2. Mời đọc Bản đánh máy
Mời đọc Bản đánh máy
Z9:› gốc cây đề gần đầu làng, Thúy đứng lại, đặt
gánh hàng xuống đất. Vào chỗ có bóng râm, nàng thấy
mát hẳn đi. Gió hiu hiu. Lá đề phần phật đập vào nhau
kêu lạch tạch. Nàng quay lại, nhìn khúc đường vừa qua.
Ánh nắng chói, làm đất trắng xóa. Cổ mọc ở hai bên lối đi
như khát nước đều lả xuống hoặc vàng như cháy.
Thúy lấy nón quạt cho ráo mề hôi. Nàng thổi bụi trên
khúc rễ cây trôi trên mặt đất, rồi ngồi nghỉ. Nàng mệt
lắm. Nhìn quãng đường về, còn những một thôi dài nữa
mới tốt làng, nàng ngại.
Nàng về chợ hôm nay, thế này là muộn. Là vì nàng
chờ mãi không thấy vú già đến dọn hàng và gánh hộ nàng.
Vú tuy đã có tuổi, nhưng sức lực bằng mấy nàng còn là con
gái. Mọi ngày, cứ vào lúc mặt trời xế một lát đã thấy vú ra,
gìục nàng xếp hàng vào tay nải. Lám bận đông khách,
nàng muốn nấn ná ở lại ít lâu, cũng miễn cưỡng phải thu
dọn mà về. Nàng tuy là con chủ nhà, nhưng không nghe vú
không được. Vì vú rất lắm việc. Vú đi đón hàng, về còn
phải thổi cơm chiều, rồi cho lợn ăn. Thu xếp vừa xong các
việc lặt vặt, thì tối sập.
Nàng muốn tránh cho vú việc đi đón mình. Nàng đã
thử một hôm, gánh hàng cả buổi về chợ nữa. Nhưng hôm
460 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
sau mình mấy đau ê ẩm, phải nghỉ ở nhà. Ông bà Đầ - tức
là cha mẹ nàng - cứ mắng mãi nàng quá tham công tiếc
việc. Và từ lần sau. nàng không thể không chờ vú được.
Nhưng hôm nay, nàng đã đợi vú lâu lắm. Đến lúc chợ
gần vấn người, bất đắc di nàng mới phải về một mình.
Nàng chắc chỉ phải gánh độ một lát, thì gặp vú ngay.
Nhưng đến tận lúc này mà vẫn chẳng thấy gì, nàng mới
phải ngạc nhiên. Nàng không rõ tại sao hôm nay lại kháe
ngày thường làm vậy.
Nắng vẫn chang chang. Trên trời xanh ngắt, thỉnh
thoảng mới có một làn mây trắng móng lững lồ trôi.
Nhưng được ngôi dưới bóng râm, lại có gió mát, nên Thúy
khoan khoái lắm. Nàng lầm nhẩm tính toán hàng họ xem
hôm nay lãi lờ ra sao.
Bỗng ở phía xa, có hai người đội nón và mặc quần áo
thâm ởi lại. Nàng chỉ biết là hai người đàn ông, nhưng
không rõ là quen hay lạ. Song dù sao, nàng cũng không
thể rấn ngồi ở đây để chờ vú già. Chỗ này vắng vẻ. Nàng là
con gái, phải giữ gìn ý tứ. Gặp người quen đã đành, lõ phải
người Ìạ, họ giở thói bờm xơm, chẳng lẽ nàng đối phó thế
nào. Vả quen hay lạ, mà dù là những người đứng đắn
chăng nữa, họ thấy một người con gái ngồi một mình ở chỗ
quạnh quẽ này, chắc chẳng nói ra miệng, họ cũng phải lấy
làm lạ mà bàn tân cùng nhau. Rồi khi biết nàng là con ông
bà đồ Lục ở Phương Bá, ắt người ta tìm để giảng cái lẽ tại
sao nàng ngòi ở gốc đề như có vẻ chờ đợi ai. Sự thịƒc chỉ có
một, nhưng sự không thực thì có đến trăm nghìn. Mà sự
thực chỉ là nàng chờ vú già ra gánh hàng hà, tất không a1
DANH TIẾT 461
nghĩ ra. Họ sẽ đoán liều đoán lĩnh đến trăm nghìn cớ khác.
Và biết đâu trong trăm nghìn có không đúng sự thực ấy,
lại không có lấy một có - hay một thôi - không chính đáng.
Chỉ một cớ ấy đủ gây thành tiếng thì thào. Mà do thế, câu
chuyện xuyên tạc, tr nhiên người ta bị mang tai mang
tiếng một cách rất oan uống. Nàng là con gái, tốt hơn hết
là tránh những địp có thể gây nên dư luận.
Bởi vậy, nàng vội vàng đội nón, xếp lại dây quang, và
ghé vai vào đòn gánh.
Nàng quay nhìn hai người. Họ còn xa lắm. Nàng chưa
nhận ra những ai. Chắc họ cũng chưa rõ nàng.
Nàng cố rảo cẳng. Đòn gánh mềm làm hai bọc hàng
nặng rún rấy theo đà chân bước. Ra khỏi bóng râm, nàng
lại thấy cái nóng thiêu người ban nãy. Nhưng nàng đành
phải xông pha. Cái tiếng trong sạch của một người con gái
con nhà gìa thế là cần hơn nhất.
Thật vậy, tuy nàng chỉ là con một ông đề, nhưng ông
nàng đã đỗ tú tài, và trong các cụ nhà nàng đã có một vị
đỗ tiến sĩ, làm quan đến chức bố chánh tỉnh Quảng Bình
đời Minh Mệnh. Nhà nàng tuy thanh bạch, nhưng vẫn
được trọng nhất làng. Anh em nàng học hành giỏi, tất rồi
cũng đỗ đạt, và làm nên. Vả làm thân con gái của một nhà
nho. muốn giữ nền nếp, không khó khăn gì. Ông bà Đề chỉ
dạy nàng có bốn tiếng nhưng thực ra chỉ có hai. là đức
hạnh và đâm đang.
Nàng đã không phụ công giáo dục của cha mẹ. Nàng
đứng đắn và buôn bán thạo. Cho nên với cái than sắc, cái
462 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
đoan trang trời cho nàng, trong họ ngoài làng, nhiều người
đã đoán già rằng thế nào nàng cũng sẽ là một bậc mệnh
phụ.
Thật vậy, Thúy là một cô gái đẹp nhất làng Phương
BÁ. Nước da nàng trắng và mịn. Ánh nắng như cũng nể
công tạo hóa mà chừa nàng ra, không nố nhuộm mặt nàng
ra màu ngăm ngắm. Đôi mắt và hàm răng nàng đen lay
láy., Cái miệng nhỏ rất. hợp với cải mũi dọc dừa trên khuôn
mặt trái xoan. Cả một tấm thân nhỏ nhắn ấy rất ăn nhịp
với tiếng nói, mỗi khi cất lên, nó trong như tiếng chuông,
nó gọn như tiếng phách, nố mềm mại như tiếng sáo, nó
quyến rũ như tiếng đàn bầu. Nói tóm lại, tất cả nàng là
một khúc nhạc nhịp nhàng, là một bài thơ tuyệt tÁc của
một thi bá lúc eao hứng nhất.
Song, bởi có nhan sắc ấy, nên lẽ cố nhiên nàng không
được mạnh mẽ như người ta. Cho nên mới đi chưa được
trăm bước, nàng đã lại thấy mệt ngay. Nàng vừa mới được
nghỉ dưới gốc đề, nhưng chưa lại sức. Nàng quay nhìn phía
sau, hai người tuy vấn còn xa. nhưng không đám chậm
bước. Thì may quá, vú già đã từ cổng làng đi ra.
Thúy mừng rõ, đứng lại, đặt hàng xuống đất. Nàng
quay mặt về chiều gió, vẫy tay gọi:
- Mau lên, vú ơi, sao hôm nay muộn thế?
Vú già đi mau đến, tra lồi:
- Tại nhà có khách, tôi phải làm cơm.
Thấy không can thiệp đến mình, Thúy than nhiên, đáp:
- Thế à, tôi không biết, cứ chờ mãi vú.
DANH TIẾT 463
Vú già cười:- Tôi cũng chờ mãi cô. thấy chưa đến nhà,
bà mới sai tôi đi đón.
- Tôi mệt quá, tưởng không lê nổi gánh hàng.
Thúy mìm cười. Vú già ghé vai vào đòn gánh, vừa
chạy phăng phẳng, vừa nói chuyện:
- Hôm nay nhà có khách, eô ạ.
Thấy vú nhấc lại câu chuyện không liên can đến mình,
Thúy không trả lời. Bởi vì vừa được thanh thơi, nhẹ nhõm,
nàng muớn yên lặng để tính toán nốt tiển nong. Vú già
tiêp:
- Khách lại ăn cơm, cô ạ.
Bất đắc di. Thúy phải đáp cho xong chuyện:
- Thế à'!
Rồi nàng lại vấn vơ với những con số trong óc. Nhưng
vú già nhìn. Thuý, và cười cá vẻ ranh mãnh:
- Hắn cô nóng ruột lắm.
- Nóng ruột lắm.
- Tãi biết, cô nóng ruột là phai, mong về phải không?
Thúy thấy vú có ý chế nhạo mình, nên cau mặt:
- Vú này sắp hóa đại chắc. Tôi khổ vì vú hôm nay đấy.
- Tôi cũng khổ vì cô hôm nay đấy.
Thúy hiểu ý. Xưa nay, vú không nói đùa bao giờ, nay
tự nhiên vú vui vẻ, bảo là khổ vì mình, lại khoe mấy lần là
nhà có khách. Nàng đoán đây, tức lại có một đám nào đến
xem mặt nàng. Bỗng thèn thẹn, lảng chuyện:
- Hòm nay hàng họ khá, vú ạ.
464 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Khá là phải!
- Rồi vú cười sằng sặc. Càng hiểu thêm mình đoán
không sa, Thúy càng thẹn và càng không dám nghiêm
khác vải vú. Nàng vốn không ưa những thói trẻ con, nhất
là đối với người ăn người ở, nàng càng giữ đứng đắn.
Nhưng lần này, tự nhiên nàng lại sợ vú già. Nàng sợ vú
làm nàng ngượng nghịu nữa. Mà vú có thể đùa với nàng,
nào phải lỗi tại vú. Chỉ do vú khoái trí vì nàng. Bỏi vậy,
nàng lại đánh trống lãng:
- Tháng tám rồi mà vẫn còn nắng quá.
Vú không bắt lời, nói:
- Cậu ta là học trò cụ Cử Nho Quan, cô ạ.
Thấy vú nói rõ, Thúy nghiêm mặt, mắng:
- Tôi không trẻ con!
Vú già lại cười:
- Tôi có trẻ con đâu. Tôi nói chuyện eho cõ biết đấy chứ!
Thúy lại nói sẵng:
- Tôi không nói chuyện Ấy.
Vú già vẫn cười:
- Rồi cô không nói chuyện cũng không được, chuyện nó
cứ đến.
Thấy vú càng trêu ghẹo mình, Thúy bèn ngọt ngào để
vú quên câu chuvện làm nàng thẹn thò đi. Nàng núi:
- À, vú nhỉ, lần trước, cái hà mặc áo đổi vai mua chịu
mười vuông nát của tôi là bà gì ấy nhĩ?
- Bà TưN.
DANH TIẾT 465
- Hôm nay bà ta giả tiền rồi, lại mua thêm tấm vải nữa.
Quả nhiên vú già không đả động đến khách khứa, bèn
nói:
- Bà ta ở dưới cuối tổng, vẫn là người tử tế. Bà ấy tháo
vát đáo để.
Hai người vào qua cổng làng. Đường đi đã có nhiều
chỗ có bóng rầm mát. Thúy ngả nón ra cầm ở tay:
- Sung sướng quả!
Bất đề vú già lại được nhịp để quay về chuyện nói đở:
- Cô lại chả sung sướng thì ai sung sướng! Tôi nghe
loáng thoáng trên nhà nói chuyện, cậu ta học giỏi lắm.
Không muốn nghe thêm, Thúy vờ bảo vú:
- Vú gánh hàng về trước, tôi tạt vào bà ba Nghệ đòi
món nợ, rồi tôi về sau nhé.
Nói đoạn, nàng rễ vào trong xóm.
Kỳ thực, nàng có định đòi nợ đâu. Nàng không muốn
đi cùng vú nó cứ ranh mãnh định chế nàng.
Song, nàng không khối nghĩ ngợi.
Đi một mình trong ngõ vắng vẽ, nàng nghĩ đến bọn
khách ở nhà ngày hôm nay. Nàng tuy chưa biết là al,
nhưng cứ vú nói là học trò cụ Cử Nho Quan. học giỏi, thì
nàng đoán ra rồi.
Vào cũ tháng năm, bà Đã đã cho nàng biết có một đám
là học trò cạ Cử đến xem mặt nàng. Gọi là xem mặt,
nhưng sự thực chỉ là để cha mẹ nàng xem mặt chàng. chứ
nàng đi chợ vắng cũng như hỏm nay. Nàng không biết
466 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
người đã đành, nhưng cũng không biết tên nữa, vì mẹ
nàng quên tên, và nàng thì không bao giờ dám hỏi cha,
hoặc nhờ mẹ hỏi lại cha. Bởi vì gả chồng cho nàng là quyền
của cha mẹ nàng chữ không phải quyền nàng. Cho nên
biết tên hay biết mặt, nàng không được lợi gì hơn. Thân
gái như hạt mưa sa. Tương lai nàng là ở trong tay cha mẹ
nàng. Cha mẹ nàng có bổn phận gây dựng cho nàng, lẽ cố
nhiên nàng hoàn toàn tin cha mẹ, và nghe lời cha mẹ. Cha
mẹ kén rể, chứ nàng không có phép kén chồng.
Nàng hàng ngày đi chợ, thỉnh thoảng có gặp học trò cu
Cử, và một, đôi khi có những người táo bạo vào hàng nàng
mua. Nàng biết họ vờ vĩnh, đến để thử thách hoặc định
chòng ghẹo nàng. Vậy thì người đến hỏi nàng ngày tháng
năm, ắt đã rõ mặt nàng lắm rồi. Và người hôm nay đến
làm bận vú già suốt buổi, chẳng qua cũng lại là người ấy.
Nàng nhớ rằng tối hôm ấy, bà Đề có bảo nàng:
- Nó là người học giỏi ở trường cụ cử, con nhà gia thế ở
làng Đông Đạo, với nhà ta cũng là đăng đối, nhưng thày u
còn phải xem xét kỹ lưỡng, chưa dám nhận lời.
Nàng nghe nhưng không đáp. Bà Đồ chỉ báo cho nàng
biết. tin ấy, chứ không hỏi ý kiến nàng. Việc của nàng,
chẳng lẽ bà không cho nàng rõ một tí.
Ông Đề thì tuyệt nhiên không nói gì với nàng cả. Và ông
có cần nói làm gì. Ông là bậc cha mẹ. Cha mẹ đặt đâu, con ngồi
đấy. Bao giờ cha mẹ chẳng tìm chỗ xứng đáng để đặt con.
Để vú già đi một lát lâu, Thúy mới ở trong ngõ ra
đường cái để về nhà.
DANH TIẾT 467
Đến công. nàng lắng lặng đi thẳng xuống bếp. Qua
sân, nàng ngả nón che về phía nhà trên. Nàng muốn giấu
tmặt. Nhưng vú già cười:
- Người ta về từ bao giờ rỗi còn gì.
Lúc ấy Thúy mới dám tự do. Nàng hỏi:
- Ông đâu?
- Ông xơi rượu xong thì nằm ngủ.
- Bà đâu?
- Tôi cha biết.
Bà Đề ở trong vườn, đáp ra:
- U đây, Thúy mới về đấy à? Hàng họ có khá không, mày?
Nhưng tối hôm ấy, ông bà Đề không nói cho Thúy
nghe về bọn khách lúc ban ngày. Mà rồi nàng cũng bận
việc nọ việc kia, cũng quên đi mất. Sự thực, dù nàng có
nghĩ đến cũng không đám hỏi. Quyền gả bán nàng là ở cha
mẹ, nàng không được dự bàn. Ông bà không cân hỏi ý kiến
nàng. Vả dù có biết tên tuổi người hỏi nàng, nàng cũng
không thể biết mặt người ta ra làm sao. Học trò oe¡ Cử Nho
Quan rất nhiều, thỉnh thoảng nàng có gặp đấy, nhưng biết
thế nào được là nàng sẽ nưng khăn sửa túi cho ai. VẢ lại,
tình cờ có gặp người Ấy, và có người bảo cho nàng biêt, thì
nàng phải tìm đường mà trốn tránh ngay. nếu không thì
thẹn chết. Lở lại gặp vào lúc không thể trốn tránh vào đâu
468 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
được, thì nàng đành vậy, nhưng phải cúi gầm mặt xuống,
không đám nhìn lên.
Hóm sau, Thúy dậy sớm, cơm nước xong, lại đi chợ
như mọi ngày. Lúc ấy, nàng mới nhớ đến bọn khách hôm
trước, bèn bảo vú già:
- Chốc nữa, vú đi đón tôi sơm sớm một tí nhé.
Bà Đồ mỉm cười:
- Được, không phải đặn, tại hôm qua vú bận chút việc
ở nhà.
Bà không nói rõ là bận việc gì, mà Thúy cũng không
muốn biết là bọn khách nào. Nàng muốn thảnh thơi, để
tâm trí vào công việc làm ăn. Ít lâu nay hàng họ bán chạy,
nên nàng rất ham mê buôn bán. Nàng giúp đỡ được cha
mẹ sự chi tiêu hàng ngày.
DANH TIẾT 469
lì(
4:: cho đến tháng Giêng năm sau, bà Đồ mới nói
cho Thúy biết. việc trăm năm của nàng.
Ngày hôm ấy đi chợ về, Thúy biết ở nhà, cha mẹ hiện
có một việc gì bàn tán với nhau, và xem chừng hể hả lắm.
Nguyên mọi ngày, bao giờ thấy nàng về đến cổng, bà
cũng hói thăm ngay hàng họ thế nào. Thúy và vú già cất
gánh vào trong buếng, thì xuống bếp làm cơm, nhưng bà
đã nhật mớ rau, hoặc cọ nổi, hoặc xé cua hộ rồi. Lần này,
bưởc chân về đến nhà, Thúy tưởng mẹ đi vắng. Vì bà
không có ở dưới bếp, và không thây công việc bếp nước
được sửa soạn sẵn sàng.
Thì ra bà ở nhà trên, đỏ nói chuyện với ông. Thoáng
nghe một câu, Thúy đoán cha mẹ bàn việc nhân duyên của
mình, nên nàng vội vã lánh xa.
Quá nhiên đến tối, khi quạt màn xong. hai mẹ eon đi
nằm, bà Đồ mới hỏi:
- Thế nào? Hôm nay hàng họ ra sao?
- Cũng khá, u ạ. Con chi tiếc mớ vai của bà Tư Ni,
không mua được.
Nhưng những chuyện ấy không là chuyện bà Đề định
470 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
nói và định nghe, bà chỉ dùng làm câu mở đầu để vào đề
mà thôi. Bà thở dài:
- Mày buân bán đang lãi lờ thế mà bên kia người ta
xIn cưới!
Bà dùng tiếng "bên kia", tưởng chừng như con bà đã
biết rõ là người nào như bà rồi vậy. Thúy không đáp. Nàng
vơ lấy hai tay đập vào nhau, như để đánh muỗi vậy. Nàng
thẹn thò, nhưng may lúc ấy trong buềng không thấp đèn,
nên không ngượng nghịu. Bà Đồ lại thả dài:
- Thôi thì mày cñng đến tuổi về nhà người ta chứ có bé
bóng gì, thày u giữ thế nào được mãi.
Thúy nghẹn ngào. Tự nhiên nàng thấy thương cha mẹ
thiếu người đỏ đần. Nàng nén hơi, để thử dài một tiếng
khẽ. Bà Đồ nói:
- Được cái nó cùng là eon nhà gia thế, thày u đã xem
xét kỹ lưỡng. Nó học giỏi, mà lại có nết. Thày u cũng chỉ
chuộng đám học trò, cốt được đứa hiền lành ngoan ngoãn,
biết theo đức mà ăn ở, còn ngày sau có đỗ đạt, làm nên gì
hay không, là nhờ đ phúc ấm đôi bên.
Thúy vẫn yên. Bà Đồ tiếp:
- Nhà ta thanh bạch, người ta cũng chị chuộng người,
chứ nếu cốt lây vợ giầu thì vùng này thiếu gì người.
Rồi bà tặc lưỡi:
- Chẳng qua là cái duyên cái số. Nếu cứ ý tao thì ngày
tháng năm năm ngoái, tao đã bằng lòng đám con ông
Thông Sứng bên Đông Đạo, tên là thằng Hạnh, vì nó học
DANH TIẾT 471
giỏi có tiếng ở trường cụ Cử Nho Quan. Nhưng thày hỏi ra,
thì tuy nó tên Hạnh, nhưng hạnh kiểm kém, nên thày
không bằng lòng. Mấy lần ông Thông sang khẩn khoản,
thày đã gần xiêu lòng, nhưng thày lấy ngày sinh tháng đẻ
của thằng Hạnh để tính tử vi, thì thấy gia đình ấy phúc
đức cũng kém lắm. Thày có giảng cho tao ngbe những sao
gì sao gì, nhưng tao không nhớ. Thì đến ngày tháng chín,
ông Bát Tiên làng Thượng nhờ người đến đạm mày cho con
ông ấy, tên là Chính. Thăng Chính này cũng là họe trò cụ
Củ Nho Quan hay chữ không kém gì thằng Hạnh. Thày u
bằng lòng gả mày cho thằng Chính. Thằng này học giỏi, có
đức hạnh hơn thằng kia. Nội vùng Nho Quan, ai cũng
khen. Nhà nó không thanh bạch như nhà ta. Cụ thân sinh
ra ông Bát làm Tri huyện, vậy là ở chỗ cế gia cả. Vậy nhà
này hơn nhà ông Thông ở cái là nhà ông Thông không al
đã đạt gì, mới có ông ta có chân nhị trường rồi đi thông lại,
chứ tổ tiên về bên hào. đất chỉ có thể phát phú chứ không
phát quý.
Bà Đồ yên một lát để xem Thúy có hỏi gì không.
Nhưng thấy con vẫn yên lặng, bà mới nói:
- Thày đã sang bên Thượng xem nhà cửa ông Bát,
thày bằng lòng lắm. Tuy không ruộng sâu trâu nái, nhà
ngói cây mít, nhưng cả họ Trần quây quần vào một khu,
mà nhà nào cũng có vượng khí, nên thày thích lắm. Như
thế là họ người ta phúc lắm. Thày lấy tử vi thằng Chính,
và ở lại một hôm để ra đồng, nói thác là muốn tìm cho
người quen một ngói đất, nhưng kỳ thực cốt xem mô mả
bên Ấy ra sao, thì thấy rằng mộ ông cụ tam đại được. Cho
472 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
nên thày cá bụng mừng, về bao u, hễ người ta có nói lần
nữa, thì nhất định bằng lòng, và từ chối đám con ông
Thông Sứng.
Thúy lúng túng đáp:
- Vâng.
- Thằng Chính nó đã sang bên nhà ta, thày u đã biết
mặt. Nó không đui què mẻ sứt gì đâu, con đừng sợ.
Bà cưỡi vui sướng, rỗi tiếp:
- Ú chi chuộng nó là đứa học giỏi, trông mặt mũi phúc
hậu, lại là con nhà dòng dõi.
Thúy lại ấp úng:
- Vâng.
- Nhà ông Bát cấy mươi mẫu ruộng. Ruộng bên ấy
cũng như bên ta, vậy kể thì không là bậc có, nhưng không
phải vào hạng nghèo. Vậy con làm dâu nhà ấy là xứng
đáng lắm. Bà Bát trông người thật thà dễ dãi, chứ không
thớ lợ ý tứ như ngươi khác. Nhưng dù sao, người ta cũng là
mẹ chẳng. Ông bà ấy có thằng Chính là lớn, còn ba đứa con
nhỏ nữa, hai giai một gái, chúng nó đều có vẻ hiển lành. Đi
làm dâu mà được mẹ chồng dễ dãi. chị chồng không có, em
chẳng còn bé, là may mắn lắm. Vậy con về bên ấy, phải ăn
đ cho phải đạo, trước là được tiếng khen, sau nữa để làm
gương cho người khác.
Thúy mỉm cười. Nàng dám mỉm cười vì chấc trong
bóng tối, mẹ nàng không trông rõ. Nàng rất bằng lòng
người mà mẹ nàng vừa nói. Cả gia đình người ấy cũng
không có gì đáng phàn nàn. Nàng nhớ kỹ mấy tiếng cần:
DANH TIẾT 473
Chính, con ông bà Bát Tiên trên làng Thượng. Nàng sẽ là
vợ Chính, sẽ về làm dâu tận trên làng Thượng. Nàng chỉ
ngại cái xa nhà. Từ Thượng đến Phương Bá, phải đi
thuyền mất gần nửa ngày. Có lối đi tất bờ ruộng, nhưng
phải qua cái lạch, cần đò ngang. Nàng biết vậy, vì đã có
lần bán hàng cho một người làng Thượng; người ta nói
chuyện thế.
Thấy Thúy không hỏi han câu nào, lại chẳng trả lời gì,
bà Đồ gọi:
- Thúy, mày ngủ đấy à?
Thúy lại mỉm cười trong tối, đáp:
- Thưa u. không.
Bà Đề cười:
- Ù,u cứ tưởng mày ngủ thì lạ quá. Hay mày nghĩ
ngợi điều gì?
Thúy đáp:
- Không, con có nghĩ ngợi gì đầu.
- Ừ, thế là phải, con gái lớn, bố mẹ gả chồng, tìm được
nơi xứng đáng thì bằng lòng cho người ta. Phận làm con,
cha mẹ đặt đâu phải ngồi đấy.
Sơ bà Đồ tưởng mình đấn đo, nên Thúy đáp:
- Vâng.
- Thày u đã xem xét kỹ lưỡng, so sánh những đảm
người ta hói xin mày, chỉ có đám này hơn cả.
