Mời bạn đọc theo dõi "công cuộc khai mỏ" và "cái lịch sử gấm hoa" của “cái Bống” qua bộ đôi truyện ngắn:
1. Đàn bà là giống yếu 2-1934
2. Một tấm gương sáng 7-1934
2. Mời đọc Bản đánh máy
3. Mời Đọc/Lấy về Bản chụp dạng PDF
4. Tham khảo: Các bài viết liên quan
Mời nghe đọc
Diễn đọc: 1. Chiến Hữu | 2. Mắm Tôm | 3. Đọc Truyện Official Channel | 4. TV DKD
Mời đọc Bản đánh máy
Một tấm gương sáng
- Hắn bịa.
Tôi hãy cãi trước rằng:
- Thưa không bịa tí nào.
Rồi không để ông độc giả ấy nói thêm, tôi phải tiếp luôn:
- Ngài cho là vô lí? Ngài nên hiểu, nghe chuyện gì mà ngài cứ lấy cái óc “cổ điển” ra mà xét, thì cũng cho là vô lí cả. Vì “thế sự” đã xoay thành ngược, mà “đời” ngày nay chẳng phải là một bà hiền mẫu biết thưởng phạt công minh. “Đời” đã hoá ra một con mụ chửa hoang đẻ bậy, sinh non ra toàn những hạng hoặc mất dạy, hoặc đói cơm.
Không. Ngài cho phép tôi nói nốt đã. Hạng đói cơm thì ngài thấy nhan nhản khắp mọi nơi. Thường họ gõ cửa nhà ngài xưng là “thất nghiệp”. Họ bị ngài đuổi đi, sau khi đã bố thí cho một bài học về siêng năng không hợp thời. Còn hạng mất dạy, cũng chẳng ít. Họ rất no đủ, sang trọng, song, chuyên môn đeo mặt nạ để lừa dối, bóc lột lẫn nhau.
Nghe đến đây, chắc độc giả đã hơi bình tâm. Tôi liền đứng dậy, lên giọng nhà diễn thuyết, hùng hồn mà quả quyết rằng:
- Đời đã thế, thì những chuyện tôi kể ra không có gì là vô lí cả. Vả tôi hãy kể cho ngài những chuyện lạ lùng, có khi ở ngoài trí tưởng tượng.
Vậy thì chuyện là chuyện thật, xảy ra trong một xứ kia, chừng mười mấy năm nay.
Hồi đó, quan ông được thăng tuần phủ tỉnh N.S. Song, vinh hoa phú quý thường đi ngược với quãng năm trời ban cho mình, nên được ba tháng, ngài về chầu Phật.
Quan bà, sau khi ma chay chu tất, lấy quân “ông cụ” vạch ngang vào phần bài cầm trên tay, thề rằng sẽ thủ tiết chờ chồng.
Hội bài đó, bà bỏ ù mất mấy ván. Vì trí bà còn bận hồi tưởng đến cái buổi tối nhá nhem trong rạp hát, bà bước một bước dài, từ chỗ “cái Bống” lên chức “bà Phủ”. Bà lại hồi tưởng đến cái đêm phong ba bão táp, bà bắt quan ông mua cho được chiếc ô tô kiểu mới, nó đưa bà đi nước đại, từ chức “bà Phủ” đến chức “cụ Tuần”.
Đến nay, đường con cái bà chả có, một thân goá bụa, bà đành gỡ mối buồn bằng sự ồn ào nơi thành thị, và tìm sự quên trong những cuộc xếp quân bài thành phụ.
Bà ở Hà Nội, nên bà cũng được gặp nhiều thứ người, đủ mặt như ở những thành phố khác: một con Bợm, một thằng Ngốc, và một ông Phán già.
Ông Phán già đây là một người chẳng hề đi làm toà sứ nào. Nhưng được người ta gọi như vậy, nên ông cũng nhận một cách không bất đắc dĩ, để tránh những tiếng xưng hô xoàng như “ông trưởng”, “ông cả”, nó mất cả vẻ… mĩ thuật của bộ ria lưỡng long chầu… huyệt mũi, nó xoè đuôi lên hai má chảy sệ của ông.
Ông trạc độ tứ tuần, có lẽ sinh cùng năm với quan bà.
