn Chương tìm hiểu về nhà văn Nguyễn Công Hoan - “Tiếng cười của bi kịch” các bạn nhé.






Chủ Nhật, 14 tháng 1, 2024

Hành động nói gián tiếp thực hiện bằng hành động hỏi trên tư liệu truyện ngắn Nguyễn Công Hoan


Hành động nói gián tiếp thực hiện bằng hành động hỏi trên tư liệu truyện ngắn Nguyễn Công Hoan

TS. Nguyễn Thị Thuận
(Đại học Hải Phòng)
ThS Nguyễn Thị Hồng Toan
(Trường THCS Nguyễn Đình Chiểu, Hải Phòng)

Chủ Nhật, 31 tháng 12, 2023

Tản Đà với “An Nam tạp chí” số Tết


Tản Đà với “An Nam tạp chí” số Tết

Khả Xuân


An Nam tạp chí xuất bản từ năm 1930, do nhà thơ Tản Đà làm chủ nhiệm và Ngô Thúc Địch làm quản lí. Báo khổ 22cm x 30 cm, mỗi số 8 trang. Báo chỉ ra được 48 số từ năm 1930 đến tháng 7-1932 thì đình bản, với lí do: vì báo thiếu tiền để in.

Trong 48 số trên, có 2 số tạp chí là số Xuân. Số 28 là số Tết Nhâm Thân 1932, in màu đỏ thẫm, được làm kỹ hơn các số thường chỉ in tuyền một màu đen.

Dưới măng-sét “An Nam tạp chí. Cơ quan thủ hiến của quốc dân” đặt ở trên, bên phải giới thiệu các bài viết chính, bên trái in cố định tấm bản đồ Việt Nam. Trên trang 2, dưới lá thiếp gấp góc, mang 4 chữ “Cung chúc tân niên”, Ngô Thúc Địch viết bài “Đưa mắt nhìn thế giới hiện tại và tương lai” dưới dạng tạp văn nhẹ nhàng, thỉnh thoảng chêm một vài câu tiếng Pháp minh hoạ. Đó là cách viết thời ấy. Cạnh đó, Vũ Long viết bài “Một bức bí thư” giúp bạn đọc hiểu rõ những điều ước về quyền lợi trong chiến tranh Trung – Nhật. Sau đó là một loạt bài mang hương vị Tết và Xuân.

Với đề dẫn “Ngày tết là ngày đáng mừng hay đáng lo?”, Nguyễn Duy Tường phân tích cái mừng và cái lo của người giàu, người nghèo, người trẻ, người già mỗi lần Tết đến. Thời xưa, không phải nhà nào cũng cái Tết như ngày nay, bởi vậy báo tường thuật buổi thành lập hội đồng Hội nuôi trẻ mồ côi, cơ nhỡ. Tuy cách viết đã cũ nhưng mạnh dạn và hóm hỉnh.

Truyện ngắn “Sĩ diện” viết vui. Nguyễn Công Hoan thuật lại, khi ông 18 tuổi, đi ô tô con từ quê ra Hà Nội để lễ Tết nhà người trong họ mùng 2 Tết. Anh lái xe thấy anh diện sang, lại nghĩ ông xưng là tham tá phủ Thống sứ (lúc ấy ông đang học trường Cao đẳng Sư phạm) thì rất trọng vọng, gọi ông bằng quan, nhưng ông phải dốc hết đồng ba tiền xe, lúc ấy không phải là món tiền nhỏ, chỉ vì…sĩ diện. Ở mục “Xã hội ba đào kí”, nhà văn lại ra mắt truyện “Tôi nói dối bà thì tôi làm kiếp…”, nhà văn mô tả cảnh đòi nợ, bắt nợ giữa lúc năm cùng tháng tận, rồi nhốt con nợ vào cũi khiêng đi.

Còn Tản Đà viết bài kí “Hội hoa đào”, kể rằng Tết Nhâm Thân, báo quán ở Hàng Khoai, người các làng đem hoa đào, hoa mai đến bán hai bên phố, rước đi rước lại qua toà soạn, ra đến ngã tư chợ Đồng Xuân đầu Hàng Giấy, chạy sang cổng chéo Hàng Lược, từ ngày 24 tháng Chạp ta. Cảm hứng trước cảnh đào nguyên ít thấy trong báo giới, Tản Đà ghi nhanh những áng văn lai láng tình xuân, và qua đó cho biết ông đã đăng trong mục “Văn đàn” bài thơ “Bức thư gởi người không quen biết” và bộc lộ: “Thư gởi đi rồi, khối tình ôm nặng, hồn còn phảng phất theo thơ”.
Tản Đà qua ký họa.