- Vâng.
- Đến hai mươi này, người ta xin ởi cái vấn danh. Rồi
414 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
rằm tháng sau, người ta xin cưới. Vậy mày đi nốt buổi chợ
ngày mai, rồi nghỉ, thu xếp tiền nong, đòi những món nợ
lặt vặt. kếo sang bên ấy, rồi lâu mới lại về được.
- Vâng.
- Mày có điều gì đặn đò thày u không?
- Thưa không.
- Mày có điều gì nói không?
- Nói ecá1 gì ạ?
- Nói về việc nhân đuyên mày, chứ nói cái gì.
- Không ạ.
- Thế là phải, nhà ta có phúc. con biết nghe lời cha mẹ.
Còn như dẫn cưới, thày u tuỳ người ta, có nhiều mày được
nhiều, có Ít mày được ít, chứ không thách thức gì. Thày u
chỉ cốt lấy người. Chứ vẽ vời lắm, lỡ người ta không lo
được, phải đi vay, thì mày lại nai lưng ra làm để giả. Như
vậy, thày u chả được gì, lại để khổ cho mày.
Rồi bà thở đài:
- Người ta gả chồng cho con, thì còn được lờ lãi, chứ
thày u chỉ bị thiệt.
Song, bà tặc lưởi:
- Thế cũng phải, biết con mình có hay hớm gì không, lỡ
về nhà người ta chả biết làm ăn, rồi mỗi chốc người ta lại
lôi ra người ta kể.
Nhưng bà lại nói:
- Ông bà Bát chẳng phải người thế. Òng bà ấy phúc
hậu. nhà ấy là nhà nền nếp. Thày u chỉ khuyên mày một
DANH TIẾT 475
điều là ăn ở cho phải đạo. Một câu nhịn là chín câu lành,
đối với ai cũng vậy. Nghĩa là đừng để người ta nói đến cha
mẹ, tổ tiên.
Thúy cảm động, đáp:
- Vâng.
Thấy đã hơi khuya, vả không có gì nói thêm, bà Đồ
yên lặng một lát, rồi bà ngáp:
- Mày có gì muốn hồi hay muốn nói nữa không?
Thúy thẹn thò, đáp:
- Không ạ.
- Ù, thế thì ngủ đi.
Bà Đồ nằm yên một lát, đã thấy ngáy đều đều.
Còn Thúy thì thỉnh thoảng lại cựa. Nàng không nghĩ
sao được. Nhưng nàng nghĩ mà không dám nói ra.
Nàng muốn biết mặt người tên là Chính. Nàng muốn
biết nhà chàng thế nào. Nhưng không thể. Không thể biết
những điều ấy, thì nàng không cần biết những điều phụ,
mà những điều phụ này rất nhiều. Hiện nay hoang mang,
nàng chưa nghĩ được gì. Song, nàng rất hài lòng vì được
tấm chẳng xứng đáng. Một người mà cha nàng đã biết
mặt, biết số, biết nhà cửa, lại biết cả mồ mả tổ tiên, người
ấy đã được cha mẹ tưrng cho nàng được ký thác cả một đời,
thì nàng rất mừng.
476 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
mị
#:: vợ thì cưới liền tay, chớ để lâu ngày lắm kẻ dềm
pha. Kể ra bên nhà xin cưới ngay như thế rất. phải. Trong
bến anh em ta ở đây, anh là người sung sướng nhất!
Chính mìm cười:
- Vậy ra, anh Quý ạ, anh vẫn chưa hiểu bụng tôi.
Quý rặt mỗi thuốc lào vào điếu, nhìn Chính. Thân bĩu
môi:
- Những thằng con trai, thằng nào cũng vậy, lấy được
vợ đẹp, thích mê, nhưng vẫn còn làm bộ.
Quý vừa kéo hơi thuốc, vừa gật lia ha, vừa nhìn Hạnh.
Nhưng Chính rầu rầu nét mặt:
- Tôi nói các anh chưa hiểu bụng tôi là đúng lắm. Hẳn
ba anh đã nhận thấy là mấy hôm nay tôi kém vui.
Thân đáp:
- Có, cái ấy có. Anh kém vui, là anh Ìo lắng ăn ở sao
cho xứng đáng với cái nhan sắc của người bạn trăm năm
của anh.
Chính lắc đầu:
- Không phải. Tôi kém vui, vì anh Hạnh.
Lúc bấy giờ Hạnh mới lên tiếng:
DANH TIẾT 477
- Anh lại làm tôi khó hiểu anh hơn. Sao anh lại bảo tại
tôi? Tôi với việc anh cưới vợ của anh. có liên can gì đến nhau?
Chính ngậm ngùi:
- Điều ấy anh giấu tôi, nhưng tôi đã tự tìm ra. Tôi hỏi
thực anh nhé. Có phải anh đã hỏi con ông bà Đồ Phương
Bá và bị bền ấy từ chối không?
Hạnh đỏ mặt, gẬt:
- Phải, nhưng tôi có giấu ai đâu, anh dùng tiếng giấu
không đất. Tôi hãy hỏi ba anh, có anh nào hỏi tôi về việc
tôi với con ông đề Phương Bá không?
Ba người yên lặng.
- Vậy nếu có hỏi, mà tôi không nói hoặc tôi nói đối, mới
là tôi giấu chứ. Đằng này các anh không hỏi thì sao anh
Chính lại bảo là tôi giấu? Chỉ có là tôi không nói chuyện ấy
cho các anh nghe, bởi vì một người con trai như chúng ta,
thấy chỗ nào xứng đáng thì hỏi, bị từ chối là thường. Lại có
khi đến hai ba đám nhận gả, mà ta gạt những đám ta
thấy kém, cũng là thường. Cho nên tôi cho việc ông đồ
Phương Bá không gả con cho tôi là việc thường, kể làm gì
cho các anh nghe.
Cả ba người cùng cười. Hạnh nói xong, đắc chí, hút
một hơi thuốc dài. Quý nói:
- Anh Hạnh có lý. Chính tôi đây. bị từ chối đến năm
lần, rồi mới kết hôn với nhà tôi bây giờ.
Thân gật gù:
- Cho nên gọi là duyên số thực đúng. Như tôi đây,
478 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀ N TẬP
không ngờ đâu lại làm bạn với nhà tôi, vì thật là một,
người xứ Đông, một người xứ Đoài, tưởng không đời thuở
nào gặp nhau, thế mà chỉ tình cờ mọt chuyến thuyền hai
cụ làm quen nhau, đồng ý nhau, rỗi hứa dâu gia với nhau.
Thật nực cười. Chúng tôi đến hôm cưới nhau, còn chưa biết.
mặt nhau.
Hạnh nói:
- Chưa biết mặt nhau là thường. Cô Thuý, tôi chắc
cũng chưa biết mặt anh Chính.
Chính cười:
- Phải, chỉ mình ranh mãnh mới biết. mặt họ, chứ họ có
để ý đến mình bao giờ đâu.
Rồi nghiêm trang, chàng tiếp:
- Hôm nay tôi nhờ chủ nhân mổ gà dọn rượu cho anh
em ta, là tôi muốn làm một, bữa chén tạm ly biệt các anh
nửa tháng, về cưới vọ.
Thân và Quý cười ha hả:
- Đấy mới là anh giấu chúng tôi. Thảo nào. tôi thấy bà
Lý giết gà, hỏi bà không nói, lại bảo hỏi thày Chính thì rõ.
Chính đáp:
- Là tại tôi dặn, muốn ba anh ngạc nhiên về bữa cơm
chiều nay một chút,
Rồi chàng quay về phía Hạnh:
- Anh Hạnh ạ. thày u tôi hỏi con ông bà Đồ lúc nào tôi
khóng biết. Một hôm, thày tôi bảo tôi sửa soạn sang bên
Phương Bá, nói là thăm ông Đề là chỗ bạn thân. Ái ngờ để
DANH TIẾT 479
cho ông bà Đề xem mặt, mà thày tôi với ông Đồ chỉ là quen
nhau xoàng. Rồi một hôm thày tôi đắt tôi đi chợ, vào hàng
cô Thúy mua vải. Mãi đến khi ông bà Đồ nhận lời, thày tôi
mới nói rõ cho tôi nghe.
Hạnh cười:
- Thế là anh sung sướng hơn tôi. Bên thày tôi nhờ
người nói đi nói lại đến mấy tháng cũng không xong.
Chẳng qua là đuyên số thật.
Đoạn phá lên cười một cách vui vẻ. Chính nói:
- Nếu tôi biết bên ấy từ chối anh. thì tôi quyết nói với
thày tôi hỏi đám khác.
Hạnh cau mặt:
- Anh này mới lạ chứ!
Chính nghiêm trang:
- Thực vậy. Tôi có thể coi tình bạn bè nặng hơn nghĩa
vợ chồng.
Thân thấy câu chuyện hay hay, nói xen vào:
- Anh Chính tốt bung với anh em, nhưng như thế cũng
gọi là dở hơi.
Chính cười:
- Bây giờ đã chót thì phải chét.
Hạnh nói:
- Nếu chỉ vì tôi trọ học với anh một nhà, mà anh bỏ ]ö
cuộc trăm năm với người xứng đáng. thì anh Thân gọi là
đở hơi thật đúng, Tôi đã nói, một người con trai thấy chỗ
480 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
nào xứng đáng thì hỏi, cũng như cha mẹ người con gái,
thấy đám nào đăng đối thì ga. Đó là thường tình. Tôi có
phải vì bị từ chối mà buồn và oán người ta, thù người con
trai khác được nhận lời đâu. Trái lại, tôi thấy anh sắp kết
hôn với cô Thuý, tôi lại mừng, mừng vì chính cô ấy về sửa
túi nưng khăn cho một người trong bọn anh em mình,
mừng vì anh lấy được một người có nhan sắc, có đức hạnh,
lại mừng vì cô Thúy được một người chồng xứng đáng.
Chính cảm động, nhìn bạn. Thân gật gù:
- Thế mới biết lòng đại lượng không thể tìm đ đâu
ngoài đám học trò. Tôi nghe chuyện từ nãy đến giờ, được
hiểu thêm hai anh mà thêm phục. Anh Chính vì lấy người
từ chối anh Hạnh nên không vui, anh Hạnh thấy người từ
chối mình được kết hôn với chỗ xứng đáng lại mừng.
Hạnh vu1 sướng:
- Phải, kết hôn với chỗ xứng đáng hơn.
Chính nhún:
- Sao anh lại gọi là hơn?
- Thì hai ta, người ta từ tôi và nhận anh, tất người ta
coi anh hơn tôi. Đó là hiển nhiên anh hơn chứ gì.
Chính cười:
- Vị tất đã hơn.
Quý nói:
- Rể ra cứ công bình mà nói, trường ta, hai anh sức học
ngang nhau, nhưng về bên đức, thì anh Hạnh hơi kém. Đó là
tôi nhắc lại lài Thày, chứ tôi không phải tự ý suy xét thế.
DANH TIẾT 481
Hạnh đáp:
- Điều ấy ai cũng phải công nhận. Thường Thày vẫn
khuyên báo tôi nên trồng gương anh Chính mà ăn ở. Tôi vì
phục anh Chính và muốn noi anh Chính, nên mới nói với
ông bà Lý đến trọ đây với các anh. Trước là được chỗ gần
để học tập, hai là có những bạn giỏi để theo đồi, ba là được
luôn luôn ở gần anh Chính để sửa sang tính nết.
Chính dơm đớm nước mắt, ngắt lời bạn:
- Anh Hạnh. xin anh đừng nói thêm nữa, anh làm tôi
khác, tôi bắt đền.
Hạnh cũng cảm động:
- Không, tôi nói thực đấy. Chúng ta đây là những học
trò đứng đắn, người nào cũng ngoài hai mươi tuổi cả rồi,
tức là hạng biết nghĩ. Những điều tôi vừa nói, là do ở tận
trong lòng tôi, chứ không phải lời khách sáo.
Quý đương nhìn lũ chim bổ câu mổ hạt ở ngoài sân,
bỗng quay lại Hạnh:
- Anh mới đến đây ở với chúng tôi hơn một tháng. chắc
anh chưa được rõ tạ) sao anh Thân với tôi coi anh Chính
như anh, và nhận làm em. Là chúng tôi cũng cùng một ý
như anh, lấy anh Chính làm gương. Chúng tôi trọ nhà ông
bà Lý đây ba năm nay, chúng tôi càng không muốn rời anh
Chính. Chúng tôi tưởng tượng giá anh Chính đi trọ chỗ
khác, thì chúng tôi cũng theo đi.
Chính vò tờ giấy lau vệt nước trên mặt bàn cho đởđ
ngượng. nhũn nhặn nói:
- Ba anh quá khen. Các anh quên rằng ở với các anh,
489 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
tôi được lợi nhiều à? Học thày chẳng tây học bạn.
Hạnh vớ lấy cái điếu:
- Cho nên Thày bảo tôi, tôi nghe ngay. Tôi vốn phục
thiện. Mà xin nói thực là chỉ tại tôi biết việc hỏi cô Thúy
chắc chắn là hỏng, tôi mới xin lại trọ với các anh. Mà sao
tôi biết là chắc chấn hỏng, là do tôi thấy anh Chính cũng
hỏi, thì thể nào tôi cũng thua.
Chính ngậm ngùi nhìn bạn:
- Đó, tôi kém vui là vì thế, nếu không có tôi, chắc cuộc
nhân duyên của anh thành.
Hạnh lác đầu:
- Chả chắc.
Rồi chàng tặc lưỡi:
- Chà, tại số hết. Anh nên tìn ở sế. Tin ở số thì không
còn điều gì đáng buồn, đáng oán, đáng giận eä.
Con đỏ bưng mâm cơm lên, nói:
- Mời các thày xơi cơm.
Chính bàn với bạn:
- Bốn chúng ta cùng xuống dưới nhà, thỉnh chủ nhân
cùng ăn cho vui.
Con đỏ đáp:
- Thưa cáe thày, ông bà Lý đã vô phép rồi.
Chính ngấc mắt nhìn:
- Thực à? Ông Lý ăn bao giờ?
- Thưa, ban nãy a. Ông tôi phải ra đình họp việc làng.
DANH TIẾT 483
- Chị mua cho anh em tôi nửa chai rượu nhé. Hôm nay
chúng tôi muốn mượn chén để mua vui.
Thân hỏi:
- Nhưng dù chủ nhân ăn rỗi, mà mình thành tâm, thì
cũng cứ xuống mời, khi nào người ta từ chối hãy hay.
Quý khen:
- Phải. Anh Chính với anh Hạnh xuống mời, tôi còn có
việc phải lau chén để rót rượu.
Chính và Hạnh vừa khăn áo xong, thì ông Lý đã lên
nhà học, xoa hai tay vào nhau:
- Mài bốn thày xơi rượu.
- Ông ngồi với anh em chúng tôi cho vui.
- Quả là tôi đã vô phép bốn thày rồi.
Đoạn ông nhìn Chính:
- Để vài hôm nữa, tôi xỉn về mừng việc vui của thày,
tha hồ chè cbén. Bây giờ tôi phải vội đi đằng này.
Chính mỉm cười:
Vâng, ông đã hứa với tôi từ hôm nọ.
Nói đoạn, ông Lý chào bốn người học trò rồi ra.
Một lát, con đồ mang rượu về. Quý đùa;
- Tôi phải tập uống rượu, nay mai đi ăn cỗ cưới, không
biết chén người ta cười cho.
Hạnh gật:
- Có lẽ trong bốn anh em ta, chỉ minh tôi là biết uống.
Chính khoe:
484 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Tôi nữa. Tôi được hai chén.
Hạnh vỗ đùi:
- Thế thì kém tôi, tôi được những ba chén.
Thân vừa rót rượu, vừa nói:
- Không biết ai sinh ra cái uống rượu, thật là thần
tiên. Chúng ta là môn đệ Thày mà khòng học được nết
rượu của Thày, thật đáng xấu hổ.
Chính cười:
- Rượu bên làng tôi nấu ngon có tiếng, Thày vẫn thích.
Hôm qua tôi mời Thày sang ăn cưới tôi, Thày nói đùa
vằng: Anh cho thày một vò rượu còn hơn bắt thày phải đi
đường nhọc nhằn.
Thân hỏi:
- Nhưng Thày có đi chứ?
- Có. Chú tôi hôm nay sang tận đây mời Thày, Thày
đã nhận lời. Lát nữa chú tôi cũng đên đây, mời cả ông bà
Lý và ba anh.
Hạnh trế mắt:
- Chết, việc vu1 mừng của anh, anh bảo sang, chúng
tôi phải nghe lời, sao anh lại phải nhồ ông chú đến mời cho
thêm phiền.
- Các anh là chỗ bạn thân, tục bên tôi mời thế mới là
trân trọng. Tôi nhờ ba anh đi phù rể. Xin ba anh chớ chối từ.
Quý đáp:
- Anh làm hân hạnh cho chúng tôi nhiều quá.
- Tôi ăn với các anh bữa nay, rồi lâu mới lại được họp mặt.
DANH TIẾT 485
Thân ngắt lời:
- Họp mặt ở nhà trọ này, họp mặt ở trường, chứ còn họp
mặt ở nhà anh, thì mai kia chúng tôi về ăn cưới kia mà.
Chính đắc chí. rũ ra cười:
- Ừ nhỉ. thếl à tôi đã chếnh choáng rỗi đó. Mới thấy hơi
men đã say.
Bốn anh em nhắp rượu và cầm đũa. Chính nói tiếp:
- Các anh sang bên tôi trước một hôm, đón dâu xong,
sáng hôm sau về với Thày.
- Thày sang hôm nào, chúng tôi cũng đi hầu Thày
hôm ây.
- Thày sang trước một hôm.
Thân cầm chén, giơ lên, nói:
- Bốn chúng ta cùng cạn cả chén này để mừng anh
Chính ởi.
Cá bọn cùng uống một hơi. Họ không biết uống, nên
nhăn mặt, khà một tiếng. Quý vớ lấy thùng cơm:
- Ảnh nào uống nữa thì uống, chớ bắt chước tôi mà hèn.
Nói đoạn, chàng xới cơm vào bát, rồi rót rượu đầy chén
cho ba bạn.
Chính thấy các bạn, nhất là Hạnh, đối với mình có vẻ
thành thực, âu yếm, lấy làm vui sướng lắm.
486 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
1V
41:y hôm nay, nhà ông bát Tiên làng Thượng tấp
nập những khách. Làng, giáp, họ, bạn, cả đàn ông lẫn đàn
bà, người ta đến ăn cỗ mỗi bữa có đến dăm chục miệng.
Pháo đốt những tràng dài. Tiếng đàn, tiếng phách, tiếng
hát véo von của cô đầu hòa với tiếng cười vang dậy của
khách khứa. Ban đêm, dưới ngọn đèn ba dây, người ta
đánh tổ tôm với những nét mặt trầm tĩnh, hoặc quanh ba
khay thuốc phiện, người ta quây quần bàn tán cạnh ngọn
đèn dầu lạc leo lét, hưởng những làn khói đượm thơm tho:
- Ông bà Bát tên là Tiên rất xứng với tên. Được nàng dâu
ấy, thật sung sướng. Mối nào mà giỏi thế. Cậu Chính được vợ
đẹp và hiển, giời quả có mắt. Giai anh hùng, gái thuyền
quyên, phỉ nguyền sánh phượng, đẹp duyên cưỡi rồng.
- Thôi, cũng là xứng đáng. Một bên là học trò giỏi, có
đức hạnh, một bên là con gái đảm, có nhan sắc. Nhà người
ta vượng có khác, kén được dâu hiển.
Rồi thấy Chính đi qua, người ta gọi:
- Cậu Chính đấy à? Cá làng cả họ mừng cho cậu.
Chính dừng lại, mỉm cười. Biết là câu phỉnh phả,
nhưng chàng cũng vui sướng lắm:
- Cảm ơn các cụ, các ông.
- Đám cưới cậu, ông bà làm to cũng đáng, mất. trăm
mất nghìn mà được một người, chúng tôi mong thế không
DANH TIẾT 487
được đấy câu ạ. Đám cưới cậu còn nhiều câu đối mừng hơn
đám cưới cậu ca nhà quan Phủ.
Sợ đứng lâu mất thì giờ, Chính chỉ mỉm cười mà
không đáp. Thật vậy, chàng đương đở bận. Nhân không
thấy ai nói thêm câu nào, chàng vội len lén đi thẳng.
Chàng vào buồng riêng đóng lại chiếc mắc áo ra chỗ
khác. Buồng này ngày mai, sẽ đón người vợ mới của chàng,
cho nên chàng trông nom từng ly từng tý.
Buầng ấy là một góc cái lẫm thóc, ở mé sân bên trái,
về phía trong nhà khách. Nó rộng vừa vặn để kê cái giường
ngủ, bộ ghế ngựa ngêi chơi, và chiếc bàn nhỏ, để đèn, cháp
trâu, ống nhổ và bộ ấm chén.
Ông Bát chọn chỗ cho con ở thật khéo. Một là nó riêng
biệt hẳn ra một nơi hẻo lánh ở khu nhà, lợi cho vợ chẳng
mới còn thẹn thò, e lệ. Hai là để chỗ chứa thóc khỏi quá
hẻo lánh, từ nay có người ở ngay cạnh trông nom. Cho nên
ông chát vách ngăn riêng lãm thóc để làm buồng.
Chính lấy làm vừa lòng về chỗ ở riêng của mình lắm.
Chàng cầm kìm nhổ đanh để lấy mắc áo, rồi đóng ra chỗ
khác cho gần giường ngủ hơn. Vả chế trước khâng được kín
đáo, bất tiện cho một người nàng đâu mới, cần phải giữ gìn
ý tứ. Chàng lấy dây đo lại xem những đanh mắc màn đã
đều nhau chưa. Chàng kê lại chiếc yên để mai đặt hòm cô
đâu, sau chiếc màn hoa đào mới, cùng sẽ đem sang với
chăn, chiếu, gối, cũng vừa mới sắm.
Bống bà Bát vào. Bà mỉm cười:
- Thế nào, anh còn muốn lấy thêm gì vào nữa hay không?
488 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Chính bấi rối, đáp:
- Thưa đẻ, không.
- Vày xong xuôi cả rồi chứ?
- Vâng.
- Thế thì đi mà ngủ sớm, mài các anh ấy lên nhà thờ
năm cho tĩnh. Mai tan canh đã phải đi rồi, kẻo muộn.
Bà Bát dùng tiếng các anh ấy để chỉ bọn bạn họe cùng
trọ với Chính một nhà bền Nho Quan. Quý, Hạnh và Thân
mới tới đây lúc ban chiều cùng với cụ Cử. Họ đi phù rể.
Chính nó! với mẹ:
- Để các anh ấy nghe hát một lát, ngủ bây giờ khí sớm.
Rễi bà vén áo, ngồi trên ghế ngựa, khẽ hỏi Chính:
- Này, anh ạ, từ chiều cứ bận, đẻ chưa kịp hỏi chuyện anh,
có phải cái nhà anh hai mắt xếch tên là Hạnh phải không?
- Vâng, sao đẻ biết?
- Đẻ trông ba người, thấy mặt mũi anh mắt xếch, đề
đoán ngay ra chắc anh này bị ông bà Đồ từ chối.
Nói đoạn, bà đắc chí, tiếp:
- Hai anh kia hiền lành.
- Vâng, đề đoán đúng. Ở nhà trọ, chí có anh Hạnh là
khác tính, chúng con không thích mấy.
- Anh ta là người mới đến trọ đấy nhỉ?
- Vâng, sao đẻ biêt?
- Chả một lần anh nói chuyện với thày đẻ là gì.
Chính nghĩ một lát, rêi đáp:
DANH TIẾT 489
- À phải, vâng.
- Kể ra anh ta cũng quân tử, hỏi vợ không đắt. rồi mà
nhận lời đi phù rể.
- Vâng, con bất đắc đi mới mời anh ấy, và anh ấy cũng
bất đắc đi mới nhận lời. Đề tính, chăng lẽ con mời anh
Thân và anh Quý đi phù rể, lại không mời anh ấy, và
chẳng lẽ hai anh kia nhận lời, anh ấy lại chối từ.
- Con xử thế rất phải, mà anh Hạnh nhàn lời cũng rất
nhà nhặn. Ở đời nhiều sự giao thiệp tuy bất đắc di nhưng
mà cần. Con không mời, sợ anh ấy túi thân, hoặc chạnh
lòng. Anh Ay chối từ, sợ mang tiếng là nhỏ nhen.
- Vâng, con mời thêm anh ấy chẳng thiệt gì, mà anh
ấy nhận lời cũng chẳng mất gì.
Bà Bát gật gù, hà vứt miếng bả trầu ra sân, rồi hỏi:
- À, thế con xem anh Hạnh đối với việc cưới của con ra
lam sao?
- Không thấy tô ý gì ca.
- Sao con không nhờ hai anh kia đồ hộ.
- Có, nhưng anh ta kín đáo lắm. Thấy anh ta đến cùng
trọ, con hơi ngạc nhiên, cho là anh ta không biết con sắp làm
rể ông bà Đề. Nhưng hỏi ra, thì anh ta có biết. Nhưng anh ta
nói, làm giai, hỏi vợ bị người ta không ga là sự thường.
Bà Bát khen:
- Thế thi bụng dạ khá đấy. Sao trước kia. con cứ kêu là
anh ta kém đức hạnh?
- Cái kém đức hạnh thì có, chứ không không. Không
490 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
phải vì con nghì ky mà con bịa đặt va như vậy. Chính cụ
Cử và cả anh em ở trường cũng nhận thấy thế.
Bà Bát gật đầu:
- Có lẽ, cho nên ông bà Đã mới không gã con cho,
- Nhưng từ ngày anh ta đến ở chung với ba chúng con,
anh ta đã thay đổi nhiều, bót kiêu ngạo, tuyệt nhiên
không có những ngón xỏ xiên, lừa lật.
- Phải, mình ăn ở đứng đắn, tử tế, tự khắc người ta
phải bắt chước.
- Vâng, chúng con cảm hóa được một người nên lấy
làm thích lắm.
Bỗng nghe tiếng chân người đi ngoài sân, bà Bát quay
ra, hỏi:
- Ai thế?