Cả về cách ăn mặc cũng đăng đối: này nhé, cái kính không cận, cũng không viễn thì sánh với cặp môi đỏ nẫu; hai cái khuyết con đính trên ngực áo sa, ăn ý với cái ngực đầy lù lù, nóng hôi hổi; còn cái quần thì cũng hộp, cũng trắng, chỉ khác là một chiếc lại bằng xa tanh mà xổ gấu, cái dấu hiệu ngàn năm của tấm lòng bi thương của người sương phụ đáng thương.
Nhà ông Phán thường tấp nập quý khách. Nào là quan huyện tỉnh Tuyên, người yếu muốn lo về Nam cho lại sức, nào là cụ Bố tỉnh Thái, sợ xa quá, mong được đổi về vùng Bắc cho được gần nhà.
Ông thường gọi vắng mặt những người có giá trị đó bằng thằng, nhất là trong những cuộc tổ tôm ông ngồi tay trên quan bà, vì ông muốn lên giọng kẻ cả làm thầy cho người.
Ông vừa đánh quân thất vạn đi, vừa nói:
- Cụ lớn không rõ. Nhà nước mấy lần gọi tôi ra tri phủ, nhưng tôi nghĩ chẳng vạ gì mà ra, lại phải ở dưới quyền bọn kém mình. Nhưng già tôi được biết cụ lớn trước, thì có lẽ cũng ra để được làm chỗ thân tình ngay từ dạo đó.
Ông nói xong, cười giòn tan, mở bộ mành mành mồm cong lên, để hở hàm răng màu không tên là kết quả của những phen vừa ăn trầu, vừa hút thuốc lá, vừa nói khoác.
Quan bà thò tay ra đĩa bốc, vật quân tam vạn đánh đét xuống chiếu, mon lướt qua bài mình, gạt nó sang bên phải, rồi trả lời:
- Nếu thế thì chúng tôi còn hân hạnh nào bằng. Nhưng dù biết trước hay biết sau, chúng tôi cũng phải nhờ đến ngài một việc.
- Dạ, không ạ, mời bà xơi cho. Hôm nay cụ Phán đánh thế nào ấy, tôi chịu không sao ù được nữa.
Quan bà nói giọng dịu dàng, nhưng cặp mắt đưa ngược nhìn ông Phán, cái nhìn trách móc, trộn lẫn với nũng nịu.
- Tôi hôm nay còn băn khoăn về chuyện thằng phủ Thọ, cứ nằng nặc lo sinh phong cho bố, mà nó mới có hàm chánh ngũ mới khó chứ. Ấy, đánh tổ tôm mà nghĩ ra chuyện khác, thường hay đánh liều. Cụ lớn thứ lỗi. Cụ lớn dạy thế, chứ cụ lớn muốn sai bảo việc gì, xin cụ lớn cứ truyền cho.
- Dạ, chuyện muốn nhờ ngài cũng là còn lâu, và phải đến tận nhà, vì nói ra dài lắm, vả lại phải kín lắm mới được.
Mà có lẽ nó dài và kín lắm. Câu chuyện ấy, quan bà nói ban ngày chẳng hết, có khi lại cần cả đến khoảng trăng tà, sao lặn, một căn phòng kín đáo, một nếp giường xinh xinh…
Hai bạn già trở nên thân thiết, thân đến nỗi người ngoài phải ghen ghét, phao lên nhiều tiếng thị phi.
Quan bà cũng chẳng lạ gì miệng lưỡi người đời, có khi ngài không thèm để ý đến nữa. Song, ngài thấy ông Phán dường như không biết, nên một đêm kia, bốn bề tĩnh mịch, tiếng dế nỉ non, bà kéo sát bộ xương xộc xệch của bạn lại gần, để hỏi:
- Mình có nghe thấy người ngoài đồn rằng tôi sắp lấy mình không?
- Sao mình quá lo lạ thế? Chả trách người ta chê đàn bà non gan. Mình với tôi, còn ai kiềm chế được nữa. Tôi goá mà không có con, mình cũng vậy. Dù có đoàn tụ với nhau, cũng không sao kia mà!
- Nhưng tôi không muốn thế, mình ạ. Cái hi vọng tôi ôm ấp từ ngày lão tuần chết, là kiếm chút danh thơm với hậu thế. Bây giờ nối lại mối duyên, thì hi vọng của tôi tan tành mất.