Trang thơ xuân có những bài thơ tết, đón Xuân và hai chùm thơ dịch từ thơ Đường (in chữ Pháp và Việt). Nhân dịp đầu xuân, Tản Đà bình hai bài thơ “Cảm đề”“Chùa cổ” của 2 tác giả và nói lại những chỗ ông sửa lại cho hay hơn.

Từ chuyện kể về gia đình và cuộc đời văn hào, nhà tư tưởng Rút- xô, Nguyễn Tiến Lãng giới thiệu bản dịch “Lư thoa tự thuật”.

Về thể thao, báo tường thuật “Cuộc đời đánh vợt lớn ở Đông Dương” kèm theo ảnh 3 kiện tướng quần vợt: Giao, Dương, Bích nổi tiếng thời ấy.

Báo còn trang tranh vui, truyện vui về ông hai vợ, đều do họa sĩ Lemur (tức họa sĩ Cát Tường- người đã cải tiến chiếc áo dài phụ nữ như ngày nay) minh hoạ rất sắc sảo.

Hơn nửa thế kỷ trôi qua, Tản Đà nổi tiếng với nhiều văn tập, thi tuyển. Tản Đà còn nổi tiếng với nghề làm báo. Trong điều kiện còn nhiều hạn chế, chế độ kiểm duyệt hà khắc của Pháp, phương tiện ấn loát cũ kĩ, kỹ thuật trình bày đơn giản, lại không có phóng viên, hoàn cảnh kinh tế nghèo nàn, vốn đã mỏng, các đại lý nợ tiền, Tản Đà vẫn ra báo được, một lần đình bản, lại cố tái bản. Tấm lòng yêu nước của ông thể hiện qua tấm bản đồ Việt Nam trên trang bìa các số báo, lại được treo cao ở trước cửa tòa soạn. Mục “Xã hội ba đào kí” là chuyên mục đặc sắc nhất, tố cáo mạnh mẽ sự đàn áp, bóc lột của thực dân, phong kiến, và ngay cả ở số Tết này Nguyễn Công Hoan vẫn chỉa thẳng mũi nhọn vào bọn thực dân, bênh vực dân nghèo.

“An nam tạp chí” thời xưa của Tản Đà đã để lại cho làng báo ngày nay nhiều điều đáng suy nghĩ.



Khả Xuân








“An Nam tạp chí” Số 28 - số Tết Nhâm Thân 1932 (13/2/1932) - Bản PDF

Thứ Hai, 25 tháng 12, 2023

Thứ Năm, 21 tháng 12, 2023

Hai chứng nhân lịch sử của Báo CAND


Kỷ niệm 77 năm Báo CAND phát hành số đầu tiên (1/11/1946 - 1/11/2023)

Hai chứng nhân lịch sử của Báo CAND

Duy Hiển – Viết Phùng


Gần 80 năm trước, ngày 1/11/1946, Báo Công an mới – tiền thân của Báo Công an nhân dân, phát hành số đầu tiên trong bối cảnh sắp bùng nổ Toàn quốc kháng chiến. Hai trong số những người giữ vai trò chủ chốt “khai sinh” Báo Công an mới là cặp cha con nổi tiếng: Nhà văn Nguyễn Công Hoan và Anh hùng LLVTND, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ (Bộ Công an) Nguyễn Tài...

Đại gia đình nhà văn Nguyễn Công Hoan trong bức ảnh chụp Tết Giáp Thìn 1964, trước khi đồng chí Nguyễn Tài (bìa phải) bí mật lên đường vào chiến trường miền Nam.


Những vị tiên chỉ của báo chí CAND
Sau này, như một căn duyên, trụ sở Báo CAND có 15 năm (1997 – 2012) đóng tại địa chỉ 66 phố Thợ Nhuộm (quận Hoàn Kiếm Hà Nội). Căn biệt thự cổ này cũng từng là nơi ở của một số gia đình, nhân chứng gắn bó với lịch sử báo chí CAND như nhà văn Nguyễn Công Hoan, Anh hùng LLVTND Nguyễn Tài, Thiếu tướng Hoàng Mai (nguyên Giám đốc Công an khu 12, Chủ bút Báo Bạn dân, chính là người được Bác Hồ gửi thư nhận xét, chỉ bảo cách làm báo và nêu Sáu điều tư cách người Công an cách mạng).