Có tiếng đáp:
- Bấm cháu.
- Hỏi gì?
- Thưa, cháu xin đi bắt lợn.
- Độ đầu trống ba bắt cũng vừa. Này, tôi bảo.
Rồi bà đứng đậy, nói với Chính:
- Cồn bận đến trưa ngày kia mới văn khách. Anh rủ
các anh ấy đi ngủ đi. Đẻ còn vần vật suốt đêm nay.
Đoạn, bà ra sân.
Chính đứng lại, ngắm nghía căn buồng với các đồ đạc.
Chàng có vẻ nghĩ ngợi. Rồi chàng cầm đèn đi ra, đóng cửa
buồng, khóa trái lại.
DANH TIẾT 491
V
41: ngoài điểm đổ hồi tan canh. Bà Bát lên nhà thờ
gọi Chính:
- Sáng rồi, gọi các anh dậy, ăn cơm rồi sắm sửa đi kẻo
muộn.
Chính ngồi nhốm dậy. Tuy đêm chàng ngủ rất ít,
nhưng không mệt nhọc mấy. Óc chàng lúc nào cũng tỉnh
táo, vì luôn luôn luẩn quần nghĩ. Chàng không nghĩ sao
được. Còn gì sung sướng hơn người con trai sắp kết hôn với
một người con gái vừa ý. Chàng mừng và mong chóng
sáng. Chàng cũng nghĩ đến bốn phận sau này, bổn phận
làm chồng, bổn phận làm rể, rồi đến bổn phận làm cha.
Chàng tính đến cách sinh nhai khi cha mẹ già yếu. Chàng
phải học hành, đỗ đạt, để sau ngày làm rang rở họ hàng.
Chàng lo. Nỗi mừng, nỗi lo đã làm chàng mất ngủ mấy
đêm nay. Gia dĩ từ sáng hôm kia, ở Nho Quan về, chàng
phải tiếp khách, lên nhà trên, xuống nhà dưới, đi lại quần
quật, không lúc nào rảnh. Vậy mà óc làm việc, chân tay
làm việc, song, chàng vẫn khoan khoái, tỉnh táo như thường.
Chàng ra hiên nhìn trời. Sao trên không lấp lánh như
những hạt bạc đính trên tấm nhung đen.
Trời hôm nay có vẻ tươi sáng, tạnh nắng. Chính trông
xuống bếp: dưới những ngọn đèn treo tỏa ra một thứ ánh
492 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
sáng vàng, người nhà vẫn yên lặng làm việc cơm nước một
cách tấp nập. Chàng cảm động thấy a1 nấy bận rộn vì mình.
Chàng súc miệng, rửa mặt, rồi vào đánh thức các bạn.
Một lát sau, bốn mầm cỗ bưng lên nhà khách. Ông
Bát mời e\ì Cử và bọn học trò đi uống rượu với bọn họ hàng
dì cuộc đón đâu.
Vì ngái ngủ, vả bữa cơm này chỉ là để điểm tâm thôi,
nên mọi người ăn chiếu lệ. Người ta chỉ uống dăm ba chén
rượu lấy sức hoặc một hai bát cơm khỏi mệt mà thôi. Và để
đi sớm cho được việc.
Trời đã tang tảng. Một thứ ánh sáng xanh lờ mồ đã
gần soi rõ các cảnh vật. Ông Bát sai tuần đốt bốn ngọn
đuốc đứng chờ ở sân.
Khi mọi người đã khăn áo chỉnh tế và lễ vật đã sắp sẵn,
ông mới lên nhà khách, sai đốt bánh pháo, rồi gãi tai nói:
- Các cụ, các ông, các bà đã có lòng yêu tôi và thương
đến cháu, vậy xin ra thuyền kẻo muộn.
Chính vui sướng theo các bạn, miệng nhai trầu bỏm bẻm.
Đám đón đâu thong thả đi đầu làng, rồi theo đường
khuyến nông nhỏ, ra bến Nứa.
Sáng rõ dân. Mặt trời xuân hiện lên, ấm áp và long
lanh. Giọt sương trên đầu có tốe ra những màu của kim
cương. Chính đội chiếc nón đứa chóp bạc mới, cố đi đ giữa
đường cho khỏi ướt mờ mũi giảy Gia Định mới và khỏi lấm
bít tất trắng. Chàng nhìn những thửa ruộng của cha
chàng trong màu. Những luống cải hoa lý đứng thẳng thắn
DANH TIẾT 493
trên nền đất xám. Những hàng khoai lá tím xen lẫn với lá
xanh già.
Đám cưới theo con đường quanh co. vừa đi vừa chuyện
ồn ào. Cụ Cử được mọi người kính trọng nhất vì tuổi tác, vì
học thức, nên nói nhiều nhất. Cịị giảng về địa lý khi thấy
một ngôi má đẹp, cụ giảng về địa dư và lịch sử khi có một
ngọn núi phớt tím hiện ra ở phía chân trời.
Vì vậy, đi đã khá lâu, nhưng không a! thấy mệt. Người
ta yên lặng nghe, và lễ phép trả lời bằng tiếng "dạ". Thỉnh
thoảng, cụ lại dừng ở một gốc đa để đọc và bình phẩm đôi
câu đối khắc trên cột vôi của một cái miếu, hoặc để ngắm
nghía cách kiến trúc sơ sài nhưng chắc chấn của một cái
cầu gạch cạnh đường.
Vì đi thong thả, nên đến bến Nứa, mặt trời lên đã khá
cao. Mười lầm người chia nhau xuống ba chiếc thuyền có
che mui thấp. Các ông bà già xếp chỗ năm nghỉ. Bọn trai
trẻ, kế ngồi trong khoang, người đứng ngoài mũi, ai nấy
yên trí theo dòng nước chảy nó đưa đi, không nóng ruột.
Thuyền xuôi, lại có bốn tay chèo lực lưỡng, nên trôi
băng băng. Chính thấy ngắm cảnh bây giờ là làm một việc
vô ích. Cánh này đối với chàng không lạ. Và dù có lạ, rồi
chàng còn phải đi về lối này cho đến ngày đầu bạc lưng
còng thì bao giờ hưởng phong cảnh không được. Chàng bèn
xìn lễi các bạn, chui vào trong khoang, cởi khăn, cởi áo, đi
nằm, nhắm mắt lại. Chàng muốn nhân lúc rỗi, được chợp
ngủ một tí. Cả ngày hôm nay, chàng còn phải bận rộn, và
rổi tất phải thức cho đến khuya. Rồi đến khuya, chàng đã
được ngủ đâu, chàng còn tiếp vợ mới. Nghĩ vậy, chàng thấy
494 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
lòng rạo rực. Vậy chàng cần phải ngả lưng, dù không ngủ
được, thì lan man nghĩ, để ngắm cái cảnh của tương lai,
của hạnh phúc, cồn thú hơn cái cảnh của tạo hóa.
Thuyền rập rểnh như ru, Chính ngủ được. Khi đến
đầu làng Phương Bá, sắp tới bến, Hạnh mới gọi chàng dậy,
Chính mim cười. Có lẽ chàng đã ngượng với mọi người vì
giấc ngủ quá ngây thơ. Chàng lấy vạt con áo chùi mắt và
lau mặt, rồi soi gương để đội khăn mặc áo cho chỉnh tế.
Chàng đứng dậy, ra đằng mũi vặn mình và bẻ khục tay.
Đầu làng Phương Bá, với cái cầu gạch xây vông lên,
Với cây sì uốn éo trên bở ao bán nguyệt, rủ bộ rễ xuống làn
nước trong xanh như món tóc của người gật đầu, những
thức ấy đối với chàng không lạ mắt. Chàng còn nhớ như in
trong óc, ngày năm ngoái, chàng sang nhà ông Đồ với cha
chàng. Chàng thuộc cá đường vào nhà vợ, dù đường ấy
ngoắt ngoéo.
Thuyền vào bờ, mọi người lên cạn. Dân làng đã để ra
xem rất đông để ngắm chài rể.
Vượt qua đến hàng trăm đám chăng dây, bọn đón dâu
mới đến đầu ngõ nhà ông Đồ.
Bỗng một tràng pháo dài nổ. Mọi người theo phía có
làn khói xanh thơm để đi vào.
Nhà ông Đồ tuy nhỏ, hẹp, nhựng ai cùng khen là ngăn
nắp và có vượng khí. Ông bà Đỏ ra tận cổng đón họ nhà
trai. Ông vái dài cạ Cử mặc áo thụng xanh cảm hương đi
đầu. Ông mỉrn cười chào những người quen ông sẵn, hoặc
nghiêm trang chào những người chưa quen.
DANH TIẾT 495
Ông mời quan viên vào nhà và vul vẻ nói:
- Nhà cháu thì thanh bạch, lại được ông bà Bát bên Ấy
thương yêu, chẳng quản nghèo hèn, nhận làm thông gia,
chúng cháu thật sung sướng quá.
Cu Cử bước lên thềm, nói:
- Ông quá nhún nhường, hai bên cùng là thế gia, thật
đôi trẻ xứng quá, tô1 rất mừng.
Ông Bát mời khách đàn ông ngồi trên dãy phản kê
bên trái giường thờ và khách đàn bà ngồi trên dãy phản kê
bên phải.
Ông nhờ ông Phó Lung là em ruột tiếp khách đàn ông,
và bà Tư Tích tiếp khách đàn bà. Ông bà phải chạy đi chạy
lại, và xuống bếp gióng giả người nhà sửa soạn cỗ bàn.
Người nhà ông hầu hạ nhanh nhẹn và lễ phép. Toàn là
trai trong họ đến làm giúp cả.
Nước chè tầu ngào ngạt bốc hơi thơm, ông Đồ gãi tan
mời mọi người giải khát. Bà Đầ hưng bốn đĩa trầu đặt tren
bốn phản. Ai thấy ông bà mặt mũi phúc hậu, cử chỉ dễ dãi.
cũng đoán được là cô con gái tất biết ăn ở đầy đặn, và âu
yếm họ hàng.
Một lát, mârn cơm đây ắp những đề ăn bưng lên, đặt
trên bàn thờ. Ông Đồ mặc áo thung, vào lễ và khấn gia
tiên. Mọi người đứng cả dậy, yên lặng. LỄ xong, ông nói với
các cụ:
- Xin phép các eụ cho chú rể vào lễ.
Ông lang Minh bân nhà trai, tức là trưởng ho. goi:
496 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Cau cả đâu?
Chính đã chữ ở hè. Chàng thong thả tiến vào chiếu,
đứng ngay ngắn, và lậy bốn lậy thong thả.
Đoạn, ông lang nói với ông bà Đồ:
- Xin rước ông bà ngỗi, cho cháu được mừng tuổi.
Ông Đề chắp tay, lễ phép đáp:
- Thôi ạ, để xin miễn, chúng tôi còn trẻ trung, xin các
cụ tha cho chúng tôi được sống lâu.
Nhưng ông lang không nghe, cứ kéo tay ông Đề ngồi
xuống phản, và sai giải chiếu. Ông lại hất hàm làm hiệu cho
Chính. Ông Đồ cuống quýt, vừa lấc đầu, vừa kéo tay ra:
- Tôi không dâm nhận lễ đâu. Cháu còn bé đại, được
về làm dâu bên ông bà Bát tôi, tôi đã mừng lắm rồi. Để
cậu ca mừng tuổi ông bà Bát là đủ.
Ông lang càng năn nì:
- Tứ chi phụ mẫu, xin ông bà cho cháu được trọn đao
làm con.
Nhưng ông Đồ đã giật tay thoát. Ông chạy vội ra
ngoài h›ên, đứng với mọi người;
- Đành vậy, nhưng chú rể lễ gia tiên la đủ rồi.
Rồi ông mồi:
- Xin rước các cụ, các ông. các bà giải tọa.
Bà Đồ híc ấy mới ở trong buồng bước ra nhà ngoài.
Ban nãy, bà cũng đi trốn. Bà đưa ông một gới bọc nhiễu
đỏ, rồi đứng cạnh ông. Ông Đồ đặt gói vào cái đĩa, nói:
DANH TIẾT 497
- Trình các cụ, các ông, các bà, thật cũng là duyên số
cháu mà giời se về làm dâu bên ông bà Bát, gọi là thế, chúng
tôi có cái này, thật là cây nhà lá vườn, mừng cho hai con.
Ai nấy đều chú ý nhìn cái gói. Cụ Cử gọi:
- Anh Chính đâu, ông bà chao, bác lĩnh đi.
Chính giơ hai tay cầm, và vái cha mẹ vợ một cái.
Ông Đồ mỉm cười:
- Câu mở ra, thật là cây nhà lá vườn.
Chính ngượng nghịu, mở tấm khăn nhiễu ra. Mọi
người yên lặng, để chà.
Thì ra trong là một tờ hoa tiên màu cánh trấu, viết
một bài thơ tứ tuyệt bằng nét mực đen lay láy. Những
người biết chữ châu đầu vào xem.
Cụ Cử khen:
- Ông Đồ làm cái gì cũng có ý nhị.
Đoạn, cụ bảo Chính:
- Anh đọc cả nhà nghe.
Chính thẹn đỏ mặt. Chàng đã nhìn bốn câu thơ của
ông nhạc, và đã phục là tài tình, nhưng không dám cất lên
tiếng.
Cụ Cử hiểu ý, nhìn Quý:
- Anh đọc hộ anh ãy vậy, bằng ngần ấy tuổi rồi mà còn
thẹn thò.
Quý dạ, lên tiếng ngâm. Cụ Cử gật gù, nức nở khen:
- Hay' Hay!
498 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Rồi cụ giảng cho các bà đàn bà đương tò mò muốn
hiểu nghĩa:
- Tôi nói qua loa để các bà hiểu, bài thơ là ông Đồ mừng
chú rể, ông mong chú rể thành đạt để nối nghiệp ông cha, ông
lại khiêm tốn, nói là không biết. con ông có xứng đáng làm vợ
một người hiển sĩ hay không. Kể nghĩa đen thì thế, nhưng lời
thơ bóng bảy, và còn cái hay thì không thể nói rõ được. Phải
hiểu thở mới chịu là bài này hay.
Ông Đồ sung sướng, mỉm cười. Cụ Cử nói với Chính:
- Tôi bẹn cho chú rể nắm hôm phải họa lại.
Chính chắp tay:
- Dạ.
Cã bưng lên. Hai họ vui về ăn với nhau. Câu chuyện
thù tiến không đến nỗi nhạt nhẽo.
Bà Đô không ăn với khách. Bà ăn rồi. Giồ này, bà ở
buồng nhà dưới ngỗi với con gái. Bà dịu đàng, nói:
- Nhà người ta là nhà phúc hậu, mày nên ăn ở thế nào
cho phải đạo, đừng để mang tiếng bố mẹ, con ạ.
Thúy cúi mặt xuống, đó hoe mắt, hai má hồng hồng.
Từ nãy, nàng ngồi cạnh phản, một chân co lên để tựa cằm,
một chân thõng xuống xỏ vào chiếc đép cong bóng nhoáng.
Hôm nay nàng đẹp bội phần, bởi vì hồm nay nàng mới hết
sức làm dáng. Nàng mặc áo băng thầm ra ngoài áo lụa đỏ.
Trên hò áo. nhóng nhánh một tràng kim. Từ lúc mặc chiếc
quần lĩnh mới, nàng ít đi lại, vì nghe tiếng sột soạt, nàng
phát ngượng với chị em. Và lại, từ lúc họ nhà trai tối, nàng
thụt vào trang buồng. không dám ra nữa. Ai chế thế nào,
DANH TIẾT 499
nàng cũng chỉ vul sướng mà cười, chứ không dọa khóc như
mọi khi. Nàng trắng, lại vận bộ đề thâm, làm tăng thêm
Về ngọc.
Bà Đồ thấy cái phút phân ly tới dần, nên không muốn
bỏ sót những lời khuyên con:
- Mày ở) lấy chồng, thày u nhớ, nhưng thày u mừng
cho mày được nương tựa nơi xứng đáng.
Rồi bà thở đài:
- Cho nên cốt nhất là bao giờ cũng phải nghĩ đến mẹ
cha ở nhà, đừng để người ta nói đến.
Thúy cảm động quá, sụt sịt khóc. Nàng vớ cái tráp
trầu phủ khăn hoa đào để tựa tay, khẽ đáp:
- Vâng.
- U khuyên mày thì khuyên đã nhiều rồi, chẳng qua
hôm nay u chỉ nhắc lại những điều u nhớ, chứ ruột u bây
giờ cũng rối như mớ bòng bong.
Nói đoạn, bà lấy vạt áo chùi mắt.
Một lát, Kim, chị họ Thuý, mở mành ra, hót hải vào nói:
- Cụ Cử đã xin rước dâu đấy, cụ chỉ sợ tối.
Bà Đồ đáp:
- Chị xem bóng nắng đến đâu rồi?
- Thưa, đứng bóng rồi. Chú cho hỏi em cháu đã sắm
sửa xong chưa?
Bà Đồ thở dài, đứng dậy:
- Cho tôi còn đôi hồi với nó một vài câu đã chứ.
500 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Đoạn, bà ngậm ngời lên nhà trên.
Kim trêu Thuý:
- Chú rể ăn cảnh giả quá, thằng Cán nó bảo chỉ ăn có
hai bát, về phải dạy báo người ta ăn uống thế nào chứ!
Thúy đương rầu rầu, nên cau mặt, gắt:
- Gớm, cái nhà chị này, trẻ con mãI!
Kim ranh mãnh cười:
- Phải, cô có chồng thì cô người lớn, ai cô cũng khinh là
trẻ con.
Thúy vớ được Kim, đấm thùm thụp vào lưng chị:
- Đấn lượt chị thì a1 chế ehi!
Nhưng bà Đồ đã lại vào. Bà tưởng Thúy vui vẻ, nên
mìm cười, lắc đầu:
- Chỉ có mình nhớ nó, chứ đố nó có nhớ mình!
Rồi bà hỏi Kìm:
- Các cô phù đâu đâu cả rồi?
Em đáp:
- Để cháu goi chị Cúc.
- Các chị sắm sửa xong cả rồi chứ?
- Vâng.
Bà Đồ thân mật nhìn Kim:
- Em thì bỡ ngỡ, có chị thạo, chị đưa em đi lễ, hoặc có
gì thì bảo em nhé. Chị Cúc tiếng thế mà không bằng chị
đâu.
Kim nhanh nhầu, đáp:
DANH TIẾT 501
- Vâng.
Bà Đề mỉm cười:
- Chóng rồi thím làm mối cho.
Đến lượt Kim thẹn thò, và Thúy được nhìn chị bằng
đôi mắt chế nhạo. Nàng khòng nói. Vì nàng không muốn
nói. Nàng chỉ muốn yên lặng. hưởng nốt những giây phút
âu yếm bên cạnh mẹ, đưới cái mái nhà thân yêu. Bung
nàng nao nao. Nàng khóc. Nước mắt nàng rất nhiều nghĩa.
Nàng khóc sướt mướt. Nàng gục đầu vào vai bà Đồ mà
nứe nở.
509 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
VI
ZÐaa lúc lặn mặt trời, đám cưới cập bến Nứa, và sẩm
tối thì tới đầu làng.
Thấy nhiều người để ra xem quá, Kìm và Cúc vội vàng
ấn Thúy đi giữa. và lấy nón che mặt nàng. Vì nón rộng,
nên Thúy đố ngượng nghịu. Nàng cúi gầm xuống, đưa tay
cho hai cô phù dâu đắt.
Bỗng một tràng pháo nổ rất lâu. Bọn đàn bà con gái
phải đứng dừng lại, chờ một lát.
Kim và Cúc đưa Thúy qua cổng xây vào sân gạch, rồi
đến buồng. Thúy bước qua hoá lò than hồng, nón mới ngà
ra. Nàng thấy cái buồng xinh xắn và kê dọn rất gọn mắt.
Nàng ngồi xuống tấm ghế ngựa, khẽ bảo Kim:
- Chị đóng hệ hai cánh cửa lại, kếo ở ngoài người ta
nhìn vào. Chị để cải đèn ra chỗ khuất nữa.
Cúc đứng dậy, thò cổ dòm ra ngoài, rồi khép cửa:
- Nhà cũng khá rộng, không ngờ vừa tối mịt mới đến nơi.
Kñm hỏi:
- Các cô có mệt không?
Thúy gật:
- Em không quen ởđì thuyền, chóng cả mặt.
DANH TIẾT 503
Cúc nói:
- Mọi khi quen đi nhanh, lần này phải đi thong thả.
khó chịu quá.
Rải cô tiếp:
- Chú rể này cũng khá đứng đắn, không sấn số vào cô
dâu để xem mặt.
Kim cười:
- Chốc nữa tha hồ xem mặt nhau, họ cần gì...
Thúy mim cười, lườm Kim:
- Chị chi được cái thế.
Cúc hỏi:
- Chú rể trông đầy đặn đấy, xứng đôi lắm,
Thúy tự nhiên thấy hồi hộp. Nàng chưa biết mặt
chồng, những từ nọ đến nay, thấy ai cũng khen, nên lấy
làm sung sướng lắm.
Bỗng bà Ba Hảo, là dì Thuý, mở cửa đánh kẹt. Thúy
giật mình, ngẩng lên. Bà Ba hớn hở nói:
- Â, ra buồng ở đây. Hai cô phù dâu sắm sửa cho cô
dâu, rồi dẫn lên lễ nhà thờ với tế td hông đi.
Kim dưa Thúy cái gương tròn nhỏ vẫn bỏ trong túi,
Thúy làm ra bộ không cần, đáp:
- Thôi, tối rồi, ai trông thấy cái mặt ngoáo mà sợ.
Thúy theo Kim và Cúc. Nàng lại nhìn xuống đất, và đi
thong thả.
Bà Ba đưa ba cô lên nhà trên. Thúy bước chân vào
504 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
chiếu, ngồi ngay ngăn. Kim và cúc xếp lại vạt áo cho cô
dâu, rồi Thúy lễ. Nàng biết lúc này bao nhiêu mắt đều
tràng trọc nhìn nàng. Nàng thẹn quá.
Lễ xong, trộm liếc thấy lế nhố những người trước mặt.
nàng cuống queo đứng dậy, rồi cúi gầm mặt, nàng lẩn vào
sau cột để lấp ánh sáng đèn.
Bỗng Kim kéo tay Thúy. Nàng chỉ còn như cái máy.
Nàng theo Kim ra sân và biết là để tế tơ hồng.
Bàn thờ bày giữa sân, có hai ngọn nến lớn chiếu sáng.
Thúy Ìlen vào giữa bọn Kim, Cúc và các bà bên họ nhà gái.
Nàng khỏng đâm nhìn aI. Nàng lại cẩm động nữa. Lúc này
là lúc ông Tø bà Nguyệt se nàng lấy Chính, làm chứng
cuộc hôn nhân của nàng.
Bà Ba ấy nàng đi, khẽ bảo:
- Vào lễ.
Nàng lại theo im và Cúc đất đến gần chiếu. Nàng
thấy có tiếng nói to:
- Xin để cô đâu ngải chiếu dưới, chú rễ đứng chiếu trên.
Nàng không nhận được chiếu nào trên, chiếu nào dưới.
cứ theo tay Kim:
Ngồi xuống.
Nàng vén áo, run run, ngấi xếp bằng tròn. Cùng như
lần trước, Cúc xếp các vạt áo hộ nàng cho gọn gàng, vôi
nàng thấy tiếng bao:
- Lễ đi.
Nàng chấp tav, thong tha cúi đầu bốn lượt,
DANH TIẾT 505
Rồi đứng đậy vái, nàng xỏ chân vào dép và thong thả đi.
Một tràng pháa đài bắn tung tia lửa, nổ liên thanh,
Kim dắt nàng đi nhanh. Nàng vẫn thấy cạnh mình tiếng
nói òn ào, biết, là người ta xem nàng đông lắm.
Hết sân, nàng vào đến buồng. Nàng nhìn hai chị, mỉm
cười một cách bạo dạn, như đã trút được một gánh nặng:
Cúc nói:
- Cô đâu lễ khéo đấy.
Km gật:
- Kể cô dâu này cũng bạo. Laic tế tơ hồng, tòi đứng
ngoài mà trống ngực thòm thòm.
Thúy lại mim cười:
- Lại cứ vẽ ra cô dâu với chú rể lễ với nhau.
Kim đứng dậy. ngó ra sản, rêi quay lại nói:
- Ông bà nhạc không nhận lễ mừng tuôi của chú rể,
nên bố mẹ chồng cũng miễn mừng tuổi cho cô dâu. Đáng lẽ
Thúy còn phải lễ sứt trán.
Thúy sực nhớ ra, sung sướng, đấp:
- nhỉ, không có lại thẹn đến chết. May các chị đi
nhanh quá.
Cúc cười:
- Chúng tôi có phải lấy đáng dấp đâu mà phải chậm.
Thúy lườm yêu:
- Rồi đến lượt mình đấy, cho mà hết nói thánh.
Một lát. một mâm cơm bưng vào, có một cỗ con gái trạc
506 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
tuổi cô đâu theo sau. Cô ấy được cắt vào để tiếp khách.
Cô xích mâm cho chính giữa phản, đặt cây đèn xuống
gần. rồi mời:
- Mời chị cả với hai cô xơi rượu.
Km khẽ đáp:
- Vâng.
Đoạn, cùng Thúy và Cúc vén áo ngồi ngay ngắn. Lan
nhìn Thuý, tự giới thiệu:
- Em tên là Lan, là em họ anh cả em đây.
Rồi so đũa, rót rượu vào bốn chén, để bốn góc mâm,
trong khi ấy, Cúc đặt bốn chiếc bát tầu cạnh đũa, và mỉm
Cười. nói:
- Chị em chúng tôi lại không biết uðng rượu.
Lan nhanh nhấu vừa đứng dậy, vừa nói:
- Vâng, thì xìn ấn cơm.
Lan xới bốn bát, và gắp đồ ăn đầy tú ụ để tiếp khách.
Thúy không đói chút nào. Cứ kể nàng không ăn bữa này
cũng được. Nàng thấy trong bụng đầy đầy, và có người lạ
bên nhà chồng, nàng càng phải giữ ý tứ. Nàng nhấm nhấp
gọi là, và hất một bát, nàng xin vô phép.