- Tôi đã bảo mình bao nhiêu lần rằng khó khăn lắm. Mình mãi đến bốn mươi mới goá chồng, con cái lại chả có, thì dựa vào đâu kia chứ?
- Thế thì mình hoặc không quan tâm đến tôi, hoặc còn hẹp ý nghĩ… Cán cân công bằng chỉ như cán cân anh hàng thịt, thế nào chả ngang được? Tôi thấy chán vạn đứa chẳng đáng chút nào, mà cũng được chức tước, chẳng qua ăn thua ở mồm mép bịa đặt của người môi giới. Ngay như tôi với mình, nếu trời có mắt và người có chút công bình, thì đâu được như ngày nay?
Ông Phán vỗ vào lưng quan bà:
- Đời này, ăn nhau về chỗ ranh mãnh, mình nhỉ?
- Phải, ranh mãnh, hay nói cho đúng là mất dạy. Chúng ta và bọn có chút địa vị, đố ai làm nên mà còn nghĩ tới lương tâm.
- Lương tâm là gì? Là cái bung xung của hạng hèn kém nêu lên để gỡ tiếng xấu hổ. Nó chỉ là anh chàng quấy rối sự làm việc của mình, làm cản trở biết bao nhiêu thủ đoạn kinh thiên động địa của những đấng hào kiệt.
- Chỉ những hạng miệng còn hơi sữa, mới nói đến “lương tâm” thôi nhỉ?
- Phải, mình cũng lõi đời đấy.
- Thế sao mình còn sợ, không dám lo cho tôi?
- Không phải là sợ, chỉ vì khó. Vả tôi cũng không đủ thế lực. Hay là để tôi dẫn mình đến nói với ông quan thầy tôi vậy nhé.
- Ai thì ai cũng được. Miễn sao được là hả rồi.
Thế là quan bà lại đem tâm sự mình giãi bày cùng người có thế lực hơn.
Bà bò dần từng bậc thang, cứ lên mãi, hay muốn cho sát sự thực hơn, bà bò dần vào từng bộ giường, cứ sang hơn mãi, cho đến một buổi chiều, trong một gia đình kia sum họp, ông bố đưa tờ báo cho cô con gái đầu lòng, bảo đọc cho bà mẹ nghe.
"Bà Nguyễn Thị Bống, quán làng Hữu Bằng, huyện Kim Ốc, tỉnh Sơn Đông, năm nay gần 60 tuổi, vừa được bốn chữ Tiết hạnh khả phong.
Cái lịch sử gấm hoa của bà tưởng cũng nên đăng ra đây để làm gương sáng cho chị em phụ nữ.
Goá chồng từ năm 23, bà bị giam hãm trong cảnh cơ hàn, cực nhục. Nào cha mẹ chồng già, nào bốn người con dại, bà tưởng trời xanh chẳng còn đoái tưởng chi đến phận liễu bồ. Cái nhan sắc của bà đã đôi phen làm xiêu lòng vương tôn quý khách, song, bà nhất định ở vậy thủ tiết cùng chồng.
Buôn tần, bán tảo, bà cứ bền gan noi theo đạo thánh hiền, nên chả mấy chốc bà đã được phần thưởng đích đáng: sự phú quý.
Chẳng may trong mấy năm gần đây, binh đao bệnh hoạn lại xô nhau vào bắt hết cả bốn người con của bà, để bà lại trơ trọi trên trần cùng mối hận ngàn thu.
Giá bà không được minh xét đến nông nỗi ấy, thì cũng không còn gì bù lại công bà bằng cái vinh dự ngày nay.
Số báo mai sẽ xin đăng ảnh bà để độc giả được thấy cái biểu hiện sự sống của các đức tốt và sự nhịn nhục".
Mời Đọc/Lấy về Bản chụp dạng PDF
Trong Nguyễn Công Hoan Truyện Ngắn Chọn Lọc (NXB Hội Nhà Văn 2005 - Trọn Bộ 2 Tập)
Tham khảo: Các bài viết liên quan
1. Đàn bà là giống yếu 2-1934
2. Một tấm gương sáng 7-1934
0 comments:
Đăng nhận xét
[im]your image url..[/im]
[youtube]your video url..[/youtube]
[si="10"]your text[/si]
[co="red"]your text[/co]
〈div style=""〉 TEXT〈/div〉