Khoảng giữa năm 1946, Việt Nam Công an vụ (tổ chức tiền thân của Bộ Công an, khi đó thuộc Bộ Nội vụ) chủ trương ra một tờ báo, lấy tên là Báo Công an mới nhằm mục đích tuyên truyền, giáo dục, nâng cao trình độ cho anh em công an; giác ngộ cách mạng cho nhân dân. Chỉ sau 3 tháng chuẩn bị, ngày 1/11/1946, tờ Công an mới chính thức ra mắt bạn đọc, bán rộng rãi trên toàn quốc. Báo Công an mới ra mỗi tháng 2 số, vào ngày 1 và 15. Số 1 dày 16 trang, từ số 2 tăng lên 20 trang; lượng phát hành trong 3 số đầu là 3.000 bản/kỳ. Số 4 in 5.000 bản nhưng chưa kịp phát hành thì Toàn quốc kháng chiến bùng nổ vào đêm 19/12/1946.

Tòa soạn Báo Công an mới đặt tại số 11 phố Trần Bình Trọng, Hà Nội. Ngay số 1, ở phần Lời nói đầu, tờ báo đã nêu rõ tôn chỉ, mục đích và nhiệm vụ:
"Để phổ cập trong quần chúng tinh thần mới của Công an, để thắt chặt tình liên lạc giữa anh em cùng một ngành hoạt động trong toàn quốc, Việt Nam Công an vụ cho xuất bản tờ Công an mới.
Đứng về phương diện Báo, Công an mới sẽ có những mục điều tra, phóng sự, tường thuật viết theo tài liệu xác thực và đầy đủ, những sản phẩm đặc biệt của Công an mà chỉ Công an mới có. Gây một tinh thần vui vẻ, gợi khiếu tò mò, nhận xét của độc giả, phổ cập những thường thức về những vấn đề xã hội, luật pháp, chuyên nghiệp của Công an... Đó cũng là một phần chính của tờ Công an mới”.
Việc chỉ đạo ra báo và tổ chức bộ máy của tờ Công an mới lúc này rất gọn nhẹ, gồm: Chỉ đạo xuất bản báo là đồng chí Lê Giản, Giám đốc Việt Nam Công an vụ; xin giấy phép xuất bản: Nguyễn Tài, Bí thư Đoàn Công an cứu quốc; Chủ nhiệm báo: Nguyễn Tuấn Thức; Chủ bút: Phan Mạnh Hân (tức Đào Văn Bảo); ủy viên Trị sự: Phùng Duy Tiếu… Theo sự phân công, với danh nghĩa là Bí thư tổ chức Đoàn Công an cứu quốc, đồng chí Nguyễn Tài đứng ra xin giấy phép hoạt động cho tờ báo có tên là Công an mới. Người cấp giấy phép chính là thân phụ của ông, nhà văn nổi tiếng Nguyễn Công Hoan, khi đó giữ cương vị Giám đốc Kiểm duyệt Bắc Bộ. Do vậy sau này, các tư liệu, tài liệu lịch sử báo chí CAND đều trân trọng ghi nhận hai ông là những “Chứng nhân lịch sử” đã giữ vai trò chủ chốt khai sinh Báo CAND. Trụ sở Báo CAND tại 66 Thợ Nhuộm trước đây và phòng truyền thống Báo CAND hiện nay tại số 2A Đinh Lễ (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) đều đặt trang trọng bức tượng nhà văn Nguyễn Công Hoan, cùng một số tư liệu về Anh hùng LLVTND Nguyễn Tài.

Tượng bán thân nhà văn Nguyễn Công Hoan tại nhà lưu niệm ở Hà Nội.

Tượng bán thân nhà văn Nguyễn Công Hoan tại Phòng truyền thống Báo CAND (số 2A Đinh Lễ, phường Tràng Tiền, Hoàn Kiếm, Hà Nội).


Dấu ấn của hai cha con nhà văn nổi tiếng
Một ngày hạ tuần tháng 10/2023, chúng tôi đến thăm gia đình Anh hùng LLVTND Nguyễn Tài, tại một căn hộ khu đô thị mới Nghĩa Đô (phường Cổ Nhuế 1, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội). Chị Nguyễn Ngọc Đoan, thứ nữ của đồng chí Nguyễn Tài xuống tận sảnh tòa nhà đón chúng tôi lên căn hộ ở tầng 4. Đây là một căn hộ rộng đẹp, có nhiều phòng, trong đó có 2 phòng lưu niệm nhà văn Nguyễn Công Hoan và Anh hùng LLVTND Nguyễn Tài.