Lan giằng bát nàng để xới, nhưng nhất định nàng
giấu biệt đi. Lan nói:
- Hay em tiếp chị không khéo, chị xơi ít?
Dịu dàng, Thúy mỉm cười, đáp:
- Không ạ, tôi no thật,
DANH TIẾT 5017
Kim đùa:
- Cô dâu làm khách. Càn chúng ta ăn cho no.
Lan cũng cười:
- Vàng, chị tôi trừng đấy ạ.
Thúy không đáp, đứng dậy. Người nhà đã bưng thau,
chén nước và ống tăm vào. Nàng rửa mặt, rồi ngồi trên
giường, xỉa răng và uống nước.
Nàng không để ý đến những câu chuyện của Lan nói
với hai chị. Nàng vẩn vơ nghĩ. Nàng nghĩ đến cha mẹ ô
nhà, hiện giờ này đương nhắc nhỏm đến nàng. Ông bà
mong cho chóng đến mai, để đợi bọn đưa dâu về, hỏi
chuyện đám cưới. Văng vắng, nàng còn như nghe thấy
những điều dặn dò của mẹ, và mường tượng nàng còn như
trông thấy nét mặt băn khoăn của bà. Bỗng nàng nước
mắt chạy quanh.
Sực nhớ ra, nàng ngối lánh vào chỗ khuất. đèn và lấy
vạt áo chùi lệ. Nàng muốn không nghĩ ngợi nữa, bèn đứng
dậy, ra phía bàn, mở tráp tròn, lấy miếng trầu để ăn.
Nhưng Lan nói:
- Ấy, còn mời chị xơi đồ nước nữa kia mà.
Lễ phép, Thúy đáp:
- Tôi vô phép rồi ạ.
Nàng nhai trầu, mắt nhìn xuống đất, thính thoảng
thở dài một tiếng khẽ.
Một lát, ba cô con gái ăn cơm xong. Mâm bưng đi,
người nhà đặt khay bánh trái vào. Lan cế mời Thuý,
508 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
nhưng Thúy nhất định từ châi.
Kìm nếm các thứ bánh, khen lấy khen đề. Cô này vẫn
khéo mềm khéo miệng.
Xỉa răng, uỏng nước xong, Lan làm hết phàản sự, bèn
ch ra...
Kim và Cúc cũng cho là hết phản sự phù dâu. bèn
bấm nhau. Từ giờ này trở đi, đã có chú rể tiếp Thuý, hai cô
ngồi đây mãi. bất tiện.
Kim vở ra cửa đứng, nói:
- Ăn cơm xong mà cứ ngầi một chỗ không tiêu được.
Rồi cô gọi:
- Cúc ạ, ra đây mà xem.
Cúc theo Kim. Hai người rỉ tai nhau, rồi quay vào, nói
với Thuý:
- Chúng tói lên nhà trên một lát nhé.
Thúy hiểu ngay là hai chị bỏ mình, bèn luống cuống
đáp:
- Khóng, không đi đâu cã.
- Không, một tí thôi mà.
- Đì đâu làm gì mới được chứ?!
- Ngồi một chỗ tù căng, cho chúng tỏi đi một lát.
Nói đoạn, cứ đi.
Thúy còn nghe thấy Kim và Cúc rúc rích cười với nhau.
Ở lại một mình trong buông. nàng cảm động lắm.
Nàng vặn nhỏ đèn, rón rén ra khép hai cánh cửa, rỗi
DANH TIẾT ñ09
thở dài. Nàng ngồi trên giường, tựa cầm vào hai đầu gối,
lồng rất xao xuyên.
+
* +
Ở trên nhà, Chính đã phải giữ gìn lắm mà không nãi.
Chàng có dám uống rượu đâu. Chàng không biết uông
và rất, sợ say. Chàng vốn không chịu được cái hơi nồng nàn
của những người mát đó bừng nói chuyện trước mặt chàng,
cho nên chàng khóng muốn chốc nữa đem hơi rượu sặc sụa
vào buẩng vợ mới. Và chàng muốn tỉnh táo, tỉnh thần
mình mãn để nói chuyện với người yêu.
Vậy mà họ hàng và bạn bè ép chàng uống:
- Chú rể không uống thì chúng tôi cũng không uống.
Ông Bát xin hộ chàng:
- Cải gì chứ rượu thì thật cháu chỉ một hớp đã đỗ mặt.
Xin cho cháu ăn cơm. đã có anh 'Pư cháu tiếp các ngài.
Nhưng người ta không nghe. Bởi vậy. Chính bất đắc đĩ
phải nhấp chén luôn luôn. Song, chàng đè đặt, chỉ nâng
chén rượu đến miệng lấy lưỡi nhấp tí một, khi thấy hơi
chếnh choáng, chàng gọi cơm, nhưng người Anh họ chàng
ngồi cạnh, nhìn vào chén chàng nói to:
- Chú chưa ăn cơm được. Mới hết mật nửa rượu.
Rồi người ấy rót đây, nói:
- Ra chú khôn thật, chúng tôi hết ha, bến chén rồi.
Nam vô tửu như kỳ vô phong, làm tài giai không biết uống
510 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
rượu thì vợ nó cười cho, chú ạ.
Mọi người ồn ào, người anh họ lạ! nói:
- Ít ra, bữa nay chú cũng phải uống ba chén. Chú bị
thím ấy cười, tôi cũng xấu hổ lây. Có thân, tôi mới dạy chú
uống.
Tiếng cười lại vang dậy, người ta nói đùa:
- Phải, không là anh em thân, ai dạy cái ngoan ngoãn
như uống rượu làm gì.
- Thật thế, rồi anh dạy chú đủ ngón, cả đánh trống cô
đầu nữa.
Lại có tiếng cười. Chính nhếch mép:
- Tôi chỉ uống hết chén này thôi đấy.
- À, phải rồi, chú định uống mau, ăn mau, rồi bổ
khách khứa ở đây để vào hú bí với vợ, phải không?
Tiếng cười lại rầm rầm, làm lấp cả giọng hát cô đầu,
tiếng phách và tiếng trống ở gian bên kia, mâm các cụ.
Chính thẹn đó mặt, đáp:
- Ai muốn chế thế nào thì chết
Nói đoạn, chàng nhấc chén lên miệng, ngửa cổ, hớp cả
rượu, nuốt. đánh ực.
Chàng nhăn mặt, khà một tiếng.
Người ta khen rầm rĩ:
- Giỏi quát Giỏi quá rồi!
Có người nói:
- Giỏi thì uống luôn chén nữa cho tôi phục.
DANH TIẾT 51]
Nhưng Chính giấu chén, và cố giằng lấy thùng cdm.
Chàng ăn ba bát, rồi đứng dậy. Uống nước xong, chàng
gặp ông Bát ở hè. Ông bảo:
- Anh chạy đì chạy lại, xem có mâm nào thiếu gì thì
gọi lấy nhé.
- Vâng.
- Thỉnh thoảng bóc bánh pháo đốt cho vui nhà nhé.
- Vâng.
Chính lại vội vàng đi qua các mâm để phục dịch. Đến
đâu, người ta cũng đùa chàng bằng câu ý nhị:
- Chú rễ mừng nên ăn ít.
- Anh ấy ăn bữa này đói, để bụng ăn với vợ cho được nhiều.
- Chỉ vội vào với cô dâu thôi, còn suốt đêm nay kia mà.
Chàng thẹn lắm, nhưng chỉ cười, chứ không nghĩ câu
châm chọc lại.
Bữa cỗ kéo đài lâu quá. Mãi gần sang trống hai mới
thật xong.
Họ hàng nhà trai, những người không biết. chơi gì, hoặc
cho là ở lại vô ích, hoặc quá nhọc mệt, đều ai về nhà nấy.
Họ hàng nhà gái, nhất là các bà, đều kiếm chỗ ngã lưng.
Từ trống bai trở đi, trên nhà thờ cế bàn đèn thuốc
phiện, và nhà dưới, một chỗ hát cô đầu và hai bàn tổ tôm.
Vì thiếu giường tươm tất cho bọn đàn ông ngủ nên ông
Bát tổ chức cuộc đánh bài để tiêu thì giờ. Một bàn tổ tôm
có thể làm mất ngủ ít ra bảy tám người là ít, kể cả bọn
519 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬ P
công ty và bọn chảu ria. Đánh tổ tôm, người ta thức khêng
mỏi mệt, lại tỉnh táo, hoạt động là đằng khác. Rồi khi tan,
người ta có thể nằm rúm rum với nhau, vật vạ ở chiếu nào
cũng được, không cần màn, không cản chăn. Bởi vì lúc ấy
đã gần hết đêm, có nằm cũng là tạm bợ cho đố mỏi lưng,
để chờ sáng. Vả những người thích bài bạc không eần chỗ
ngủ hợp ý mình. Muốn được nằm tử tế, có chăn, có màn,
thì đừng họp tổ tôm, đi ngủ ngay từ chập tối. Vày nếu chỗ
ngủ không được như ý là lỗi ở người đánh bạc, không phải
lỗi chủ nhân.
Bởi thế, ông Bát lập ra những hai bàn tổ tôm. Hạnh
và Thân, mỗi người phải ngồi một chân. Thân và Quý công
ty với nhau. Hạnh rủ Chính chung phần, nhưng Chính
chối từ. Hạnh mỉm cười, chế:
- Ảnh chỉ mong ởi ngủ, còn bụng đạ nào để vào chỗ
đánh bài!
Thân gật đầu:
- Anh Hạnh nói đúng. Đáng lẽ anh Chính ngồi một
chân mới phai, chỉ tại anh ây nóng ruột, nên mới định bồ
anh em mình.
Quý tiếp:
- Chúng ta có công đi phù rế, phải khó nhọc suốt ngày,
mà anh ấy nở có mới nới cũ!
Chính cười nhạt. nói khẽ với Thân:
- Tôi không công tv với anh Hạnh, vì anh ấy có nhiều
tiền rồi.
Hạnh nghe tiếng, đáp:
DANH TIẾT 513
- Chơi vui chốc lát, chứ ăn trăm ăn nghìn gì. Công lạc,
anh ạ.
Chính chiều bạn, gật đầu;
- Được, tôi công ty với anh.
Chàng bắc ghế ngồi cạnh Hạnh, nói:
- Anh lên bài trước, nếu thắng thì thôi, bằng bại thì tôi
thay anh ra trận tiền.
Hạnh cầm phần bài, gài phu vào với nhau, rồi bàn bạc
với Chính nước ăn, quân đánh.
Bài Hạnh không đen, nhưng cũng không đỏ, nên hội
đầu hòa. Đến hội thứ bai, vì tham ván ù to, Hạnh không
chờ hai tiếng, lại chờ một quân hết, nên đánh để nhà dưới
ù. Rồi ngươi Ấy ùò thông luôn ba ván, ván sau là thông chi
chỉ tôm. Hạnh bị cả làng kêu là tham, và nhận thấy bài
mình xấu hẳn đi nên phải đối tay:
- Anh ra cầm quân, chắc anh đỏ, vì anh đương khoan
khoái.
Thân đùa:
- Ảnh Chính đánh thế nào cũng thua, vì bụng anh
đương rối beng chứ không khoan khoái. Sang canh ba rồi,
còn gì là đêm!
Chính cười, đáp:
- Được, rồi anh xem. Phen này các anh không còn một
mảnh giáp.
Chàng ngỏi lên giường, chỗ Hạnh. Hạnh xuống ghế,
mách nước.
514 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Lúc ấy ngoà! sân đã thưa người đi lại. Đầy tớ, ai phục
dịch bàn tổ tôm thì thức, còn đi ngủ cả. Họ đã nhọc mệt
suốt mấy ngày.
Đêm khuya thật vắng vẻ, lặng lẽ.
Trong bàn tổ tôm ai nấy mái đăm đăm, đôi mắt nhìn
quân bài, lúc nào cũng trầm ngâm nghĩ ngợi. Người ta chỉ nói
để xướng quân đánh, hỏi xem bốc quân gì, hoặc bàn bạc khế
với nhau. Thỉnh thoảng mới có những tiếng cười đắc ý về ăn
quân bài cao, hoặc vỗ đùi xuýt xoa tiếc nước bốc.
Mỗi khi có người hạ ù, lúc ấy mới hởi ồn ào. Người lật
nọc lên, phân trần bài mình đen, chỉ ù cắp tráp, hoặc than
thở, tiếc bày thế nọ, đánh thế kia, đến nỗi nhà dưới được
ăn ngon. Họa hoằn lắm mới có những trận cười to và đài.
Chính thính thoảng cùng được ù một ván suông.
Nhưng bên cạnh, Hạnh cứ ngáp vặt. Thấy vậy, chàng chân
ngán, không bàn với bạn nữa, nói:
Anh để tôi đánh một mình.
Hạnh gật đầu:
- Phải, càng bàn càng khó đánh.
Quả nhiên ván ấy chàng được ù tôm, và ván sau ù
thông lèo.
Chàng phấn khởi, vui vẻ lắm. Hạnh đứng dậy, nói:
- Tôi ngồi cạnh anh chỉ tổ hại cho công ty.
Đoạn. Hạnh ra hà, đi bách bộ.
Chính cầm bài mật mình, được tự do hành động, nên
thấy rất đễ chịu. Lại được lúc vận đỏ tới, chàng lình tay lạ.
DANH TIẾT - 515
Chàng phá phỗng rất trúng và chờ những quân lên rất đễ
dàng. Bởi vậy, chàng ù luôn, và gõ gần hòa hội thứ hai.
Hội thứ ba, chàng vẫn ù nhiều, không những không
phã! góp, lại lấy được tiền về.
Lúc ấy, chàng mới nhớ đến bạn mà từ nãy mê đánh,
chàng quên bật đi mất. Chàng nhìn khắp nhà, không thấy
Hạnh. Chàng gọi, không thấy bạn thưa.
Chàng bèn nói:
- Đã chui vào chỗ nào đi ngủ rồi.
Nhưng chàng nghĩ ngay ra là đã hớ mà lớ lời như vậy.
Vì nếu biết bạn đi ngủ, bổn phận chàng phải kiếm chăn,
kiếm màn. Hôm nay nhà đông khách, những thức ấy
nhường cá cho đàn bà và họ nhà gái.
Song, nước bài cần tính toán làm chàng quên băn
khoăn về Hạnh. Được ván bài tốt, chàng vui thích lắm.
Chàng gọi phỗng ngũ vặn có kèm quân ông cụ và lật quân
thất sách úp đưới chiếu, chỉ chức đánh đi.
Mọi người nhìn chàng. ra dáng hiểu ý, nói:
- Đã chờ rồi, đánh nhanh thế.
Chính gật gà, lại gài quân ông cụ vào hai quân bài và
mài xuống giường, hồi hộp khấn:
- Ông cụ khôn thiêng bất cho tôi quân này.
Rồi chàng trống ngực, để ý đến những cây bốc. Bỗng
người ta xướng:
- Chì chỉ!
516 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Chính rú lên, vật ngửa ba quân cứu vạn, bát sách với
ông cụ ra giữa chiếu, yầm rộ nói:
- Chủ
Rồi vừa hạ bài, vừa cười, vừa khoe:
- Có ngũ văn phải có-chỉ chi. Chỉ có phẫng ấy cốt tử.
Bảy tám cái đầu châu cả vào nhìn bài Chính. Chính
sung sưởng:
- Chi nấy!
Chàng yên một lát cho làng khám bài, rồi cười ha hả,
hỏi:
- Xong chưa?
Người ta đáp:
- Được rồi.
Chàng xóa bài đi, nói:
- Thế mà để anh Hạnh cảm, thì chân này thua đấy.
Rồi ngẩng lên, tự đắc, chàng nhìn mọi người. Bỗng
thấy Hạnh, chàng khoe:
- Thật đen tại người. Anh đã chịu tôi chưa?
Hạnh gật đầu, cười:
- Tôi phục anh lắm.
- Tỏi tưởng anh đi ngủ.
Thấy bạn không đáp. chàng vừa lên bài, vừa nói:
- Hết ván này lại đến lượt anh cầm. Chân này quyết
không thua nữa.
Hạnh từ chối:
DANH TIẾT 517
- Thôi, anh cứ cầm, đương đỏ.
- Không, mỗi người đánh một lúc, nếu anh đen thì tôi
lại vào cm quân.
- Không, anh cứ cầm.
Rồi muốn Chính không thể nhường cho mình được,
Hạnh sang đứng bên cạnh Thân. Nhưng chỉ nhìn bài mà
không bàn bạc gì cá. Hình như chàng không để ý đến bài
người khác vậy.
Hội thứ ba, Chính được nhiều quá. Hội thứ tư chỉ ù
loáng thoáng, song, rặt tòm lèo, nên hòa.
Gần hết hội ấy, Thân nói:
- Xong hội này xin thôi, canh tư đã lâu rồi.
Hạnh đáp:
- Làm hội nưa cho vừa tan canh. Hôm qua thày đặn
tan canh thì ra thuyền.
Thân nhăn mặt, lắc đầu:
- Thức khuya quá, tôi không quen.
Hạnh cười:
- Mấy khi đã có cuộc vui để mà thức. Mai xuống
thuyền tha hồ ngủ.
Một người đương thua cay, nói:
- Phải, đánh hội nữa cho măn canh mãn võ.
Thấy Thân không đáp. Hạnh thân mật, nói khẽ:
- Được, một hội nữa thôi.
Hết hội thứ tư, quả nhiên Thân không đứng đậy nổi.
518 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Hội thứ năm được vài ván, thì sang canh. Bọn người nhà
đi ngủ từ chập tối đã lục tục đậy để làm cỗ điểm tâm tiễn
khách và họ hàng nhà gái.
Ngoài sân, tiếng gót chân đã nên thình thịch và tiếng
nó! đã xòn xao.
Chính chợt nghĩ đến Thúy chờ mình từ chập tối. Chàng
muốn lên xuống buồng để chuyện trò với nàng. Chàng sợ
nàng không hiểu vì lš gì chàng lại thờ ở với tối tân hôn.
Chàng nhìn sang phía Thân, gọt:
- Anh Hạnh'
Hạnh nhìn chàng, đáp:
- Anh gọi gì?
Chàng sợ bạn đã hiểu ý mình, nên khẽ nói:
- Lại đây cho vui.
Nhưng Hạnh lắc đầu. Chàng không thể đùn việc cho
ai được, đành phải cầm lấy bài. Nhưng chàng nóng ruột lạ.
Đêm sắp hết rồi. Chờ cho xong cuộc tổ tôm, còn gì là thì
gid. Chàng lại gọi Hạnh:
- Ảnh Hạnh đánh một lát cho vụi.
Hạnh vẫn lắc đầu. thoái thác:
- Tôi đen.
- Nhưng tôi hết hỏi đỏ rồi.
- Thôi, còn hãi này nữa. thua thế nào được.
Thấy Hạnh cử đứng ỳ cạnh Thân không nhúc nhích,
Chính không đám tỏ ý khó chịu. Chàng đâm đánh liều.
Chàng ra rặt quân tốt cho nhà dưới ăn để chóng hù.
ĐANH TIẾT 519
May sao, hội ấy làng à nhiều ván to, nên chừng giữa
trống năm thì tàn cuộc.
Hai chân thua nhiều chèo kéo đánh nữa. Hạnh cũng
nằn nì vào, nhưng không thành. Thân nói:
- Mê man, thày mắng chết.
Đám tổ tôm tan. Người nhà dọn đẹp, lấy phất trần
quết giường.
Chính vờ vịt sai bảo người nhà vài việc. Chàng định
lúc không ai để ý đến mình, thì lên đi, xuống buồng với vợ.
Nhưng Hạnh đã đến gần:
- Thế nào, chia lãi đi chứ?
Chính sực nghĩ ra đến việc mất thì giờ ấy. Chàng bèn
móc túi, đưa cả tiền cho bạn:
- Anh cầm ca. Tôi đánh hộ anh, chứ chung chạ quái gì.
- Không, đã giao hẹn là chung thì phải phân minh.
Chính không muốn đứng lâu, bèn chia đôi số tiền
được, rồi nói:
- Các anh đi nằm một tý, kẻo mệt.
Thân vuôn vai, ngấp, nói:
- Buền ngủ, đánh mất cả hứng.
Quý hỏi:
- Nằm đâu?
Thân trỏ cái phản:
- Nằm ngay đây cho tiện.
Nói đoạn, Quý rủ Hạnh:
590 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Nào, ta ngả lưng một tí, nhức cá đầu.
Nhưng Hạnh đỏ đùa đỡ thật, hỏi Chính:
- Anh cũng ngủ đây với tôi chứ?
Chính cười, không đáp. Chàng không muốn đáp bổn
tiếng “được". Sợ bỡn thành thật thì tai hại. Quý bảo:
- Thôi, mặc chúng tôi ở đây, cho phép anh Chính ngủ
đâu thì ngủ.
Hạnh nắm tay Chính:
- Anh ngủ đây.
Thân cau mắt:
- Thôi, đừng đùa nữa, phải tội.
Hạnh vẫn nói:
- Chăng lẽ anh bỏ chúng tôi.
Rồi tiếp:
- À, anh Chính ạ, cái ông ban nãy ngồi cuối cánh ta,
tên là gì ấy nhÏ?
- Là ông ba Phụng, chú họ tôi.
- Ông ấy nhã nhặn lắm. Không ò, mà không cáu kỉnh.
Người như thế tốt. nết lắm.
Thấy bạn nói chuyện phiếm, Chính nóng ruột quá,
nhưng không lẽ làm thế nào.
Trên giường, Thân đã ngáy. Quý gọi:
- Anh Hạnh!
- ỚI?
- bại đây tôi nói thẳm. có câu chuyện hay lắm.
DANH TIẾT 521
Hạnh lại gần Qúy. Cho là dịp tốt để lãng, Chính bàn
xuống hè, rồi vờ đẳng hắng một tiếng. Chàng quay lại, thấy
Hạnh đương cúi xuống nói chuyện với Quý, bèn đi rảo cẳng.
Bỗng có tiếng Hạnh gọi:
- Anh Chính!
Nhưng chàng lờ như không nghe thấy.
Chàng nhìn trước nhìn sau, rềi len lén về phía lẫm
thóc. Đến cửa buồng, trống ngực đánh thình thình.
Chàng lấy hết can đảm, khẽ mở một cánh cửa. Chàng
bước chân vào, run lên.
Chàng thắp đèn lên cho sáng, vặn nhỏ ngọn lại, rồi
rón rén đến cạnh giường. Trống ngực càng đánh mạnh.
Chàng càng run.
Chàng giơ tay vén màn.
Thúy đương ngủ, bỗng mở bừng mắt ra. Chính mê
hồn, bao nhiêu câu định hỏi quên hết.
Nhưng chàng thấy Thúy nhìn chàng, mỉm cười:
- Chết chửa, lại vào, có ra tiếp các bác ấy hay không,
gần sáng rồi.
Chính mim cười, vến áo ngồi cạnh giường, toan nói.
Nhưng Thúy nhắm mắt lại, hắt tay:
- Thôi, đi ra đì, ai lại thế, người ta cười chết.
Lúc ấy Chính mới để ý đến hai câu nói.
Chàng rất ngạc nhiên và nghi ngờ.
Chàng lừng lững ra sân, khẽ khép cửa.
592 NGUYỄN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Vvm
Đáng hôm sau, Chính tiễn họ nhà gái và khách
khứa đến tận đầu làng mới quay về.
Bây giờ chàng mới được rỗi rãi để suy nghĩ kỹ về hai
câu đầu tiên của vợ chàng nói với chàng.
Chàng không hiểu lúc bấy giờ tại sao chàng không
ngỗi rốn lại cạnh nàng để hỏi cho rõ ý nghĩa của những câu
nói Ấy. Có lẽ chàng ca thẹn, vá lại lời khuyên của vợ cũng
có lý. Bạn bè chàng nằm tạm bợ ở phản tổ tôm để chờ
sáng, cũng chẳng còn bao lâu nữa. Đáng lẽ chàng nên tiếp
họ, hoặc chờ họ đều thiu thiu ngủ cả, rồi có lấn đi hãy hay,
Đăng này Hạnh lại tỉnh như con sáo, và đang hỏi chuyện
chàng. Hẳn các bạn không ở địa vị chàng là người rể mới,
nên không hiểu tâm lý chàng chỉ mong cho chóng được vào
buồng trò chuyện với tân nhân. Hoặc có khi họ cũng hiểu -
vì ai còn lạ cái tâm lý ấy - nhưng đã chót thức để vui chơi
với nhau gần đến sáng rêi, thì cho là chàng cũng có thể hy
sinh chút thì giờ còn chẳng mấy ấy để tiếp họ. Rồi khi
khách khứa đâu về đấy, chàng sẽ được tha hề tự do với vợ
chàng.
Nhưng sao câu đầu của Thúy lại là:
- "Chết chửa, lại vào..."
DANH TIẾT 523
Chàng nghĩ kỹ xem có đúng những tiếng ấy hay
không. Đúng lắm. Vậy sao nàng lại bảo "lại vào", và mở
đầu bằng hai tiếng "chết chửa".
Bống bà Bát gọi:
- Ảnh Ca!
Chính giật mình. Thì ra chàng đã về tới cổng nhà. Bà
Bát bao:
- Ảnh thức suốt đêm tiếp khách, chắc mệt lắm. Vậy đi
nằm một tí. Dọn đẹp đã có họ hàng phục dịch.
Chính vừa ngắp vừa đáp:
- Vâng.
Chàng không biết nên lên ngả lưng trên nhà thờ hay
vào buồng vợ. Vào buồng vợ! Chắc nàng lại bảo chàng
không nên, và ban ngày ban mặt, chàng khỏòng dấm táo
bạo thế. Rồi đến khi ở trong ấy ra, mười mắt nhìn một,
người ta chê cười là chàng mê vợ và có lẽ cũng kêu vợ
chàng là không biết khuyên bảo chồng.
Chàng lên nhà thờ, tung chăn ra nằm. Nhưng chàng
không thể không nghĩ nốt những điều ban nãy được.
Chàng là đàn ông, còn cả theẹn, huống là vợ chàng, cô
đâu mới. Chàng nhớ lúc bước chân vào buồng, trống ngực
đánh thình thình và cá trong mình rung động, đến nỗi bao
nhiêu câu định nói, vì cảm động, đến nổi quên hết. Vậy
đáng lẽ chính chàng phải nói câu đầu tiên với vợ, thì lại là
nàng nói với chàng một cách rất bạo đạn, như thể quen
nhau không phải! lần đầu vậy. Nàng lại mỉm cười một cách
âu yếm nữa. Chàng đã từng nghe chuyện những người
524 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
mới cưới nói lúc ban đầu vào buồng vợ. Có khi người vợ
thẹn thò đến nỗi chồng hỏi ba bốn câu không dám trả lời.
Mà có trả lời cũng chỉ đám nói khẽ và nhát gừng. Vậy mà
vợ chàng đã nói liền hai câu đài, như nói với người quen
thuộc sẵn.
"Chết chứa, lại vào..."
Chàng đã vào lúc nào đâu mà vợ chàng bảo là "lại
vào", và sao nàng mở đầu bằng hai tiếng "chết chửa” để tỏ
nỗi sợ hãi. Nàng sợ gì” Hẳn nàng sợ người ngoài cười khi
trông thấy chàng "lại vào". Phải, đúng thế. Câu thứ hai
nàng chả bảo "người ta cười chết" là gì. Nàng nói: "Ai lại
thế, người ta cười chết!"
Vậy thì cố nhiên người ta không cười người rễ mới vào
buồng với vợ, ai chả thế. "Ai chả thế, người ta cười thế nào
được!“ Đáng lẽ nàng nghĩ câu ấy mới phải, mà nàng lại nói
câu “Ai lại thế, người ta cười chết!" Người ta cười được, chỉ
khi nào người rể lẻn vào với vợ nhiều lần trong một đêm.
Nghĩ đến chỗ ấy, Chính khó chịu lắm. Chàng cựa,
nằm quay mặt vào tường, nhắm mắt lại. Chàng quyết rồi
sẽ hỏi vợ cho ra nghĩa hai câu nói này. Có thể nào có một
người khác dâm vào nói chuyện với vợ chàng trước chàng
hay không? Và người đó là ai? Chàng không thể mà cũng
không nỡ tự trả lời câu hỏi oái oăm ấy, vì chàng không rõ
vợ chàng có biết mặt chàng hay không.
Chính thở đài, xếp lại chăn cho kín chân, rỗi ngâm
nghĩ lại những buổi chàng giáp mặt nàng trước khi cưới.
Tất cả ba lượt. Lần đầu tiên. cố nhiên nàng không để ý đến
DANH TIẾT 595
chàng, vì chàng không định hỏi nàng làm vợ. Lần ấy ở đầu
chợ Nứa, chàng nhìn nàng cũng như đã nhìn trăm nghìn
cô con gái bán hàng khác. Vậy cố nhiên nàng cũng không
để ý đến chàng, vì ở chợ có biết bao nhiêu học trò đi sắm
sửa giấy bút và các thứ cần dùng. Thấy nàng có nhan sắc,
chàng cũng chỉ tò mò biết qua loa nàng là con ông Đề làng
Phương Bá mà thôi. Đến lần thứ hai, khi cha mẹ chàng
định hỏi nàng cho chàng, thì cha chàng mới dắt vào hàng
nàng, mà bảo tên là Thuý, và khen là nết na, ngoan
ngoãn. Thì chàng vô tình, cũng xem thứ nọ, mặc câ thứ
kia, chàng thấy tiếng nói dịu dàng, và khi nói thì cái
miệng tươi, lộ hàm răng đen nhánh. Như vậy, chàng đã rõ
mặt nàng, ắt nàng cũng rõ chàng lắm. Lại còn lần thứ ba
nữa. Chàng cùng dăm ba anh em rủ nhau đi chợ mua giấy
bút. anh em tỉnh nghịch, gọi tên chàng luôn miệng, khiến
nàng thẹn đỏ mặt, cứ cúi gầm xuống. Không những hai lần
Ấy, còn ngày hôm qua, biết bao địp nàng đã phải gặp
chàng. Vậy thì thế nào nàng cũng đã biết mặt chàng. Cho
nên không thể lần này nàng lại tiếp một người không phải
là chàng.
Nàng có tiếng là chín chắn, nếu xảy ra như thế, tất
nàng đã hô hoán lên để bắt quả tang đứa mình người dạ
thú toan hãm hại một đời danh tiết của nàng rồi.
Hay nàng có ngoại tình trước khi kết hôn với chàng,
và vừa rồi đã chuyện trồ với người củ? Không có thể. Nàng
đứng đắn có tiếng. Vả nếu có phải thế, thì nàng càng phải
giấu giếm, chứ sao lại buột miệng ra câu ấy. Vả câu ấy nói
với người yêu cũ nếu hắn lại vào với nàng lần thứ hai
526 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
trong một đêm, chứ không phải nói với chồng vào với vợ
lần ấy là lần thứ nhất. Hai câu ấy quả là hai câu chân thật
nói bằng giọng âu yếm của một người vợ biết. giữ gìn tiếng
tăm cho chồng.
Hay nàng đã nói trong lúc chiêm bao? Phải, có lẽ lắm.
Chính trước ngày cưới, chàng đã nằm mê thấy hai lần.
Chàng chỉ buồn cười một mình, không đám nói chuyện với
ai. Một lần chàng thấy đi đón dâu, người ta bắt chàng mặc
áo thụng, lễ vung xít. cá vào chỗ cô dâu đứng, và chàng
không rõ ai là vợ, chỉ thấy mấy người con gái đứng bưng
miệng cười. Một lần chàng tưởng như cười đã lâu, vợ chàng
gánh hàng ở chợ về, đưa chàng trăm giấy lệnh và mỉm cười
rủ chàng cùng ăn cùi dừa bánh đa. Nàng lại nói đùa:
"Chồng đánh chẳng chửa, vẫn giữ cái còi dừa bánh đa".
Rồi láng nhăng thế nào, chàng mở bừng mắt ra.
Vậy suy ta ra người, nàng không thể kháng nghĩ đến
chàng và đến ngày cưới. Mà đã nghĩ. tất có thể chiêm bao.
Thế thì chắc lúc chập tối, nàng chờ và mong chàng
lắm. Nhưng vì đi đường mệt, nên thiêm thiếp ngủ đi, và
mê thấy chàng vào chuyện trò với nàng, rồi chàng ra. Hắn
nàng không lạ gì là chàng phải tiếp khách, nhất là mấy
người bạn học đi phù rể. Cho nên khi chợt mở mắt. thấy
chàng trước mặt, thì nàng bàng hoàng, tưởng giấc chiêm
bao là sự thực nên mới nói hai câu có vẻ đột ngột ấy.
Phải, trước khi nói câu sau, nàng chả nhấm mắt lại là
gì. Thế là nàng đã dở tĩnh dở mê, tưởng chiêm bao là thực
và tưởng thực vẫn là chiếm bao. Sở đi lúc chàng vào, đứng
trước nàng, mà nàng mở trừng ngay mắt dậy, là do trời
DANH TIẾT 527
cho người con gái một linh tính để giữ gìn trinh tiết, dù
ngủ say đến đâu, mà khi có hơi người lạ đến gần, cũng sực
tỉnh ngay được để chống cự nếu là một sự toan bậy bạ. Bởi
thế nàng đã tỉnh ngay được, và khi biết là chồng thì mỉm
cười và yên tâm, mới nói ra một câu dở tỉnh dở mê.
Suy xét được đến như thế, Chính sung sướng lắm.
Chàng mim cười một mình. Một xuýt không nghĩ ngợi kỹ
lưỡng, chàng đã gieo vào trong đầu óc một mối nghi ngờ
oan uổng cho một người vô tội.
Chàng rung cẳng chân, khoan khoái lắm. Chàng sẽ
được một chuyện để chế vợ, làm cho vợ phải bật cười, mất
thẹn. Chàng nghĩ đến cuộc vui vầy tối nay. Chàng mong
chóng hết ngày. Chàng nhớ lại giờ này hôm qua, chàng
đương thiu thìu ngủ ở dưới thuyền.
Chàng tưởng tượng đến nét mặt tươi tỉnh, đến dáng
điệu xinh đẹp của vợ. Rồi thiêm thiếp, chàng ngủ được một
giấc dài, cho đến khi có người đánh thức đậy ăn cơm.
528 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
VNI
OET-. hôm ấy, không còn ai ngăn trở nên Chính vào .
buồng sớm lắm. Lúc ấy Thúy quay mặt vào trong, đương
soạn hòm. Nàng mặc áo nâu non, và chiếc quần nái. Trông
nàng xinh xắn, chàng rạo rực cả người.
- Làm gì đấy?
Chính mỉm cười hỏi vậy, thì Thúy giật mình quay ra,
nàng lưống cuông, nhưng cũng mỉm cưỡi và nói:
- Gớm, vừa chập tối đã vào, ngộ thày u gọi thì sao?
- Thày u đi ngủ cả rồi.
- Thế trên nhà không còn a1 thức nữa à?
Chính không đáp. Vì chàng thấy là chàng háo hức quá
thực. Cha mẹ chàng mới nói dạo là ngủ sớm, chứ chưa đi
nằm, và trên nhà cũng còn nhiều người thức.
Thúy giát lại đuôi gà, nói khẽ:
- Để tôi đão qua lên nhà một tí. kẻo thày u thấy đi ngủ
sớm, lại kêu. Mấy tôi cũng chưa rửa chân.
Đoạn, nàng cúi xuống gần chân chàng. lấy đôi guốc
dưới gậm giường. rồi ra sân. Chính ngồi xuống, nhìn theo,
vui sướng quá. Chàng đã thấy pháng phất quanh mình
một cái mùi thơm thơm, mùi này chỉ khi nào chàng quá
DANH TIẾT 559
gần một người con gái mới ngửi thấy. Vậy cái mùi mà hiện
chàng thấy đây, là cái mùi thân yêu của một người đẹp,
người đẹp ấy lại là vợ chàng.
Chàng nghĩ lại mấy tiếng "chết chửa, lại vào” mà bật
cười. Chàng thấy vợ chàng giữ gìn ý tứ quá cẩn thận.
Chàng vào buồng sớm, nàng e cha mẹ mắng, và sợ nhà có
người thức. Tiếng nàng trong như tiếng chuông.
- "Gớm, vừa chập tối đã vào, ngộ thày u gọi thì sao?"
Nhắc lại câu ấy, bỗng chàng lại suy nghĩ. Nàng đã ăn
nói bạo dạn. Nhất là khi cúi xuống lấy đôi guốc, lại quá
bạo dạn nữa. Sự bạo dạn không phải của một người con
gái khi gặp chồng lần đầu tiên. Người ấy phải rụt đè, e lệ
hơn mới phải. Nàng làm như đã quen với chồng lắm rồi.
Chàng là đàn ông, mà vào đến đây còn không giữ nổi cảm
động, huống chì là đàn bà con gái.
Chính cau mặt, hơi khó chịu.
Nhưng không muốn có những sự nghĩ ngợi vô lý nó
làm mất vui, chàng đứng dậy, lấy tráp trầu, đặt vào lòng,
chọn một miếng rất ngon, bỏ vào miệng, nhai ngon lành
lắm. Chàng cầm chiếc ống vôi bạc, ngắm nghía mãi.
Chàng lách móng tay, lật miếng kính, xếp lại cái lót giấy
trang kim cho ngay ngắn. Màu đồng lóng lánh dưới ánh
đèn. Chàng nhìn cái mắc áo, trên treo mấy chiếc áo dài.
Chàng đến tận nơi, gí mũi vào để ngửi mùi đặc biệt của vợ.
Rồi chàng ra phía bàn, bày biện lại cái tráp, cái ống nhổ,
cái đèn, cho ngay ngắn, gọn gàng.
Thỉnh thoảng, chàng nhìn ra sân.
530 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Chàng mong vợ chàng quá.
Chàng nóng ruột. thở dài,
Nhưng những ý nghĩ ngờ về sự bạo dạn của vợ, chàng
cố xua đuổi, mà nó vẫn luẩn quần trong óc, mỗi khi chàng
ngồi không. Chàng bèn ra hè đứng, thì một lát, vợ chàng
rón rén guốc ở sân. Chàng hồi hộp, vào buồng trước.
Thúy vừa bước chân vào đã nhìn thấy Chính:
- Chắc nóng ruột lắm đấy.
Chính sung sướng, gật đầu:
- Nóng ruột.
- Đáng lẽ tôi còn ở trên ấy, nhưng thấy anh đứng cửa,
nên biết hiệu, phải bỏ cả công việc.
Lời nói bạo dạn và thân mật ấy lại gợi môi nghị ngở
của Chính. Song, chàng tươi vu1 ngay:
- Thế thì ngoan.
Rồi run run, chàng bảo:
- Tôi đóng cửa lại nhé, mình bố màn đi.
Thúy không đáp, ngoan ngoãn, lấy chiếc quạt để dưới
chiếu đâu giường, phẩy mạnh cho hết muỗi, rêi giất màn
lại. Nàng cổi áo, vắt ở mắc, trong khi ấy, Chính vặn nhỏ
ngọn đèn, rồi hai vợ chồng đi nằm.
Thúy nói:
- Đêm qua tôi ngủ một. mình lại tắt đèn, thành ra sợ
sợ là!
Chính cười:
- Có trẻ con mới hay sợ hão huyền chứ.
DANH TIẾT 531
Rồi chàng hỏi tiếp:
- Thế sao lại tắt đèn đi?
- Tôi có tắt đâu! Tự nhiên nó tắt lúc nào. thành thứ tôi
vừa ng vừa thấp thôm. Mãi lần sau anh vào, cố đèn sáng,
tôi mới được ngủ yên.
Chính hơi cau mặt về câu nói ấy. Cái chuyện mà
chàng định chế nhạo cho nàng cười bây giờ lại không thể
để cười được nữa. Chàng hỏi:
- Đêm qua, mình có chiêm bao thấy gì không?
- Không. Tỏi mệt, thành ra lơ mơ ngủ không giấc nào
say, nhưng chẳng nằm mê nằm mộng thấy gì cả.
Bỗng Chính thở dài. Thúy hồi:,
- Đao?
Chàng giấu:
- Kháng.
Và lúc chàng không khỏi không tò mò, nên hỏi:
- Tại làm sao hồi canh năm tôi vào đây, mình lại bảo
tới thể?
- Thế chả phải ä? Các bác ấy sắp về, thì phải tiếp chứ.
- Ai chả biết là phải, nhưng lén vào một tí kẻo mình
mong.
- Mong thì có mong, nhưng ai lại vào luôn thế.
Chính nghe câu ấy, cố nhịn thổ dài, hỏi:
- Luôn là thế nào?
- Chứ }ại không là luôn. Các bác ấy mà biết, không
cười cho Ấy à.
532 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Thảo nào, mình hảo "lại vào".
- Chứ không là lại vào à? Vừa vào lúc trống tư,
trống năm lạ) vào!
Chính giật mình, cố nhịn thở dài. Chàng lặng đi, không
nói được nữa. Thì ra chàng đã nghi ngờ đúng, bèn vờ hỏi:
- Lúc tôi vào hồi trống tư, sao không báo tôi thắp đèn
lên cho?
- Theẹn chết lên ấy!
Rồi nàng tiếp:
- À, chỗ sứt chỉ hôm qua, tôi khâu rồi đây này.
Chính bâng khuâng, đáp:
-Ừ.
Nàng vẫn nói một cách ngoan ngoãn.
- Thật đấy mà, sử mà xem.
Chính không biết chỗ sứt chỉ nào. Thúy bèn cầm tay
chàng, đặt vào phía lưng áo, và nói:
- Đấy.
Chính đáp:
-Ừ.
Chàng đã quá nghĩ ngợi. Đó là sự thực mất rồi.
Chàng đắn do, không biết có nên nói rõ cho vợ biết
rằng đêm qua chàng chỉ vào với nàng có lúc trống năm
thôi hay không.
Nhưng người vào trước chàng là a1? Sao Thúy lại tiếp?
Hai câu hỏi ấy làm chàng quên phút là hiện đương nằm
DANH TIẾT 533
lần đầu tiên với vợ mới. Chàng bất giác thở đài.
Thúy hỏi:
- Anh làm sao thế2
Chính lại thở dài, nói dối:
- Tôi hơi đau bụng, cho tôi nằm yên một lát.
Thúy ngồi dậy, xuống đất, mở hòm lấy lọ đầu. Nàng xoa
vào mũi, hai thái đương và hụng cho chồng, và lo lắng, hỏi:
- Đã đỡ chưa?
- Chưa, nhưng cho tôi nằm yên, tỷ khắc khỏi.
Nói đoạn, chàng vắt cánh tay lên trán. Thúy ghép
chăn cho chồng kỹ lưỡng, rồi khẽ nằm xuống, ìm lặng. Và
Chính vấn vở nghĩ. Chàng biết là vợ chàng đã bị lừa.
Người ấy đã vào buông chàng, tắt đèn đi, hay nhân lúc đèn
tắt thì vào?
Rỗi tự nhiên, chàng hỏi:
- Thế chập tối hôm qua, sao mình lại tắt đèn đi?
Cho chồng hỏi câu chuyện vui, Thúy cười:
- Anh khỏi rồi à?
- Chưa thực khỏi.
- Sao bảo nằm yên, lại hỏi?
- À, buổn thì hỏi thế. Vậy ai tắt đèn?
- Lúc anh vào, tôi thấy đèn đã tắt, vậy không anh thì
a1, còn tang lờ!
Nói đoạn, nàng cười rúc rích. Nhưng Chính không
cười. Chàng còn đương bị một cơn giông tố nó làm đào giạt
534 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÄN TÂP
cả lòng. Thúy nói:
- Hay anh uống một tí dầu nhé?
Chính lắc đảu:
- Khóng cần. Thôi. đừng nói chuyện vội.
Để chàng nghĩ. Đích nàng đã bị lừa. Vậy ai đã lừa
nàng? Máu nóng trong người chàng như sôi lên sùng sục.
Chàng quay mặt ra, mỡ mát nhìn Thúy. Nàng cũng nhìn
chàng, mỉm cười. Thấy nét mặt. ngây thở, dịu dàng, xuýt
chàng ứa nước mắt. Chàng thương nàng quá. Tâm sự
chàng, chỉ một mình chàng hiểu.
Nàng không có tội. Nhưng nếu chàng nói rõ cho nàng
biết là nàng bị lừa, ắt tấn bi kịch diễn ra, khủng khiếp
không thể tưởng tượng được. Một duyên vợ chẳng và một
đời người còn hay mất là ở chàng.
Bông hai dòng nước mắt chảy ra, từ từ rỏ xuống thái
dương chàng. Nàng băn khoăn, ngồi đậy, hỏi:
- Anh đau đến thế ư?
Nhưng Chính thở dài, lác đầu, rồi giơ hai cánh tay
quàng vào cổ vợ, kéo đầu nàng cho cái má phinh phính sát
vào miệng chàng. Chàng hón nàng một cách âu yếm, rồi
lại thở dài, nói:
- Tôi khỏi rồi, mình đừng lo lắng nữa. Hễ biết đại
lượng để thương nhau thì trăm việc cũng vứt đi.
Thúy không thể hiểu rõ được câu nói sâu xa ấy, nàng
sung sướng quá, ứa nước mắt...
DANH TIẾT 535
IX
ẤÄÏ(¡ nón sáu, Chính sang Nho Quan để dị học.
Nhưng vừa bước chân tới nhà trọ, Thân đã cho biết ngay
một tin:
- Hoài của, anh không sang hôm qua để tiễn anh Hạnh.
Chính than nhiên. chỉ cười lạt:
- Anh Hạnh đi đâu mà tiễn?
- Anh ấy thôi học rồi, về nhà làm ruộng.
Quý tỏ ý tiếc:
- Anh ấy đương tấn tới, lại thôi học nửa chừng, anh
nghe tin ấy lại cười được à?
- Mà nhà lại khá.
Chính trầm ngâm, không nói không rằng. Là vì chàng
đoán chắc Hạnh đã lừa Thúy đêm tân hôn. nay sợ chàng,
nên phải lánh mặt mà bỏ học.
Trong mười hôm gần vợ, Chính đã lấy đại lượng mà
thương nàng vô tội, nên nhất định không nghĩ ngợi gì, và
nhất là không tìm xem kẻ phản chàng là ai. Nhưng có mấy
lần, nàng đã vô tình hỏi chàng vài câu, và do những mẩu
chuyện có tính eách tố giác ấy, chàng đã biết kẻ thù là
Hạnh. Lần thứ nhất, nàng nắm bàn tay chàng, rỗi sờ sờ
536 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
vào ngón tay út tay phải để tìm, rồi bỗng hỏi:
- Cái nốt cơm của anh đâu rồi?
Chàng đáp:
- Lm gì có nốt cơm nào.
Thì nàng ngạc nhiên, hao:
- Rõ ràng tôi thấy nó thây lấy ở chỗ này.
Vừa nói, nàng vừa trỏ vào đầu đốt thứ hai. rối lại hỏi:
- Hay là tay bên kia?
Rồi nàng lại nhìn, nhưng cũng không thấy.
Bỏi vậy, chàng để ý cố nhớ xean ai có nốt cơm ở ngón
út bên tay phải. Chàng đã đoán là Hạnh, vì nhiều lần,
Hạnh phàn nàn với anh em là có nốt cơm, hề cắt đi nó lại
mọc. Và chính chàng đã mách Hạnh cách chữa, là lấy thoi
vàng rắc đường của đám ma, sát vào nết cơm, rồi giắt lỏng
léo vào cạp quần. Thị nhiên nốt ấy bay đi lúc nào không
biết. Song, Hạnh vẫn chưa có địp gặp dám ma. Vậy cố
nhiên nốt cöm ấy vẫn còn, và Thúy đã sờ thấy.
Hôm ấy chàng nghĩ ngợi lùng lắm, và thổ dài luôn
luôn, khiến vợ không hiểu trong bụng chàng hậm hực điều
gì. Hạnh đã thèm muốn sắc đẹp của nàng, nên nhân tối
đầu chàng đổ cảm bài tổ tôm, chấc rằng không thể xuống
với vợ nên mới lén đi. Chàng cố nhớ kỹ lại đêm ấy. Chàng
đã công ty với Hạnh, và Hạnh chỉ ngồi có hơn một hội đầu,
rêi nhường bài cho chàng. Lúc mải, chàng không để ý đến
Hạnh, nhưng nhớ rằng có một hie không trông thấy Hạnh,
không rõ lâu hav chóng. Rầi khi tan tổ tôm, Hạnh cứ giữ
chàng bằng những câu hỏi phiếm, không quan hệ, hẳn
DANH TIẾT 537
Hạnh cế khâng cho chàng được gặp Thúy đêm ấy.
Suy xét được như thế, nên chàng hỏi Thuý:
- Trước khi cưới, mình có biết mặt tôi không?
Tưởng là câu hỏi tình tứ, Thúy đáp:
- Tôi có biết mặt ngang mũi dọc anh thế nào đâu.
Thẹn chết, ai dám nhìn. Chỉ đàn ông là bạo dạn, xông xáo
ghê quá.
Chính gật gù, cắn môi, mắt nhìn xuống, Thúy hải:
- Anh hỏi làm gì câu ấy mà hỏi luôn thế.
Chính vờ mìÌm cười:
- Những bao giờ mà là luôn?
- Thì ngay tối đầu tiên đã hỏi câu ấy rỏi kia mà.
Chính chợt hiểu thêm. Thúy tiếp:
- Ù, buồn cười quá, trước ngày cưới, tôi chửa biết mặt
anh, lúc anh vào, đèn lại tắt, thành ra cũng chẳng rõ anh
thế nào. Chỉ thấy người ta khen là đây đặn phúc hậu, thì
cũng hay rằng thế.
Chính cười:
- Nhưng rỗi lúc vào lần thứ hai. tôi chả thắp đèn là gì?
Thúy gật đầu:
- Tôi ch1 thoáng nhìn.
Như vậy, chàng đã đoán đúng là Hạnh lập tâm gian
nên mới ở trọ học cùng nhà với chàng. Hèn nào Hạnh eố
thân với chàng để được mời về nhà ấn cưới.
Một lần nữa, nhân bàn về những thói quen nực cười
538 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀ N TẬP
của người ta khi nói chuyện, Chính bảo:
- Có người được câu gì đắc chí, thì nói xong, liếm ngay
môi một cái. Có người quen miệng vâng, có người hỏi người
khác xong cũng vâng liền, đại khái: "Thưa bà, bà được mấy
cháu ạ, vâng ạ. Hoặc người khác hỏi: "Năm nay bác cấy mấy
mẫu?", thì người ấy đáp: "Vâng, được năm mẫu, vâng".
Thúy bật cười:
- Còn anh, thì từ ngay lấy vụ. đã chừa được cái tiếng
"nọ kia”.
Chính không hiểu. hải:
- Nọ kia thế nào?
- Đại khái: "Cá ngày đi lễ nọ kia. miệt quá... Thôi, tôi
lên nhà để đánh bài nọ kía với các bác ấy".
Chính càng ngạc nhiên:
- Tôi nói những câu ấy?
Thúy lại cười, nói đùa:
- Chứ dễ người hàng xóm hẳn?
Sực nghĩ đến Hạnh hay nói tiếng "nọ kia", chàng im
lặng. Thúy vẫn vui vẻ:
- Lại có bà ở chợ chỉ hay nói tiếng "răng thì là” và “một
sự". Bà ấy nói: "Tao về thì mày phải có một sự rằng thì là
an ủi chứ". Ngày trước, tôi hay nói tiếng "ấy". Thôi cơm,
lại bảo "ấy cơm". Một câu tôi nói đến mấy tiếng "ầy".
Nhưng ùu tôi mắng mãi, nay đã bỏ được rồi.
Thấy Chính có về buồn bã, Thúy hỏi:
- Hình như anh só điều gì trong lồng?
DANH TIẾT 539
Chính liền làm vui, lắc đầu:
- Chả có điều gì cả.