Tại phòng lưu niệm nhà văn Nguyễn Công Hoan, chúng tôi bồi hồi ngắm bức tượng đồng bán thân của ông, y chang bức tượng hiện đang trưng bày ở phòng truyền thống Báo CAND. Trong phòng, có nhiều hiện vật mà lúc sinh thời, nhà văn lớn thường sử dụng, như bút viết, máy ghi âm, chiếc áo rét đã sờn cổ… Chỉ vào chiếc bàn gỗ, chị Đoan kể: “Chiếc bàn gỗ lim này được ông nội tôi sử dụng từ những năm 1930, khi cụ dạy học Nam Định, Thái Bình. Chiếc bàn hình chữ nhật, mặt có kích thước 140cm x 75cm; hộc bàn có 5 ngăn kéo để đựng tài liệu, sách vở. Ban đầu, chân bàn khá cao, nhưng sau phải cưa bớt để phù hợp với chiều cao của nhà văn Nguyễn Công Hoan. Chiếc bàn rất gắn bó với nhà văn, mỗi khi gia đình di chuyển, nó đều được mang theo. Trên chiếc bàn đó, ông nội tôi đã viết các tác phẩm nổi tiếng như “Bước đường cùng”, “Đống rác cũ”,… Sau khi ông mất, bố tôi lại dùng chiếc bàn này để làm việc ở nhà” …

Số phận chiếc bàn cũng rất gắn bó với Báo CAND, bởi theo lời chị Đoan, sau khi gia đình chị chuyển khỏi địa chỉ 66 Thợ Nhuộm, Tòa soạn Báo CAND về đóng tại đây. Một thời gian sau, lãnh đạo Báo CAND xin cái bàn đó, đặt tại Tòa soạn để làm kỷ niệm. Sau này khi đại tá Đặng Đình Thành, Phó Tổng Biên tập (là người cùng quê làng Xuân Cầu với nhà văn Nguyễn Công Hoan) nghỉ hưu, đã xin cái bàn đó mang về quê… Chị Đoan xúc động kể tiếp về hành trình của chiếc bàn: “Cuối 2019, anh Đặng Đình Thành gọi điện, nói là muốn giao lại cái bàn cho gia đình cụ Hoan. Mừng quá, tôi và em Đại về quê anh để nhận lại ngay. Vậy là sau bao nhiêu năm lưu lạc, chiếc bàn kỷ vật của gia đình đã được trở về đúng nơi nó cần hiện diện”.

Tại phòng lưu niệm Anh hùng LLVTND Nguyễn Tài, chị Ngọc Đoan kể:
“Bố tôi có tên khai sinh là Nguyễn Tài Đông. Lúc sinh thời, bố tôi lý giải:
Nguyễn là họ; Tài là tên đệm được đặt theo quy ước của dòng họ để phân biệt thế hệ; Đông là lấy theo nơi sinh, vì ông được sinh ra ở thị xã Hải Dương, khi đó gọi là phố Đông. Thời kỳ kháng chiến chống Pháp, ông lấy bí danh là Nguyễn Tài. Về sau ông dùng luôn tên này trong công tác, và dần dần hầu như mọi người quên mất tên thật của ông” …

Tháng 3 năm 1964, khi đang là Cục trưởng một đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an, đồng chí Nguyễn Tài xung phong đi B chi viện An ninh miền Nam và giữ cương vị Thường vụ Thành ủy Sài Gòn, Trưởng Ban an ninh T4. Trong một chuyến công tác cuối tháng 12/1970, ông bị địch bắt và giam cầm cho đến ngày 30/4/1975.

Trong phòng lưu niệm Anh hùng LLVTND Nguyễn Tài, có nhiều đồ dùng cá nhân, vật dụng kỉ niệm được gia đình giữ gìn như bộ quần áo kiểu ký giả ông thường mặc trong những dịp lễ trọng; tài liệu, radio, máy cassete hay chiếc máy ảnh từ những năm trước khi đi B. Trong một tủ kính, trên nền cờ đỏ sao vàng, có hình nhân một người tù và con chó được ông bện từ vải, giấy và vỏ khoai lang trong thời gian bị địch bắt, giam tại số 3 Bạch Đằng (Sài Gòn) từ năm 1971… Ngoài ra, có tấm bản đồ Việt Nam được xếp từ bộ quân cờ tướng do ông tự mày mò chế ra, cũng là hình tượng bài thơ “Ngọn lửa” ông sáng tác trong tù. Trên chiếc bàn gỗ lim mà nhà văn Nguyễn Công Hoan đã dùng từ những năm 1930, có một chiếc máy chữ đồng chí Nguyễn Tài sử dụng lúc sinh thời; một bộ computer có cả máy in… Chị Đoan cho biết:
“Sau này, bố tôi học và sử dụng thành thạo máy tính để cập nhật thông tin và soạn thảo văn bản, tài liệu”.