Và chàng vẫn âu yếm nàng như thường. Chàng định
công việc nhà xong xuôi, thì sang Nho Quan, chàng sẽ để ý
xem Hạnh đối với chàng ra sao. Chàng thâm thù với
Hạnh. Chàng đã nghĩ đến cách đốn phó với con người phân
bạn. Chàng có thể lấy chứng cớ do vợ chàng nói ra, để đem
Hạnh lên quan nhờ ngài lấy pháp luật trừng trị. Nhưng
nghĩ kỹ, chàng cho là làm cách ấy không được. Vĩ trước
hết, chàng phải nói rõ cho nàng biết là đã vô tình mà mất
trinh với Hạnh.
Thế mà nói tin ấy ra, tức là chàng gây bao tấn thảm
kịch. Vợ chàng sẽ không chịu được nhục nhã, có khi đến tự
tử, mà nếu khóng tự hủy tấm thân, cũng xấu hỏ, ân hận,
mà héo hon dần, đến chết. Hoặc không thể suốt. đời chịu
tiếng xấu xa, nàng tự lìa chồng, và đây uyên tự nhiên sẽ
đứt. Vã lại. câu chuyện đã vỡ lở, rồi chính chàng cũng chịu
một phần tai tiếng. Người ta sẽ kế chuyện này cho nhau
nghe, rồi thêu dệt, đồn đại những điều rất bực mình.
Chàng có thể trả thù Hạnh bằng cách khác, là lấy vẽ
lực cho Hạnh một bài học. Chàng sức vóc không mấy,
nhưng khỏe khắn hơn Hạnh. Chàng không đánh chết củng
làm cho kẻ thà đến phải què quặt, đui mù, hoặc đem một
tật gì suốt đời trên mặt. Nhưng chàng không thể ác như
thế. Và lại, dù chỉ riêng chàng trừng trị Hạnh giữa phỏ
hẻo lánh, vắng vẻ, nhưng hễ Hạnh đeo thương tích, tức thì
câu chuyện võ lở, những tấn kịch tham đạm chàng vừa
nghĩ tới, sẽ theo nhau xảy ra.
540 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Chàng muốn trả thù Hạnh mà vấn giữ kín được
chuyện. Nhưng không thể. Đã có sự trả thù, tất không thể
kín chuyện. Vậy chỉ còn một cách là chàng đã đại lượng để
thương yêu vợ, thì cũng có thể đại lượng với kẻ thù. Ai làm
điều ác, đã có trời trừng phạt. Biết đâu vì việc Hạnh phản
chàng, hắn lại không bị ảnh hưởng xấu dàn dân cho đến
khi hỏng cả một đời.
Nghĩ đến thế, cho nên khi Chính nghe thấy Thân và Quý
nói tin Hạnh đã bö bọc về làm ruộng, chàng đã cho ngay là
hắn bắt đầu chịu sự trừng phạt của trời. Chàng hỏi:
- Anh ấy có nói tại sao thôi học về làm ruộng không?
Thân đáp:
- Anh ấy không nói, nhưng xem ý hình như tự anh ấy
muốn thế.
- Sao các anh không khuyên anh ấy nên cố học đến
khoa thi?
- Có, nhưng anh ấy không nghe. Chúng tôi tiếc giá có
anh, anh bảo tất. được, vì anh ấy mọi ngày vẫn phục và tin anh.
Chính lắc đầu:
- Mọi ngày thế, nhưng từ nay trở đi khác.
Các bạn không ai để ý đến câu ấy, nên Quý nói:
-Chúng tôi có lưu anh ấy ở lại chờ anh rỗi hãy về,
nhưng anh ấy không nghe.
Chính gật gù:
- Thế là phải.
- Tại sao?
DANH TIẾT 541
Vẫn gật gù, Chính thong thả đáp, gần lộ ý kín trong
thâm tâm:
- Gặp tôi, anh ấy thêm khó xử ra.
Song Quý và Thân hiểu ra cách khác, nên nói:
- Anh Chính nghĩ phải, nếu anh ấy chờ anh, rồi anh
khuyên can, anh ấy nể, lại không thôi học nữa, mà ý anh
ấy thì nhất. định về làm ruộng.
Thấy Chính đăm đăm nhìn ra xa, Quý nói đùa:
- Anh này nhớ vợ!
Chính cười lạt để giấu sự căm hờn:
- Phải, sao không bâng khuâng được, nhất là tới đây,
tôi thấy thiếu anh Hạnh.
Thân đáp:
- Phải, chúng ta ở với nhau đương vui. Anh ấy thôi
học, thật là đột. ngột.
Muốn dò Hạnh thêm, Chính hỏi:
- Anh Hạnh có nói chuyện riêng gì về tôi với các anh
không?
Thân láa đầu:
Không.
- Anh ấy có bình phẩm gì nhà tôi không?
- Không, anh ấy chỉ bảo anh sung sướng, được vợ có
nhan sắc lại có đức hạnh.
Chính cười, hỏi:
- Mai, tôi muốn về thăm anh Hạnh, các anh nghĩ sao?
542 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Anh lại nghỉ thêm hôm nữa à?
- Tôi định xin phép Thày.
Quý nói: .
- Anh chờ chúng tôi cùng đi cho vun.
- Chờ đến bao giờ? Tôi muốn gặp anh ấy ngay.
- Cuối tháng này, nhà Thày có ky, chắc anh Hạnh
sang lễ, ta sẽ gặp.
- Nhưng gặp thế, không quý bằng ta sang chơi tận nhà.
Thân nghĩ ra một dịp, nói:
- Được rồi, ngày kia có quan về làng, chắc Thày bận
tiếp, cho chúng ta nghĩ học.
Quý vui thích, cướp Ìơi:
- Phai, ta nhân hôm ấy cùng đi.
Chính đáp:
- Vậy tôi chờ các anh đến ngày kia.
Thân hỏi:
- Chúng ta đột nhiên sang thăm anh ấy, các anh thử
tưởng tượng xem gặp ta, anh ấy thế nào nhỉ?
Quý đáp:
- Chãc anh ấy mừng.
Nhưng Chính đúng đỉnh:
- Chưa chắc.
Là vì chàng quyết Hạnh sợ. Hạnh có làm tội ác. nay
gặp chàng, chắc Hạnh tưởng chàng đến để gây chuyện
lôi thôi.
DANH TIẾT 543
Quả nhiên, đến hôm Chính, Thân và Quý đến chơi với
Hạnh, ba người hỏi thăm người làng, biết đích là Hạnh có
nhà, nhưng vào đến cổng, gọi người ra coi chó, thì người
này nói là Hạnh vừa về bên quê ngoại buöi sáng.
Riêng Chính hiểu là Hạnh nói đối, vì không muốn
giáp mặt chàng.
544 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
X
3Ð:„ nhà eụ Cử có ky, Hạnh không sang. Lễ và ăn cỗ
xong, Chính nhân được nghỉ học, nên về quê.
Thúy thấy chàng về, thì mừng rỡ lắm.
Nàng chạy ra chợ, mua thịt về làm cơm cho chàng ăn.
Bà Bát thấy con đâu nhanh nhấu, nói với chàng:
- Kể nó ăn ở khá, thày u cũng mừng.
- Nhà con đã bắt đầu đi chợ chưa?
- Rồi, và xem chừng cũng đắt hàng. À. ông Đồ hôm nọ
có sang chơi với thày.
- Vâng.
Ông Bát phàn nàn:
- Đáng lẽ mình phải sang chơi bên ấy trước, đâu gia
nền đi lại với nhau cho thân mật. Thế mà thày cứ hết việc
nọ đến việc kia, bận mãi.
Chính đáp:
- Rằm tháng sau bên ấy có giỗ, thầy u sang chơi.
- Thế à. Anh cũng xin nghỉ để về chứ.
- Vâng. Nhưng con chỉ sợ nghỉ học nhiều quá.
Bà Bát gật đầu:
- Phải, rể mới, nên đi đủ các ky lạp trong năm đầu cho phải
đạo. Đã đành nghĩ học thì tiếc, nhưng biết làm thế nào!
DANH TIẾT 545
Ông Bát biểu đồng tình:
- U nó nói phải, vả lại, có sợ kém anh kém em, thì anh có
ba người bạn cùng trọ một nhà, nhờ người ta giảng lại cho.
Chợt nghĩ đến Hạnh, Chính nói:
- Còn có hai người trọ cùng nhà. Một người đã thôi học.
Ông Bát hỏi:
- Ai thôi học?
- Thưa, anh Hạnh.
Bà Bát nhớ ra, gật đầu:
- À, Hạnh. u nhớ mặt người ấy rồi.
Ông Bát thấy cái tên quen quen, nghĩ mãi không ra:
- Hạnh, quái, là một người trong bọn đi phù rể ấy nhỉ?
Chính đáp:
- Vâng.
Ông Bát vẫn nghĩ:
- Quái, mặt mũ anh thế nào Ấy nhĩ?
Bà Bát nhắc: -
- Là cái anh ngày trước đã hỏi chị Cả nhà này mà ông
bà Đồ Phương Bá không gã ấy mà.
Ông Bát nhớ ra:
- Â. phải rồi, thì ra chị Cả nhà này tốt số, nếu không...
Chợt thấy Thúy đi qua ngoài hè, ông không nói tiếp
nữa. Nhưng Thúy đã nghe rõ cha mẹ và chồng đương có
câu chuyện gì đụng chạm đên mình. Nàng tò mò muốn
biết, nhưng không dám hỏi, cũng không dám đứng lại
546 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẠ P
nghe. Nàng phai xuống bếp làm cơm cho chồng ăn.
Bởi vậy, tối hôm ấy, nàng hỏi ngay Chính:
- Ban nãy, thày u nói chuyện gì với anh về tôi thế?
Chính ngơ ngác đáp:
- Không, lúc nào?
- Cái lúc tôi ở chợ về ấy mà.
- À, thày u khen mình.
- Không phải.
- Chỉ có chuyện ấy thỏi.
- Còn nữa, anh giấu tôi.
Chính cố nghĩ kỹ. Chàng đã không nhớ ra, vì Thúy hỏi
không đúng. Giá nàng hỏi: "Thày u nói chuyện gì với anh
về Hạnh thế", tức thì chàng hiểu ngay. Thực thế, ông bà
Bát có nói gì về nàng nữa đâu. Tưỡng là chồng giấu, Thúy
có vẻ không bằng lòng:
- Rõ ràng tôi nghe thây thày bảo tôi tất số thế nào ấy
mà lại.
Chính rù ra cười:
- À, tại tôi nói về anh Hạnh bỏ học.
Thúy sửng sết:
- Hạnh nào?
- Hạnh con ông Thông Sứng ây mà.
Thúy hỏi dồn:
- Anh ta bỏ học rồi à?
Chính gạt đầu. Thúy thơ đài:
- Người ấy học giỏi, tại sao bỏ học?
DANH TIẾT B547
- Nào ai biết. được!
- Thế sao thày bảo tỏi tốt số?
- bà vì nếu thày u bên nhà bằng lòng gả mình cho anh
Hạnh, thì bây giờ anh Ấy bỏ học, chữ không như tôi, vẫn đi
học như thường. Cho nên mình tết số, được ]à vợ học trà.
Thấy hai tiếng học trò, Thúy nhạo để đùa chồng:
- Dài lưng tốn vải ăn no lại nằm, chứ quý gì!
Tưởng chừng như vợ so sánh mình với Hạnh, Chính
hơi bực mình. Nhưng chàng không nó! gì. Thúy hỏi:
- Kể ra hỏ học như thế cũng tiếc nhỉ. Ngày trước, ông
Thông Sứng nhà người đến hỏi tôi, xuýt nữa thày u gà đày.
Chính lạnh lùng, hỏi:
- Sao không gä?
Thúy nhìn chồng, mìm cười:
- Duyên số ở giời, biết tại sao!
Chính không muốn nhắc lâu đến chuyện Hạnh, nên
hỏi lắng:
- Thế nào, minh đi chợ, hàng họ ra sao?
- Tôi chưa quen khách, nhưng bán cũng được.
Chưa biết tìm câu gì để nói tiếp, Chính đương nghĩ.
thì Thúy đã thở đài:
- Tôi nghe thấy tin những người đương học đỡ dang
mà bỏ, lại tiếc công cho người ta.
Chính thấy vợ lại nhắc đến Hạnh, thì không vui.
Chàng yên lặng. Chàng nghĩ đến mối hiểm riêng. Nhưng
548 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Thúy không hiểu, lại nói:
- Sao anh không khuyên bảo anh ta?
Chính cau mặt:
- Kẻ nói
Thấy chồng khác ý, nên Thúy trách:
- Bạn bè với nhau. lại cứ gọi người ta là nó.
- Chẳng lẽ lại gợi là ông?
Không muốn trái ý chồng, Thúy cười. Nàng nhịn, vì
một câu nhịn là chín câu lành. Nàng vẫn thường thấy ở
nhiều gia đình, một khi người chồng đã nóng, nếu người vợ
không biết lựa lời hoặc nhịn, thì câu chuyện chẳng ra sao
cũng có thể gây nên sự bất hòa. Rồi nói sẵng quen miệng,
vợ chồng sinh ra cãi nhau luôn, mất cả vui vẻ đi. Nàng biết
chính người đàn bà mới gây được hạnh phúc trong gia
đình. Mà một nhà thịnh vượng hay đổi bại, cũng do có
người đàn bà tốt hay xấu. Những nếp luân lý ấy, nàng đã
được cha mẹ dạy bảo luôn luôn. Choø rên nàng phải ấn ở
cho ra người dâu hiển, vợ thảo. Chồng nàng ởi học trọ xa,
thỉnh thoảng mới về thăm nhà, thì những lúc gần, nàng
phải hất sức làm cho chàng vui vẻ, và lúc vắng chàng.
nàng phai hết sức làm cho cha mẹ chàng bằng lòng.
Thanh danh cha mẹ đẻ ra nàng, hạnh phúc của gia
đình nhà chẳng, lúc nào nàng cũng nghĩ tới, nghĩ tới để
làm yên tâm người đi xa, để người đi xa được yên tâm mà
dùi mài kinh sử.
DANH TIẾT 549
xI
%› thì khoa Mão, Chính vào phúc hạch bị hồng tuột.
Chàng buồn lắm, và nhân cạ Cử Nho Quan tạ thế, nên
chàng ở nhà, không tìm thày nào nhập môn nữa.
Thúy đã sinh với chàng một đứa con trai. Mấy tháng
đẻ xong, vì yếu sức nên nàng nghỉ chợ, nhưng nay đã được
như cũ. nàng lại nghĩ đến công việc buôn bán.
Chính thấy vợ siêng năng và nhất là ăn ở cá họ được
lòng, nên rất vui vẻ. Bởi vậy, nhiều lúc trông thấy vợ nhan
sắc, con kháu khỉnh, hoặc khi cảm động về những củ chỉ
đáng khen của nàng, thì cái việc phản bạn của Hạnh gây
ra đêm tân hôn lại đến ám ảnh chàng. Nhưng chàng càng
thương vợ bao nhiêu, càng muốn xua đuổi cái tư tưởng
buồn phiền đi bấy nhiêu. Bởi vậy, chàng rất hài lòng là đã
chịu chôn cái tâm sự xuống đáy lòng, để một mình khi nào
chợt nhớ đến thì đau khổ chốc lát, rồi tìm cách quên ngay
đi. Chàng đã đền vợ bằng sự im lặng đại lượng. Nếu ngày
Ấy, không nghĩ kỹ, chàng làm cho ra việc, thì hạnh phúc
chàng không được hưởng, mà chắc chắn là mấy gia đình bị
tan tành. Sự đau khổ chỉ giết nổi người yếu linh hồn, tức là
vợ chàng. Chứ với chàng, nó chỉ thoảng qua, khóng thể hại
chàng được. Rồi chàng quên đi ấy là chàng đã thắng.
Cho nên những lúc chợt nhớ đến việc ấy, chàng tìm
cách xua đuổi nó đi, và càng vui vẻ sự đại lượng của mình,
B50 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Một hôm trởơi mưa, Thúy nghì chợ. Nhưng vì tính hay
lam, để vên chân tay không được, nàng bèn mặc áo tới và
đội nón, định ra vườn sau nhà, cuốc đất tròng rau. Thấy vợ
tham công việc, Chính can:
- Thôi, chẳng lẽ quanh năm "ăn chòng nửa bữa, ngủ
chòng nứa đêm", không được ngày nào nghỉ ngơi trọn vẹn,
hôm nay nhân mưa, ở nhà với chồng với con, thì nên hưởng
cho nó sự thánh thơi.
Thúy mm cười;
- Tôi khỏng làm thì ông bà phải mó tay vào, cũng thế,
Tự nhiên, Chính ngượng về sự yếu ớt của con người
gọ1 là học trò. Chàng hỏi:
- Độ này không bận việc gì, tôi cũng buôn, để mai tôi
làm cho. Vận động cho khoe người.
- Tôi cứ bận đi chợ, khi về, thải bữa cơm chiều An xong
là tòi, thành thử chẳng giúp ông bà về sự trông nom cửa
nhà được. Tôi định cuốc xong vườn thì phát bờ giâu và xem
có chỗ nào không kín thì rào lại.
- Đáng lẽ những việc ấy, tôi phải nghĩ đến. Thôi được
u nó Xem còn những gì nên làm thì bao tôi, từ mai, tôi
khỏng ngồi rồi nữa. Nhàn cư vi bất thiện.
- Không, thày nó đã có việc học rồi. Chỉ nên để tâm
vào sự học, ngoài ra, đã có tôi sắn sóc việc nhà.
- Nhưng từ ngày thị hỏng, tôi chán học lắm.
- Thày né nghỉ một dạo là phải, ba năm nữa mới lại có
khoa thị, học còn kịp chân, vội gì.
DANH TIẾT 551
Thấy câu chuyện nồng nàn, Thúy bỏ nón và cối Áo tơi
ra. Chính đùa:
- Phải đấy, thế mới là xuất giá tòng phu.
Thúy mỉm cười, đi với chẳng vào huồng. Nàng đổ đứa
con đương ngủ ở tay chồng. rồi nói:
- Nhà ạ. Tôi có câu chuyện cứ định nói mãi.
Chính âu yếm hỏi:
- Chuyện gì?
- Bác Lý Tư nhờ tôi nói với nhà bảo giùm thằng cháu
nhà bác ấy học. kiếm dăm ba chữ.
Chính nghĩ ngợi một lát. rồi đáp:
- Cũng không mắt công gì, nhưng dạy một đứa thì
buồn chết, mà lại mất việc của mình.
- Rồi người ta biết, người ta xin cho con nhập môn khối.
- Phải, được độ mươi đứa thì tôi chịu khó ngồi bảo vậy,
nếu không, thà để thì giờ học hành cho mình còn hơn.
Nhưng thày cần ít tuổi, biết người ta có tìn không.
- Tuôi thì làm gì, cốt ở đức độ.
- Vậy nhà cứ báo bác Lý kiếm lấy mươi đứa, tôi vớ
lòng cho. có việc để bận hàng ngày. cũng vui. Khỏi mang
tiếng nằm nhà bế con hầu vợ.
Thúy lườm:
- Việc gì mang tiếng.
- Cứ nằm dài ăn nhờ vợ thì mang tiếng hẳn chư Ì¡.
Thúy không bằng lòng:
552 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Ai nói như thế thì mắng vào mặt người ta ấy. Ông bà
có ruộng cấy, trâu cầy, thày nó thì văn bài sách vở, chứ có
như ai đâu mà phải nhờ ai. Chỉ có tôi nhờ ông bà với thày
nó thì có.
Chính cười:
- Là tôi nói đùa thế.
- Tôi không bằng lòng đùa thế đâu. Lỡ người ngoài
- nghe thấy, lại bảo tôi kể lể.
Thằng bé giật mình, thức dậy, nhăn mặt khóc. Thúy
vạch vú cho con bú, höi:
- Mọi ngày tôi đi vắng, con khóc nhà làm thế nào?
- Đã có bà dỗ, nếu nó đói, bà mớm cơm.
Thằng bé giø cẳng chân mũm mĩm khoèo vào mặt mẹ.
Thúy nắm lấy, hôn hít và nựng nịu:
- Chứ thày chả được việc gì, nhỉ cu nhỉ!
Thằng bé cười tít mất, vừa bú vừa thò tay sang vú bên
kia để sờ.
Chiều hôm ấy, Thúy đến nhà bác Lý. Nàng nhờ bác
tìm thêm trẻ để chẳng dạy học. Nàng muốn chàng bận bịu
hơn là ngôi không. Chính nàng rất sợ tiếng mà người ta để
cho chồng, là ăn hại vợ. Nàng tránh tiếng cho chồng, tức là
nàng cũng giữ cá cho nàng. Bởi vì khi một người vợ có
chồng bị mỉa mai là ăn nhờ thì người vợ ấy đễ bị người ta
đổ cho là hợm. Một câu nói thường không làm sao, nhưng
kẻ xấu bụng có thể giảng ra ý nghĩa thế nào cũng được.
Bởi vậy, chẳng bao lâu. nhà Chính đã có nhiều trẻ lui
tới, và ngày nào tiếng học cũng ồn ào cả buổi sáng.
DANH TIẾT 882
XxIL
Ấ:„ năm sau, Thân đến chơi nhà Chính. Lúc bấy
giờ Chính đã là chủ gia đình rồi, vì ông bà Bát đã lần lượt
quy tiên. Chàng đẻ thêm một đứa con gái năm ấy lên hai.
Khoa sau chàng có đi thi, nhưng không đỗ. Thân cũng
vậy, và hiện nay ngồi bảo trẻ ở làng bên cạnh. Cho nên hai
người thường có dịp gặp nhau luôn.
Thấy bạn chồng đến chơi, lần nào Thúy cũng quý hoá,
và thỉnh thoảng có ra tiếp chuyện.
Thân được tiếp đãi thân mật, nên yêu cầu Chính để
Thúy và các con cùng ăn một mâm cho đ8 phiền.
Bữa hôm ấy, lại thấy đọn thịt gà, nên Thân nói đùa:
- Tôi sang chơi hai báe luôn, mà lần nào cũng thịnh
soạn, làm tôi nghĩ ngợi, và không dám đi lại luôn đâu.
Chính cười:
- Có gì, gặp nhau, ta nên bày vẽ ra để uống chén rượu
nói chuyện cho đỡ buồn.
Thúy cười:
- Mới có lần trưác với lần này, nhà không còn gì ăn. töi
mới mổ gà, bác đã kêu là thịnh soạn.
Thân đáp:
554 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Anh em gặp nhau, có dưa ăn đưa, có muối ăn muôi,
cốt. câu chuyện cho vui vẻ là được rồi.
Chính cất. chén mời bạn. Thân sực nghỉ ra, nói:
- À, bác ạ, tôi vừa gặp bác Hạnh.
Chính làng:
- Rượu hôm nay ngon đấy chứ. Bác xơi ởi.
Nhưng thấy bạn chồng nói đến một người xưa đã
hỏi mình, nên tò mò, Thúy ngấc mắt lên:
- Bác Hạnh ngày xưa ở trọ với báo, với nhà tôi đấy nhỉ?
- Vâng.
Chính không muốn nghe chuyện Hạnh để nhớ đến
việc cũ, nên lại lắng:
- Nước mắm này u nó mua ở đâu, khí cứng.
- Cũng vẫn nước mắm mọi khi.
Rồi nàng cười với Thân:
- Nhà tôi chả để ý gì đến ăn uống cả, gặp thế nào hay thế.
Thân nói: :
- Tôi có đứng lại nói chuyện với bác ấy, nhưng mời vào
nhà, không vào.
Chính muốn lãng nữa, song chưa nghĩ ra được câu nói,
nên nhại vợ:
- Gặp thế nào hav thết
Thúy thấy chồng khỏng tiếp bạn, lại cứ nói mình, nân
sợ Thân phật ý, bèn nhìn Thân, cười:
- Nói trộm bóng các cháu, ngày xưa bác ấy đã hỏi tỏi,
DANH TIẾT 555
nhưng bên nhà không gả.
Thân gật đầu:
- Vâng.
- Hôm cưới, bác ấy cá đi phù rể với bác đấy nhĩ?
Chính như bị một phát đạn bất ngờ. Chàng muốn
không ai nhắc đến Hạnh nữa, nhưng vì cảm xúc quá,
không nghĩ được câu nói để đánh trống lấp. Chàng bèn
đứng dậy:
- Tôi ra vườn bứt thêm mấy cái lá chanh.
Chàng cho là Thân nói về Hạnh chỉ cho chàng nghe,
nhưng nav chàng không có đấy nữa, ắt Thân phải kể
chuyện khác với Thúy.
Chàng đứng cạnh cây chanh rõ lâu, rỗi vào, cố làm
mặt vụi vẻ:
- Chẳng còn lá nào ăn được.
Nhưng cả bạn lẫn vợ đều không để ý đến câu nói của
chàng, vì Thúy chép miệng, thở dài, trả lời Thân:
- Vâng, thưa bác, ngày còn mồ ma ông bà nội chău.
ông bà cháu cứ bảo tôi tết số lấy được nhà tôi.
Biết là hai người vẫn đương nói chuyện Hạnh, nhưng
Chính không thể làm thế nào để khỏi nghe được, thì Thúy
ngậm ngùi nét mặt, nhìn chỏng:
- Này, thày nó ạ, bác vừa nói, bác Hạnh đến đáng thương.
Chính yên lặng, uống một hớp rượu. Muốn cho Chính
biết là vừa rồi mình chỉ nói về Hạnh. nên Thân gật đầu:
556 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Để tôi nói rõ lại hai bác cùng nghe. Tôi gặp bác
Hạnh, xuýt không nhận ra, vì bác Ấy gầy gò, và ăn mặc
tiểu tụy quá. Tôi không ngờ là bác ấy, mà bác ấy không
nhìn tôi, nên đáng lẽ tôi khâng hỏi.
Cho là câu chuyện lý thú, Thân hút điếu thuốc, rôi kể nốt:
- Như bác hay tôi, mặt mũi không khác xưa, thì làm gì
bác ấy không nhận ra. Song, tôi chấc bác ấy không hỏi
trước để xem mình có hỏi bác ấy hay không. Bác ấy tưởng
mình nay đã đỗ đạt, làm nên ông gì, mà bác ấy nghèo hèn,
nên thử xem mình có phú địch giao không. Vì vậy, tuy
không chắc là bác ấy, mà tôi cũng cứ gọi. Không phải
chẳng sao, mà nếu phải mình đã mang tiếng khinh bạn cũ,
và lại được biết tin bạn nữa.