Một kỷ niệm sâu sắc về ông nội Nguyễn Công Hoan khiến chị Đoan bồi hồi mỗi khi nhắc lại:
“Ngày 30/4/1975, miền Nam hoàn toàn được giải phóng. Lúc 9 giờ tối ngày 4/5/1975, ở nhà nhận được tin bố còn sống, ông đi bộ ngay trong buổi tối ấy sang nhà cô Minh, là em ruột bố tôi, nhà ở số 72 Lý thường Kiệt. Đến nơi, ông không vào nhà, chỉ đứng ở cửa nói với cô Minh: “Anh Tài còn sống!”. Rồi ông tôi quay gót, xuống cầu thang đi về luôn. Bao nhiêu buồn lo được trút bỏ; ông bà tôi mong ngày được gặp mặt con trai để thỏa lòng thương nhớ xen lẫn cảm xúc tự hào”.

Nhà văn Nguyễn Công Hoan (bìa phải) và 4 cháu nội
(từ phải qua là các anh chị: Nguyễn Thị Hòa Bình, Nguyễn Trường Đại, Nguyễn Trường Thống Nhất, Nguyễn Ngọc Đoan).
Ảnh chụp phía trước căn phòng của gia đình (ở từ 1964 đến đầu 1976) tại số 66 Thợ Nhuộm.


Bàn làm việc cùng những vật dụng của nhà văn Nguyễn Công Hoan và con trai, Anh hùng LLVTND Nguyễn Tài.


Hình nộm người tù cộng sản và máy ảnh, máy ghi âm... của đồng chí Nguyễn Tài.


Chiếc máy chữ và máy tính của Anh hùng LLVTND Nguyễn Tài sử dụng lúc sinh thời.




Nội dung Chế phong vua Bảo Đại ban cho giáo học Nguyễn Công Hoan
Đáng chú ý, trong số các kỷ vật của nhà văn Nguyễn Công Hoan, có bản chế phong của vua Bảo Đại ban khen giáo học Nguyễn Công Hoan ngày 2/5/1944 (năm Bảo Đại thứ 19). Theo chị Ngọc Đoan cho biết, ngày 5/3/2023 gia đình tổ chức lễ kỷ niệm 120 năm ngày sinh của nhà văn Nguyễn Công Hoan (6/3/1903 - 6/3/2023). Trước đó 3 ngày, người em họ là Viện trưởng Viện Thông tin Khoa học xã hội, PGS.TS Vũ Hùng Cường, tìm thấy trong kho tư liệu của Viện bản sắc phong vua Bảo Đại ban cho giáo học Nguyễn Công Hoan. PGS.TS Vũ Hùng Cường đã scan và in ra theo kích thước thật (140 x 70) và mang tặng gia đình đúng ngày tổ chức lễ kỷ niệm.

Nội dung chế viết:
“Nhận mệnh trời, vận số hưng thịnh Chế của Hoàng đế, rằng: Trẫm lập nền chính trị, dùng người theo chế độ luận công, xét tài mà đặt chức vị khiến công việc phù hợp với năng lực.

Nghĩ khanh, giáo học Nguyễn Công Hoan, có tài năng văn học, tài khí đáng trọng, có tác dụng bồi dưỡng danh giá, tiếp tục tiến lên, làm quan thận trọng, trong sạch chuyên cần, không lúc nào quên. Thật đáng khen khanh ở triều đình.

Nay thăng (cho khanh làm) chức Phụng nghị Đại phu, Hàn lâm viện thị độc, ban cho chế này. Mong khanh xứng đáng là bậc mô phạm, giáo dục người, làm nòng cốt cho đất nước để xứng đáng với sự trọng văn (của trẫm).

Kính thay!”

Cuối chế có đóng dấu “Sắc mệnh chi bảo”, tức dấu báu ban sắc của mệnh vua.

Gia đình nhà văn trân trọng đón nhận phiên bản chế phong của vua Bảo Đại ban khen giáo học Nguyễn Công Hoan.


Chị Nguyễn Ngọc Đoan, cháu nội nhà văn Nguyễn Công Hoan, giới thiệu về bức Chế phong của vua Bảo Đại ban khen giáo học Nguyễn Công Hoan.