Thấy Chính yên lặng, Thúy nói hộ chồng:
- Bác xử thế rất chu đáo.
- Tôi gọi, bác ấy dừng lại, và có ý ngượng nghịu.
Thúy nói với chồng:
- Bác Ấy đáng thương lắm kìa, thày nó ạ.
Thân gật đầu:
- Đáng thương thật. Từ khi bỏ học, anh ta về nhà làm
ruộng, nhưng vì chơi bời, nên bán trác đi hết. Rồi khi gần
khánh kiệt, anh ta cầm nết cái nhà, lên vùng Hưng Hóa ở
nhờ nhà người cô họ. Rồi có người rủ sang Tuyên Quang
buôn bán, anh ta bị lừa một mẻ hết sạch, lại đeo thêm
chứng sốt rét ngã nước nữa.
Chính gật gù, vì thấy Hạnh đã đáng những hình
phạt ấy.
DANH TIẾT 557
: Ấy, trong năm sáu năm nhì
Rồi chàng tiếp:
- Giá hắn không thôi học, biết đâu không đỗ đạt, sung
sướng, danh giá hơn bọn ta nhiều.
Là vì chàng đã nghĩ đến sự bỏ học của Hạnh là do
Hạnh không dám giáp mặt người bạn hắn phản, tức là
chàng. Thân tiếp:
- Anh ta gầy gò, mặt mũi bủng beo.
Thúy phần nàn:
- Dại quá, tự nhiên thôi học, đến nỗi đem cái khổ vào thân.
Chính hỏi:
- Thế lúc ấy anh ta đi đâu?
- Anh ta bảo về quê bán đứt nhà rồi lại lên Tuyên
Quang kiếm chỗ dạy học.
Thúy động lòng:
- Dạy học ở nhà, thiếu gì người đón. Sao bác ấy nghì
quân thế nhỉ. Tuyên Quang nước độc.
Thằng bé lớn ngẩn mặt nghe chuyện, hỏi mẹ:
- Đâu nước độc, hở u?2
Thúy đùa:
- Puyên Quang. mày có lên Tuyên Quang thì lên.
Thằng bé thật thà. đấp:
- Ö có lần thì lên, con không lên.
Thúy cười sàng sặc:
- Cá! Tao lên để bụng to bằng cái thúng.
558 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Ý Thúy muốn tả người bị ngã nước, nhưng Chính lại
ngh1 đến một người có mang. Chàng cau mặt và tặc lưỡi.
Thân hút xong điểu thuốc nữa. nói:
- Ảnh ta có hỏi thăm bác đấy.
Chính cười lạt. Thân tiếp:
- Tôi mời anh ta về chơi nhà, định lưu lại rồi dắt sang
chơi với bác, nhưng anh ta hết sức từ chối.
Thúy gật đầu:
- Kể bác ta sang chơi được cũng hay.
Chính cau mặt nhìn vợ, nhưng nàng không trông thấy.
Thân đáp:
- Vâng, lâu ngày không gập, ôn lại chuyện cũ, côn gì
bằng. Nhưng anh ta bảo không thể ở được, vì trót hẹn với
vài người cùng đi một chuyến thuyền. Anh ta lúc ấy đương
bị cơn sốt.
Thúy chép miệng, thở đài:
- Khốn nạn!
Chính lườm vợ, cế nén cơn giận. Mỗi lúc, chàng lại
thấy Thúy như thể tổ cảm tình riêng với người đã phần
chàng, nên máu nóng trong người sôi lên sùng sục. Máy lời
nói đầu tiên của Thúy đêm hôm cưới lại như vãng vắng
bên ta1 chang:
"Chết chứa lại vàa..."
Lòng nghỉ ngờ vợ lại nổi dậy. Chàng ngờ chàng ngốc
đại đến nỗi tin cái tiếng tốt của con gái ông Đồ Phương Bá
mà quá đại lượng với nàng chăng,
DANH TIẾT 559
Chàng run lên, rót đầy một chén rượu, rồi uống cả.
Thân bật cười:
- Bác đã uống được nhiều nhỉ.
Để khỏi phẫn uất, Chính tặc lưỡi:
- Uống nhiều để quên đồi, quên mình, quên hết mọi sự.
Thân đáp:
- Phải, say rồi, thế là thần tiên.
Thúy ăn xong bữa, quệt đũa vào môi và đứng dậy:
- Thôi, thày nó mời bác xơi cơm đi, đừng uống quá mà
Say.
Chính trừng mắt:
- Kệ chúng tôi!
Thấy chồng khác ý, Thúy làm lành ngay. Nàng mỉm
cười, nói với Thân:
- Nhà tôi động say, là tôi đến sợ.
Chính căm hờn, đay:
- Sợ, nếu sợ đã chả thết
Nói đoạn, chàng lại rót chén nữa, và uống hết ngay.
Thấy tự nhiên chồng gây chuyện với mình, Thúy lảng xuống
nhà dưới. Thân xới cơm vào bát hộ Chính, trách khẽ bạn:
- Bác gái đức hạnh hiếm có, sao bác lại nỡ thế.
Chính quắc mắt nhìn Thân:
- Đức hạnh! Tôi ngậm đắng nuốt cay đã bao nhiêu lâu
nay, bác có biết đâu.
Thấy câu chuyện gay go. Thân cười:
- Bác say rồi. Say quá hóa mất ca khôn.
560 NGUYỄN CÔNG HOAN TOÀ N TẬP
- Tôi không say, tôi không mất, khôn.
Thân ôn tồn:
- Này tôi khuyên bác, có chuyện gì thì trước mặt tôi
đây, bác đừng làm bác gái ngượng.
- Ñó mà biết ngượng à!
Rồi mắt đỏ ngầu, chàng nghiến răng, đập tay xuống pản:
- Đề đ!
Đoạn chàng ôm mặt, hu hu khóc.
DANH TIẾT 561
xăm
Ởtzy câu chuyện không đâu vào đâu mà bạn gây sự
cãi nhau với vợ, nên Thân giận, bỏ về. Chính nằm khóc,
không đi tiến. Thúy vừa tủi thẹn, vừa uất ức, vừa thương
chồng, nên cũng sụt sịt khóc. Nàng không rõ đã bị chồng
phật ý từ lúc nào, và tại sao lại bị giếc móc bằng tiếng quá
tàn nhẫn là đề đi. Nhưng nàng không dám can ngăn
chồng, vì biết. chàng say, và đương tức với nàng, nên nếu
nghe tiếng nàng, ắt chàng như lửa thêm đầu.
Muốn êm á, nàng lau nước mắt, lắng lặng dọn mâm
bát xuỡng bếp.
Nàng muốn chàng ngủ đi. Nàng sẽ lấy vôi bôi vào gan
bàn chân, cho chóng giã rượu. Rồi khi trở dậy, hết say rồi,
chàng sẽ nghĩ lại và hiểu rằng đã lỗi với bạn và quá với vợ.
Nàng gọi con, bảo chúng nó đưa nhau ra chỗ xa mà
đùa, cho Chính ngủ được.
Nhưng bỗng bà lang Minh vào, thấy Chính nằm một
mình trên phản, thì ngạc nhiên hỏi:
- Ứ, ngỡ bên này có khách.
Thúy vội vàng chạy lên, xua tay, nói:
- Nhà cháu say, bà xuống nhà chơi để cho nhà cháu ngủ.
562 NGUYÊN CỎNG HOAN TOÀN TẬP
Bà Lang chép miệng:
- Liên ông chí đoáng, vyượu say thì đì ngủ, để mặc vợ hầu.
Bất đỏ có một tiếng như yên rì:
- Bà Lang ơi!
Và Chính đã lồm cầm bò đậy. Bà Lang quay lại:
- Gi thế anh?
Thấy chồng vẫn có sắc mặt giận, Thúy nói thầm:
- Nhà cháu vừa gây sự với cháu. Bà liệu mà can nhé.
Nhưng Chính đã nghe thấy. Chàng hung hãng:
- Tao không gây sự. Tao định hỏi tội mày!
Rà Lang chắng hiểu đầu đuôi ra sao, trách Chính:
- Gì mà mày với tao thế nào:
Nhưng Chính không đáp. trö vào mặt vợ, nghiến răng hỏi:
- Mày thương thằng Hạnh lắm, phải không?
Bày giờ Thúy mới biết chẳng đã ghen một cách vô lý.
Nàng khỏng tức sao được. Nàng cãi:
- Tôi thương gì thằng Hạnh?
Rồi uất ức. nàng òa lên khóc nức nở.
Bà Lang vẫn chưa hiểu chuyện, ôn tồn với Chính:
- Gó gì thì vợ chng khe bảo nhau, kẻo người ta cười.
Chính gầm lên:
- Người ta cười thì mặc người ta. Tôi chỉu nhịn năm
sấu năm nay rồi.
Thúy lau nước mất. nhìn chồng:
- Tôi làm ơi mà thấy nó báo nhìn năm sáu năm này?
DANH TIẾT 563
- Mày định hỏi tao à? Mày tai quái vừa chứ. Mày hồi
mày thì biết!
Thúy cãi:
- Hỏi cái gì?
Bà Lang can:
- Gớm, chị Cả, có im đi không. Anh ấy say, mặc cho
anh ấy nói.
- Nhưng tức lắm, bà ạ?
Chính điền ruột:
- Hỏi gì à2 Hỏi xem cái đêm cưới, mày với thằng Hạnh
làm những gì.
Thúy đồ mặt tía tai, sấn số vào chồng:
- Làm gì?
Nhưng bà Lang nói át đi:
- Anh Cả, có im đi không nào! Say rượu chi ăn nói càn,
không biết nốc bao nhiêu mà khổ thế.
Rỗi bà kéo Thúy ra ngõ:
- Thôi, không dây với nó nữa.
564 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
XIV
“uy về nhà bà Lang, vừa đi vừa nức nở. Người làng
gặp, họ không hiểu chuyện gì, song đồ là hai vợ chồng cãi
nhau.
Và chính Thúy cũng không hiểu hơn gì họ. Nàng cho
là chàng say rượu, nói liều. Nhưng nói liều gì còn có thể
tha thứ, chứ nói để phạm đến danh dự một người đàn bà,
mà người đàn bà ấy lại là vợ chàng, thì thật là đáng giận.
Câu chuyện đã không có, bỗng chàng tự dưng nói xưng
xưng lên. Và lâu nay nàng đã là một người đàn bà, ăn ở
với chồng được hai mụn con. Việc cưởi xin kể như chuyện
đã cũ kỹ. Vậy mà chàng đặt điều để kể tội nàng đêm tân
hồn. Nàng xấu hổ với bà Lang. Nên về đến nhà, nàng bưng
mặt, khóc:
- Đấy bà xem. nhà cháu ăn nói thế mà nghe được.
Bà Lang can:
- Thôi, nghì ngợi làm gì. Người ta chấp trách những
người khôn ngoan chứ a1 chấp trách hạng say rượu nói cần.
- Nhưng củng tùy từng câu hãy nói.
- Gớm, mà không biết làm gì lại uống lắm vào thế.
- Tại nhà cháu có khách.
- Thế khách đâu?
DANH TIẾT 565
- Bác ấy giận. bé về rồi.
- Ừ, ai chả giận.
- Một câu chuyện bịa, nói là từ ngày cưới, thế sao mấy
năm nay, vợ chồng ăn ở với nhau không có điều tiếng gì.
- Ừ, ai tin được.
- Thật thế, nói trộm bóng các cháu, nhà cháu thật hiền
lành, thế mà không biết bị ám anh ra sao, hôm nay giở
chứng ra thế được.
- Những người lành vẫn hay cục.
- Cháu có tròng ghẹo gì mà cục.
Bà Lang đã têm xong hai miếng trầu, để ở mặt nắp
ang đồng, chọn một miếng ngon đưa Thuý, nói:
- Thôi, này, chồng giận thì vợ làm lành, nghĩ làm #ì
cho thêm bực.
Thúy nhổ quết trầu vào góc sân, nói:
Lá ẢNH ^ 24 ` 2 “ Z ^Z, ^ˆ - Cháu cứ ở đây với bà, đề xem vắng chấu, mấy bồ con
xoay xở ra sao đêm nay.
Bà Lang đỗ:
- Anh ấy thì đăng giận lắm, nhưng tôi tưởng chị chả
nên thế.
- Bà tính nhà cháu đô tiếng xấu cho cháu, cháu mặt
mũi nào mà về nữa.
Nói xong, nàng lại lau nước mắt. Bà Lang ái ngại,
chép raiệng:
- Vợ chẳng xô xát là thường. Ông Lang nhà tôi ngày
566 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
trước còn khó chiều bằng vạn ày.
- Không phải cháu không biết chiều chồng thương con,
nhưng cháu về thì xấu hỏ với làng xóm.
Bà Lang cau mặt, làm như gắt:
- Can gì mà xấu hổ. Anh ấy xấu hồ thì có.
Thúy lấy thêm vòi, nói:
- Bà cứ mặc cháu. Và cháu vẻ, biết nhà cháu có chứa
nữa không, hav cho cháu là đồ hư.
- Chà!
Bâng bác Đám Tửu đứng ở ngõ, gọ1:
- Bà coi chó cho tôi với.
Thấy bà Đám có vé tò mò, định theo hỏi hiết chuyện
để kể cho làng nước nghe, bà Lang bảo khẽ Thuý:
- Vào trong nhà mà đi nằm. Để tôi với bác ấy.
Bác Đám đến sân, hồi:
- Cả nhà đi vắng à, hở bà?
- Phải. cha biết chúng nó chạy đâu ca ấy.
- Gớm. người ta đồn đại vợ chẳng bác cả Chính đánh
nhau tần loạn mà tôi thấy rác ca tai, tôi phải đến hỏi bà
xem sao.
Bà Lang cười:
- Chỉ tại vợ chiều chẳng, cho chồng uỏng rượu, nên mới
cäi nhau, mới mắng cho một chập, kéo vợ về đây.
- Thế bác gái đâu?
Bà Lang nhìn vào trong nhà. bắt hàm, đáp:
DANH TIẾT B67
- Nằm kia.
Bác Đảm gọi:
- Ra đây nói chuyện, bác! Sao thế?
Nhưng Thúy vỡ ngủ, không đáp. Bác Đám ghé tai bà Lang:
- Thấy bảo ngoại tình thế nào, lôi thôi lắm kia mà.
Bà Lang cười:
- Sao mà họ hót lẻo nhanh thế. Tôi có mặt từ đầu chí
đuôi, nào có chuyện gì.
- Gớm, thế mà họ bịa ra những câu nghe đến khiếp.
Bà Lang gạt đi:
- Nghe làm quái! gì:
- Cháu tức lắm kia, bà ạ.
Bà Lang khó chịu:
- Đứa nào nói láo, sao bác không tát vào mặt nó mãy
+ „2
@GA1/:
Bác Đám bẽ, têm lấy miếng trâu bỏ vào miệng:
- Cho nên cháu muốn biết thực hư. Cháu vào trong
bác Ca, thì bác g1a1 ngủ.
Bà Lang cười:
- Rõ khéo quá. say rồi ngủ.
Bác Đám biết. là ngồi thêm vô ích, bèn đứng dậy phủi
đũng quần:
- Thôi, cháu vô phép bà nhé, cháu bận đi đằng này.
Bà TL:ang giấu sự vui ve, vỡ giữ lại:
~ ^* . - xz - Z ~ Z Z 2 - Hãy ngôi chơi một tí để nó về nó đem chén nước
nóng đã nào.
568 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Thôi, cháu bận. Bà coi chó cho cháu.
Bà Lang tiễn bác đám ra cổng, rồi nhìn theo.
Trời đã xâm tối. Nhưng ngoài đường, vẫn còn tụm
năm tụm ba. Bà biết là họ đương bàn tán việc vợ chồng
Chính. Bà thở đài, quay vào.
Thúy ngỏi dậy, vấn lại đầu. nói:
- Thôi, cháu đì ngủ đây. Các cô, các chú chưa về, hở bà?
- Ngủ đây thì ngủ, nhưng tôi bảo chị nghĩ kỹ lại.
- Cháu nghĩ kỹ rồi. Người ta đổ tiếng oan cho cháu,
mà cháu lại về, thì nhục quá!
Bà Lang bực mình:
- Tôi kệ chị. Muốn hay thì được hay, muốn đở thì được
Thúy thỏ đài:
- Cháu cũng đành!
Trời tối mịt. Các con bà Lang về dần. Rêi cống đóng
lại. Ai nấy biết chuyện, đều ái ngại cho Thúy. Người bảo
Thúy nên đại lượng mã về với con. Người bảo Thúy không
nên về. cho Chính biết hối, bận sau chừa rượu chè, ăn nói
càn rd.
Nhưng giữa trếống canh một, đã có tiếng Chính gọi
ngoài ngõ. Bà Lang đang nằm, vội vàng trở dậy thắp đèn,
và bảo con ra mở cổng. Bà nói đùa:
- Nào xem phen này a1 phải lụy ai nào!
Chính bước lên thểm nhà, mặt mũi hiển lành như thường:
- Nhà cháu có đây không, bà?
DANH TIẾT 569
Bà Lang làm mặt giận:
- Anh lại còn vờ phải không, anh không biết ngay từ
ngoài ngõ thì anh vào đây làm gì? Anh đi đâu đấy?
Chính cười lạt:
- Cháu đón nhà cháu về,
Lúc ấy. cả nhà bà Lang đều ngồi dậy, duy Thúy vẫn
nằm, quay mặt vào vách. Bà Lang càng giận:
- Anh đón chị ấy về. Này, cá làng người ta đang chửi
cho đây kia kìa)
Chính vẫn cười:
- Tại cháu say quá, cháu nói gì, châu cũng chả nhớ.
Thúy nhốm dậy:
- Đấy, bà xem.
Là vì nàng hả dạ. Một câu vừa rồi rửa được tiếng oan
cho nàng. Chính nhìn vợ:
- Thôi, tối đã nói với bà, đi về với cái ĐĨĩ, kẻo nó cứ
nhắc nhỏm.
Thúy nguấy một cải:
- Tôi không về!
Bà Lang khuyên giải:
- Thôi, anh ấy đã làm lành, chị nên về là phải.
Thúy cảm động quá, ôm mặt khóc. Bà Lang nói:
- Anh trông đấy. nếc cho lắm vào, đã sướng chưa!
- Cháu chịu hết lãi, bà bao nhà cháu hộ.
Bà Lang nhìn Thuý, ngọt ngào, đỗ:
NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
oe\
xi
oe
- Chị Ca a, đù chị giận anh ấy đến đâu, nhưng thấy
anh ây đi đón, cũng nên hết giận. Vả chị phải nẻ tôi.
Thúy vấn lại khăn:
- Nềể bà thì cháu về, chứ cháu định mặc mấy bố con
đm nay.
Bà Lang nở một nụ cười sung sướng:
- Thế là phải.
Thúy đứng xuống đất, hẳn học nhìn Chính. Chính chào:
- Thôi, bà nghị, cháu về.
Rồi nhìn vợ, địu dàng nói:
- Đị.
Thuy gắt:
- Cứ đi trước đI.
Bà Lang cười:
- Giới tối thì cùng đi có được không. ĐI đôi sợ người ta
chế là hai vợ chồng hẳn.
Chính và Thúy ra về. Rhông ai nói với a1 một lời.
Chính còn bẽ lắm. Và Thúy còn giận lắm,
Đến nhà, Thúy rửa chân, rỗi quạt màn đi nằm liển.
Chính cũng lắng làng nằm bên cạnh. Hai người vẫn không
nói chuyện với nhau. Chị thỉnh thoảng có những tiếng thở
dài buồn rười rượ,
Bằng Chính gai:
- Ö nó cóön thức hay ngu?
Thúy khỏng đáp, quay mặt vào trong. Biết là vợ chưa
DANH TIẾT 571
ngụ. Chính nói:
- Chắc u nó giận tôi lắm nhỉ!
Thúy thút thít khóc. Chính tiếp:
- Chấp làm gì người say!
Thúy nói giọng đầy nước mắt:
- Phải, một câu nói giết người, lại bảo đừng chấp.
Chính thở dài:
- Thôi.
- Lam tôi đeo nhục suốt đời.
- Đàn bà cứ hay nghĩ ngợi hão huyền.
- Sao lại hào huyền. thế người ta đổ cho đi ăn cướp,
g)€† người, có chịu được không?
Chính nói cùng:
- Được,
- Được! Nhưng tôi không chịu được tiếng bất chính.
Chính năm tay vợ, làm lành:
- Thôi, tôi xin là hết. Tôi điên rổ. Tôi bối hận lắm.
Thúy lại nức nø. Nàng đã đổi lòng giận ra thương:
- Mấy năm giời ăn ở với nhau, thế mà chỉ vì mấy chén
rượu, mất cả cái hắn hoi đi,
- Thôi, tôi xin u nó. U nó còn giàn tôi thì tôi cũng khóc
bây gtờ.
Thúy lau nước mất. Chính tiếp:
- Vợ chồng nên tha thí cho nhau để vợ chồng được
hòa. Tôi thể rằng từ này không uống rượu nữa.
579 NGƯYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Thúy đã dịu, đáp:
- Năm thì mười họa mới uống, thì cũng nên, nhưng
đừng uống như hôm nay nữa.
- Tôi xin hứa thế.
Thúy hết giận. Nàng ngồi dậy, vơ tráp trầu, ăn một
miếng. Chính cũng ngồi dậy, lấy một miếng bỏ vào miệng.
Chàng cười:
- Người ta lỡ lời, thế mà bỏ đi được.
- Chứ khóng à. Tôi định mặc cho bố con loay hoay bữa
cơm mail, không khéo thì nhịn đói.
Chính vu vẻ đáp:
- Thật đấy.
- Thằng Cu đâu?
- Nó ngủ rỗi, tôi mới đi.
- Giá tôi không nóng ruột. hai đứa ở nhà một mình, tôi
chưa về đâu.
- Tôi đã dọn đẹp, cho chúng nó ngủ, rồi mới đi đón u nó.
- Để cho thày nó biết là sẽnh vợ ra thì khổ.
Chính gật đầu:
- Biết rỏi.
Thúy mỉm cười:
- Thế thì từ nay ăn có nhai, nói eó nghĩ nhé.
- Để rồi tôi nói cho họ hiểu.
Thúy thở dài, lắc đầu, nhìn chồng. Nàng đã tươi tỉnh
như cũ, bèn hỏi:
DANH TIẾT 573
- Nhưng tại sao thày nó lại ngở tôi với thằng Hạnh
đêm hôm cưới?
- Tôi có ngờ đâu!
- Rõ ràng nói thế mà lại.
_ Chính vờ:
- Thật à?
- Không thật, sao có chuyện, nêu không có bà Lang thì
lôi thôi to. Chắc người làng cho là tôi nhân tình nhân ngãi
với thằng Hạnh.
Chính yên lặng. Thúy đùa cho chồng khỏi bẽ:
- Hay lại đổ cho tôi phải lòng bác Thân, bị nhà bắt
được quả tang.
Chính cười:
- Có!
- Khốn nhưng tự nhiên bác ấy lại bó về.
Chính thở đài:
- Say rượu, mất cả bạn lẫn vợ.
Thúy nghĩ ngợi một lát, rồi hỏi:
- Sao nhà lại nói có về ghen tuông hằn học thế?
- Tại tôi say thì mát đỏ, chứ làm gì mà ghen.
Thúy trầm ngâm. lại hỏi:
- Có, ghen thật, ghen từ lúc chưa say kia. Bây giờ tôi
mới nhớ ra.
Chính thở dài, không đáp. Chàng nằm xuống, vắt tay
lên trán, lại thở dài. Thúy nằm bên cạnh, hỏi:
574 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Thày nó nghĩ gì thế?
Văn không đáp, Chính chỉ thở dài. Thúy biết chẳng có
tàảm sự riêng, bèn lay cánh tay Chính, không cho đặt lên
trần nữa:
- Hở, thày nõ. cứ nói cho tôi nghe.
Chính đáp bằng giọng chán nản:
- Thôi, ngủ dì.
Biết rằng chồng muốn giấu giếm điều gì, nên nàng
càng muốn rõ:
- Vợ chồng ăn ở với nhau từng Ấy năm giời, tôi có điều
gì giấu thày nó đâu, mà hình như thày nó có sự gì uất ức
trong bụng, lại không cho tối biết.
Chính lại thở dài, và ứa nước mắt.
Thuy đã:
- Cứ nói dị, chỉ có thày nó với tôi thôi mà.
Chính vẫn thở dài:
- Nhưng biết không có ích gì.
- Sao lại khủng có ích. Biết để khuyên giải nhau, thế
nào là tình nghĩa vợ chồng.
- Biết chỉ có hạI.
- Dù có hại. tôi cũng hài lòng, vì đố cho thày nó được
mỗi nghĩ ngợi.
Bỗng Chính lác đầu:
- Thôi. tôi không muốn nói.
- Vậy thì thày nó không coi Lôi là vợ.
oen
DANH TIẾT 57
- Nếu tói không coi là vợ, sao có ngày nay.
- Thê thì nói dì.
- Thôi. chuyện củ, lâu lắm rồi.
- Lâu cũng được. ngươi chứa biết vẫn còn là mới.
Chính từ từ ngồi dậy. Thúy cũng ngồi theo. Chính âu
yếm nhìn vợ:
- Nhưng sống đẻ bụng, chết đem đi nhé.
- Được.
Rồi nấm tay nàng, chàng xích lại gần. đấn đo:
- Tõi thì tôi không có bụng nào ngờ ut nó đâu.
Thủy giật mình:
- Ngờ gì?
Chính gật đầu:
- Phải bình tĩnh mà nghe mới được. Thằng Hạnh với
tôi là kẻ thù không đội giởi chung.
- Sao?
- Tại tối hôm cưới, nó vào với u nỗ trước tôi.
Thúy rú lên một tiếng:
- Ối!
Nhưng Chính hịt miệng vợ la):
- Chớ!
Nàng nằm xuống, mềm nhữn cã tay chân. Chính tiếp:
- Tôi đã bảo bình tĩnh kia mà.
Thúy rên rỉ:
- Sao thày nó biết?
576 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬ P
Chính vẫn ôn tôn:
- Tại mấy câu u nó bảo: "Chết. chửa, lại vào", Rồi u nó
hỏi tôi cái nốt cơm, và những tiếng của nó hay nói, tiếng “nọ
kia". Nó sợ tôi, phải bỏ học. Vì vậy, nên mỗi lần tôi thấy u nó
hỏi săn đón nó, tôi rất bực mình, máu ghen lại nổi lên.
Thúy nghẹn ngào, chắp tay lạy chồng. Nhưng Chính
đỡ lấy:
- U nó không có lỗi gì cả.
Thúy thổn thức, gục vào gối:
- Tôi không ngờ, sao bây giờ thày nó mới cho tôi biết?
Chính cười lạt:
- U nó không có lỗi gì cả. Tôi cốt để chúng ta vui vẻ ở
với nhau.
- Nhưng sao thày nó để yên thằng Hạnh?
- Đã có giời trừng phạt nó. Bây giờ nó khổ số, là nó
chịu ở tội ác của nó rồi.
Thúy rên rỉ.
- Tôi không ngờ thày nó gan thế.
Đoạn, nàng òm lấy chẳng, khóc sướt mướt.
DANH TIẾT B71
xVv
Cáng bôm sau, mất Thúy thâm quảng hắn lại.
Chính rất ái ngại. Chàng biết đã vô lý mà ghen tuông với
vợ, lại vô lý nữa là lơ miệng, nói thực câu chuyện ghen
tuông cho vợ nghe. Một sự đau đón có thể chịu đựng một
mình trong ngần ấy năm trời, nay bỗng dưng chàng để vợ
biết. thực vô tình chàng đã giết nàng. Nàng đoan chính,
đức hạnh, ai mà không biết. Nếu nay người ngoài rõ
chuyện, người ta chỉ chê cười chàng mà thôi.
Chàng nhìn Thuý, buồn rười rượi, đương vạch vú cho
eon bú. Nàng ngắm nét mặt ngây thơ của thằng bé. Chàng
kháng muốn trong đầu óc nàng có ý nghĩ vấn vơ, bèn hỏi:
- Hôm nay, u nó có đi chợ không?
Thúy uể oải, lắc đầu:
- Tôi thấy váng vất trong người, nên nghỉ buổi nay.
Chính khẽ thở dài, nhìn nàng, âu yếm nói bằng giọng
đầy hối hận:
- Chi tại tôi.
Thúy vờ như không hiểu:
- Tại gì?
- Tại tôi cho u nó nghe câu chuyện không đáng nghe.
Thúy mìm miệng cười:
578 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Sao lại không đáng. Thày nó giấu tôi là không phải.
- Nói ra để u nó buổn, mất làm ăn.
Thúy vẫn cười, cố làm ra tươi tỉnh:
- Buồn thì cố nhiên, ai có thể mẫn ngơ được trước cái
tội to lớn nhất của đời người con gái. Song, thày nó đã đại
lượng, thì tôi không nghĩ ngợi gì đâu.
Chính lắc đầu:
- U nó giấu tôi. Ủ nó đã thức suốt đêm qua, mắt trũng
thâm lại.
Thúy càng làm tươi, để chồng tin lời nói mình:
- Thức thì có thức, song không thức suốt đêm. Người
ta dù ngu dết đến đâu mà nghe một sự phạm đến mình lại
không đau đớn được. Cho nên tôi nghì ngợi đã đành. Còn
mắt thâm trũng, có lẽ tại ít lâu nay tôi không được mạnh.
- Nhưng tại sao nghỉ buổi chợ?
- Nghỉ để ở nhà cả ngày với chồng với con.
Nói đoạn, nàng hôn con bé con và nhìn chồng bằng đôi
mắt rất tình tứ. Chính biết nàng gượng gạo, chỉ thở dài.
Chàng hết sức vưi vẻ và chiều chuộng vợ để nàng
khuây. Nàng cũng vậy, chỉ lúc nào vắng chồng, ngồi một
mình, mới dám buồn rẫu, nghĩ ngợi, và thở dài mạnh. Lúc
có mặt chồng, nàng lại phải làm ra đáng vui vẻ, siêng
năng công việc làm ăn.
Sự thực, nàng đã nuôi một mối thù ở trong lòng. Nàng
thà Hạnh, một người hèn nhát, đã lừa bạn, lừa người con
gái hắn không hỏi được làm vọ, nhất là người con gái ấy lại
DANH TIẾT 579
kết hôn với bạn hắn. Nàng muốn tìm ngay cho được quân
khuyến lang để hỏi dò cho biết sự thực và băm vầm mổ xẻ
nó ra.
Nhưng nàng làm thế nào được? Nàng là đàn bà, yếu
đuất.
Nàng đã thao thức nhiều đêm. Ban ngày, nàng gượng
vui, cười nói với chồng như thưởng, nhưng thực ra, trong
tâm can, nàng giấu một mối hờn không ai có thể biết được.
Chính nhận thấy nàng gầy đi, và lại hay thở dài.
580 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Xxvi
4t: buổi chiều, sau ngày ky ông Bát, thấy Thúy về
chợ muộn hơn mọi ngày, Chính rất nóng ruột. Chàng cho
vú già đi đón, và sắp sẵn gạo nước để vú về thổi cơm cho
đở muộn. Nhưng chàng không yên tâm, nhất là các bếp
nhà hàng xóm, khói đã lên nghi ngút, và tiếng mẹ nựng
con, vợ vui về với chẳng, càng làm cho chàng mong Thúy.
Thằng bé con chàng thừ mặt ngâi ở bậc cửa. Nó cũng
mong mẹ nó. Giờ này là giờ mọi khi nó đã được mẹ nó hỗn
hít và cho quà. Bỗng nó nhăn nhó, nói:
- U mãi cha về, đói quá.
Chính nhìn nó, thương hại, đỗ:
- U về bây giờ mà.
Rồi chàng âu yếm, nắm lấy tay con:
- Đứng dậy, thày dắt đi chơi.
- Em không đi chơi, u mãi không về.
- Thì đi đón u vậy.
Thăng bé vẫn phụng phịu, theo Chính ra cổng.
Mặt trời đã lặn hắn. Những thân cây tre theo gió,
nghiến vào nhau ken két, trút lá xuống rào rào.
Chính thơ thần đưa con đi. Người qua đường chào chàng:
- Chào bác, dắt cháu đi đâu thế?
DANH TIẾT 581
Nhưng chàng không đám nói thực là mình đi đón vợ,
hèn trả lời Ấp úng:
- Vâng, tôi đi đằng này. :
Đến đâu làng, chàng nhìn hút ra phía đường ở chợ về.
Người đã thưa vắng. Vú già cũng không thấy. Bỗng chàng
chột dạ. Chàng nghĩ ngay đến chuyện xô xát độ nọ, và
những buổi nàng thờ thân, thở dài. Chàng đợi một việc
không hay xảy ra cho gia đình chàng. Nhưng chàng mỉm
cười ngay:
"Nghĩ khôn chẳng nghĩ, lại cứ nghĩ đại".
Song Chính không thể tự an ủi được lâu. Đường sá
vắng tanh không ngăn chàng đừng lo được. Chàng thể dài
ra tiếng, bảo con:
- Vệ!
- U mãi không về nhỉ!
Chính cúi xuống nó, nói:
- Đừng nhắc, u nóng ruột. Chắc u bận gì, nên về muộn.
Tí nữa u về.
- Tí nữa là đến bao giờ, hở thày?
Thấy con mong mỗi quá, chàng không đáp, nên bão:
- Về, lại đằng bà Rồng hỏi xem thì biết.
Chính cùng con đi. Chàng rất lo ngại. Chàng mong
nàng hiện giờ đã ở nhà, và sở đi ban nãy chàng không gặp,
là vi nàng cùng vú già đã Ìa cà vào chơi nhà a1 trong xóm.
Đến nhà bà Rồng, Chính vừa gặp bà này ra ngõ.
Chàng hỏi:
582 NGUYỄN CÔNG HOAN TOÀ N TẬP
- Bà về chợ bao giờ thế?
- Tôi về đã lâu.
- U cháu còn ở lại làm gì thế, bà?
Bà Rồng ngơ ngác:
- Kia, bà ấy về trước tôi kia mà!
Chính tái mét mặt:
- Tôi chưa thấy đến nhà, bà ạ.
- Hay là còn rẽ vào đâu đòi nợ?
- Nhưng đến bây giờ chưa về, bà ạ.
Nói đoạn, muốn giấu vẻ băn khoăn, chàng chào bà
Rồng, rôi về.
Trời đã tốt sâm. Màu tro ẩm đạm bao phủ cảnh vật,
cũng đặt vào chàng những tư tưởng đen tối.
Chàng cùng con rảo căng về nhà. Gần đến ngö, chàng
lắng tai nghe. Nhưng trong nhà vẫn im phăng phác.
Chàng lắc đầu, thở đài. Chàng thất vọng hẳn. Chàng thân
thờ, bảo con:
- Con coi nhà, thày xuống bếp thổi cơm cho.
- U mãi không về nhỉ.
- Ù, nhưng đừng nhắc nhiều, u nóng ruột, mà thày
cũng nóng ruột.
Chính thối lửa để dóm bếp. Bỗng vú già ở ngõ vào.
Thằng bé con reo:
- A,u đã về!
Chính mừng quýnh, đứng đậy, quay ra:
DANH TIẾT 583
- Thật à?
Vú già buồn thu:
- Chả thấy mợ đâu cá, cậu ạ.
Chính trợn tròn hai mắt. Vú già nói:
- Tôi đã đến tận chợ.
Chính hỏi đồn:
- Thế mợ đâu?
- Tôi không biết.
- Vú tìm những đâu?
| - Tôi đến chợ, lúc ấy đã hết người. Không gặp mợ, tôi
đã hỏi thăm khắp, nhưng không ai biết.
Chính lạnh toát, run run:
- Vú thối cơm đi. Em đói rồi.
- Vâng. chắc em đói lắm.
Chính lên nhà vào giường nằm, vắt tay lên trán, thở dài.
Bỗng, ngồi phất dậy, chàng lại xô cửa, vái cái gậy, rồi
xuống bếp, nói khẽ với vú già:
- Chín cơm, vú với em ăn đi, đừng đợi tôi, tôi đh tìm mự.
Vú già nhìn chàng, ái ngại:
- Vàng.
Rồi vú nói:
- Khô, không biết mợ tôi đi đâu thết
Chính lên nhà đặn con:
- Con xuống bếp với vú, thày phải lại đằng này, Ở nhà
ngoan nhé.
584 NGUYÊN CÔ NG HOAN TOÀN TẬP
- Vâng, thày tìm u à?
- Ừ.
Chính ra cổng. Chàng quên cả đói.
Trời đã tối mịt. Ánh trăng vàng lấp lánh trên các lá
cây. Chàng ra phía đầu làng, rỗi đứng sững lại. Nghĩ ngợi.
Chàng nên đi đâu? Cả một khoảng đồng làng mênh mông
làm chàng ghê sợ. Chàng biết nàng ở chỗ nào mà tìm?
Nàng chưa về nhà, hay không về nữa? Mà nếu không về
nữa, thì hiện nay nàng ở chỗ nào trong khoảng mênh
mông này? Ở trong nhà, hay dưới đáy nước, hay lủng lắng
trên cành cây? Nghĩ vậy, chàng rưng rưng nước mắt.
Chàng ráo cắng, bước liều về phía chợ. Chàng cố nhìn
xem ở néo xa có cái bóng đen đen nào tiển lại gần không.
Đến một cái cây um tùm, chàng ngấng lên nhìn từng eành,
Phần thân. nàng có thể thắt cổ. Đến một cái chuôm bên
cạnh đường, chàng chọc gậy xuống nước để tìm. Nàng cũng
có thể trẫm mình. Nếu nàng chết, chàng hối hận biết ngần
nào. Chàng oán bữa rượu ác nghiệt đã làm chàng quá say
mất ca khôn, mà đi ghen bóng ghen gió, đến nỗi trong gia
đình xay ra sự bất hoà, rỗi mới có ngày nay.
Chàng đã tìm tòi hết sức, nhưng không thấy gì.
Trãng mọc đã cao. chiếu một thíi ánh sáng bàng bạc
và mơ hề.
Qua bãi tha ma, chàng thấy những con đom đóm vẽ
nhưng gạch lửa xanh trong bóng tối, hoặc lập lòe trong bụi
cây, tự nhiên chàng rùng rợn. Chàng không thể quên được
cái tìn tưởnglà vợ chàng hiện giờ này đã là người thiên cổ.
DANH TIẾT 585
Tìm đến bao giờ? Bỗng chàng đứng sững lại, thơ dài.
Chàng muốn quay về. Quay về để khỏi làm một. việc vô
ích. Chàng cho là vô ích, vì nếu Thúy đã định lìa gia đình,
dù bằng cách nào cũng vậy, thì đêm hôm, một mình chàng
cũng không thể tìm nổi. Chàng về, để sáng hôm sau ởi nói
chuyện cho họ hàng biết, nhờ người nọ người kia bàn bạc
hoặc giúp sức, để xem nên tìm tòi hoặc trình báo ra sao.
586 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀ N TẬP
Xxvm
ẤS tung Thúy không tự tỉ. Nàng không tự hoại tấm
thân một cách vô ích. Nàng phải sống để đối phá với Hạnh.
Đã nhiều lần, trước kia, nàng toan liều với chiếc đây lưng
hoặc với chén thuốc độc. Nhưng nghĩ kỹ, nàng chỉ thiệt
thân, và làm thiệt chồng, thiệt con. Vả như vậy, nàng chỉ
một mình đem mối hận xuống suối vàng, và để lại trên
dương thế một mối dư luận phân vân. Người quen kẻ
thuậc không hiểu nguyên nhân sự quyên sinh của nàng, sẽ
bàn tán, làm tủi vong linh nàng, và làm khổ nhục cho
chồng nàng. Thà nàng thoaä được chí thì có chết cũng cam
làng.
Nàng quả quyết sống.
Ý đã định sẵn, nên đi buối chợ hôm ấy, nàng không cốt
bán hàng. Nàng nhồ người trông hộ, để đi đòi nợ và trả ng.
Nhiều người thấy nàng có vẻ hấp tấp, cũng lấy làm ngạc
nhiên, song vì nàng vẫn cười nói vụi vẻ như thường, nên
không chú ý.
Rồi thấy nàng xếp hằng sớm để về, người ta hỏi, thì
nàng cười ranh mănh, đáp:
- Nhớ thày cháu thì về sớm.
Đến nỗi người ta bật cười:
DANH TIẾT 587
- Khi, làm như vợ chẳng mới không bằng!
Nhưng người ta có nhận thấy đâu những nét buồn nó
hiện lờ mỡ trên mặt quả quyết của nàng.
Nàng gảnh hàng lên vai, chào mọi người, rồi đi.
Nàng cũng về phía đường mọi khi, nhưng đến ngã ba
cách chợ xa thì rẽ.
Nàng về làng Phương Canh, nhà một người chị họ, nói
dối là giận nhau với chồng, nhờ ngủ một đêm.
Người chị ái ngại, khuyên can nàng nên về nhà trông
nom con, thì nàng nói hôm sau còn muốn ra Hà Nội.
Sáng hôm sau, nàng ra Hà Nội, cũng vào ở một nhà
quen, bán hàng tấm. Nàng để lại cho bạn cả gánh hàng với
một giả rất rẻ. Vì người này vốn ích ký và tham lợi, nên
cũng chẳng hỏi xem vì lẽ gì nàng lại hành động lạ lòng
làm vậy.
Nàng đã qua những đêm nâu ruột.
Nàng đã khóc thảm vì thương nhớ chồng con. Nàng
tưởng tượng đến buổi chiều hôm đầu tiên bỏ nhà ra đi,
Chính ngơ ngác tìm nàng, và con nàng mếu máo nhớ nàng.
Những tiếng thở đài thất vọng, những tiếng gào thét thất
thanh, tuy nàng không được nghe, nhưng mỗi lúc thanh
vắng, nàng như văng vắng rõ được cÄ.
Chính đêm nay, nàng thấy quanh hiu nhất. Nàng đã
trút được gảnh hàng, tuy nhẹ mình, song những tư tưởng
buồn phiền nó làm óc nàng nặng tru. Nhiều lúc nàng gắn
hóa ra nhu nhược, muốn quay gót trở về.
588 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Chính là người đại lượng. Chàng đã biết khi nàng
thuộc về chàng thì tấm thân nàng đã dơ bản, vậy mà
chàng vẫn thương yêu. Vì sự dd bẩn ấy, nàng không phải
là thủ phạm. Chàng còn kín đáo đến nỗi không hề than
thả với ai, khiến cho trong gia đình vẫn giữ được sự hòa
hợp. Thì ra chàng đã khóc thâm trong ngắn ấy năm trời,
Và trong ngần ấy năm chàng khóc thầm, để cho nàng được
sung sướng. Chàng đã hy sinh quá. Và nàng đã vô tình mà
ích ký. Nay tự nhiên câu chuyện võ lở, có lẽ nào nàng giữ
được thần nhiên cho đến tuổi già. Nàng không thể tha thứ
người từ trước đã làm chàng khóe thầm giận vợ, và từ nay
đã làm nàng khóc thầm giận chồng.
Nàng không hiểu vì lẽ gì Chính có thể để yên Hạnh,
và chỉ bực mình tí chút khi nghe thấy nàng hỏi săn đón về
Hạnh. Chắc chỉ vì nàng, vì danh tiết nàng. Vậy ra chồng
nàng đã quý nàng quá, đến nỗi đại lượng cả với ké thà.
Thế thì nàng không thể phụ bụng chàng. Nàng cũng
phải hy sinh. Nàng đi phen này để chuốc lấy khổ, nhưng
dù khổ nàng cũng cam lòng, và dò việc làm của nàng
không đạt tối mục đích, nàng cũng lây làm há dạ, vì đã hy
sinh để trả nghĩa vợ chồng. Có rằng chàng hy sinh thì
riêng chàng buôn bã, và tìm được sự vui thú trong tình
nghĩa vợ chẳng mà thỉnh thoảng vụt quên được sự buồn bã
đi. Nàng hy sinh lần này, không những riêng mình khó,
mà chồng nàng, con nàng lại bị thêm một vết thương
không thể hàn gắn. Ài ngờ đâu duyên của nàng có đến đây
là đứt. Phải, nàng mong gì có ngày gặp chồng con. Một
người đàn bà bước chân ra khỏi nhà chồng một cách đột
DANH TIẾT ‹ 589
ngột, đã là một lỗi. Dù chồng con có hiểu chăng nữa, dư
luận cũng không tha thứ. Huống hồ nàng đi phen này để
làm một việc quá sức mình.
Những tư tưởng ấy làm cho gan ruột nàng đã nẫu
càng thêm nâu. Và nàng lại lo lắng, sợ sệt nữa. Nàng đã
phải sống lần lút mấy hôm nay, vì sợ gặp chồng. Ban ngày,
nàng không dám đi đâu, mà động đặt mình xuống, nếu
không nghĩ ngợi để khóc. thì bên tai lại văng vắng nghe
tiếng chồng con than vấn, hoác có thiếp ngủ được, cũng lại
mộng m] đến những cảnh thương tâm hoặc rùng rợn.
Ở Hà Nội hai hôm, sau khi đã sửa soạn xong các đồ
dùng ăn đường và hói thăm đích xác lối đi, nàng theo
thuyền bán bát của một người làng Trà Cổ, ngược lên
Tuyên Quang.
590 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
tan
Ñr› ngày lừa Thuý, Hạnh rất sợ sự gặp mặt Chính.
Bởi vậy, chàng vội vàng thôi học, và xa lánh Chính ngay.
Chàng lên Tuyên Quang, vì ngày trước cha chàng đã làm
việc trên ấy, và hiện nay bác ruột chàng cũng ngồi dạy học
ở đó. Chàng nói với cha mẹ là theo học bác, để đến khoa thi
sắp tới, bác có học trò đi thi, may mà chàng đỗ, thì làm
danh giá cho bác. Tuyên Quang vốn kbông phải nơi xa lạ,
nên cha mẹ chàng bằng lòng ngay. Vả bác chàng không có
con trai, vẫn xin cha mẹ chàng cho chàng làm con nuôi, để
sau này trăm tuổi có người hương khói phụng thà, nên sự
chàng xin lên ở Tuyên Quang không có gì là trái ngược.
Bởi vậy, chàng được cha mẹ theo ngay ý muốn.
Hạnh ở Tuyên Quang được vài tháng thì ốm. Chàng bị
ngã nước. Vì vậy, chàng thôi học. Bác chàng muốn chàng
về quê, nhưng chàng nhất định không nghe. Bác chàng
tưởng chàng trung hậu với mình, nên cảm động lắm, và
càng yêu quý chàng.
Hạnh ốm nửa năm, gầy gò và xanh xao như tầu lá.
Khi khỏi, và đã bình phục, bác chàng mới định dạm vợ cho
chàng, đám nào chàng cũng từ chốt.
DANH TIẾT 591
Nguyên là được bác chiều chuộng, chàng muốn gì được
nấy, và lại bác có của, nên chàng đã bị chúng bạn rủ rê,
đâm ra chơi bời, mang tai mang tiếng. Cả tỉnh, ai cũng
biết hạnh kiểm chàng. Chàng chỉ giấu một mình bác, nên
bác chàng vẫn tưởng chàng hiền lành, ngoan ngoãn như
ngày còn ít tuổi. Và bởi biết tĩnh Tuyên chật hẹp, không
nhà nào có con gái là không rõ chàng. thì chắc không ai ga
con cho chàng, nên thà từ chết bác trước. để làm cao, còn
hơn bị người ta từ chối, mất tín nhiệm với bác.
Ỏ Tuyên Quang được ba năm, bác chàng tạ thế.
Chàng làm chủ cái gia tài tuy không lớn, nhưng cố một
nếp nhà gạch ở phố Tam Cờ. và vốn liếng kha khá.
Từ đó. chàng tha hồ tự do an chơi, không ai kiểm thúc.
Sự trác tảng lại làm chàng ốm mệt trận tưởng chết. Chàng
đã gầy lại thém gây, đã xanh lại thêm xanh. Chưa đầy ba
mươi tuổi đầu, mà má đã hóp, mắt đã trũng. cử động chân
tay một lát đã thở như ông cụ.
Chàng về thăm quê một vài lần, nhưng không ở lâu.
Cha mẹ chàng thương con, cố giữ ở nhà, định không cho
lên chớ nước độc nữa, nhưng chàng không nghe. Chàng
vân tránh Chính, song không dám nói ra. Chàng viện
những lẽ rất chính đáng về luân lý, về bổn phận đối vửi
bác, nên cha mẹ chàng phải dẹp nỗi niềm riêng, không
đám gìũ chàng. Cái lần cuối cùng về quê, chàng đã làm
cha mẹ họ hàng rất thương hại, vì chàng hốc hác, gày gò
quá. Nhưng chàng nói dối là vì quá thương bác, nên lại
được mọi người ngợi khen. Có ai khuyên chàng nên dọn về
593 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
quê ở, thì càng hoan nghênh ngay ý kiến hay, nhưng hẹn
chờ xong ba năm vun việc, lo xong cất mộ, đem bác được về
làng, bấy giờ mới tính đến sự lìa cái tỉnh mà chàng không
dây mơ rễ má gì. Ai cũng cho là chàng phải, nên không al
g1ữ chàng.
Một tốt, có người đến nhà chàng, và hồi một cách ngạc
nhiên:
- Rìa, tôi tưởng cậu có người ở dưới quê lên chơi?
Hạnh cũng ngạc nhiên:
- Không, a1 bảo anh thế?
- Tại tôi thấy có người hỏi thăm nhà cậu, nói là người ở
đưới quê mới lên.
Hạnh cau mặt, lẩm bẩm:
- Quái nhĩ!
Rồi chàng hỏi bạn:
- Hay là hói Hạnh nào?
- Ở tỉnh này còn mấy Hạnh nữa.
- Nhưng sao biết là người dưới quê?
- Thì người ta bảo thế. Tôi trỏ nhà, tưởng người ấy đến
đây rồi.
Nói đoạn. người bạn mïm cười, cái rnïm cười ranh mãnh:
- Hay là cậu giầu giếm người ấy ở trong nhà, có gì thì
khai thực ra.
Hạnh trố mắt nhìn:
- Không, ai nói đối làm gì.
DANH TIẾT 593
Người bạn lại cười mia:
- Nói dối để lấy lợi một mình.
- Lợi gì?
- Vì người ấy chỉ là người quen với cậu. Người quen gì
mà lại là đàn bà, đàn bà đẹp, ở tận dưới quê lên đây tìm
nhau.
Hạnh sửng sết:
- Thật à?
- Ai thế?
Hạnh nghĩ ngợi:
- Lạ thực. Tôi không biết.
- Không biết, sao người ta hỏi thấm. Thật là “yêu
nhau tam tứ núi cũng trèo, thất bát giang cũng lội, tam
thập lục đèo cũng trèo qua" mà! Cậu là người sung sướng
nhất trần đời. Hẳn ngày nọ về quê, đã có người đèo bòng
với cậu.
Hạnh càng nghĩ ngợi:
- Quả không. Mặt mũi người ấy ra sao?
Trạc tuổi cậu. Đi có một mình. Lại là đàn bà, hay con
gái, tôi không rõ, nhưng biết đích là đi có một mình, vai
khoác tay nải. Người ấy xinh lắm...
Hạnh cười, lắc đầu, bán tín bán nghỉ:
- Thế thì tôi chịu, không sao đoán là ai được. Nhưng có
một điều tôi nghĩ ra, và chắc chắn là đúng, là anh nói dối tôi.
- Tôi không nói dối, tôi có thể thể với cậu được.
594 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Lạ thật!
- Một người ở tỉnh khác đến đây. ai cũng phải biết
ngay. Vì vậy, cô này đi ngoài đường, không ai không để
mắt đến. Tỉnh Tuyên đâu có người xinh xắn như thế.
- Anh làm tôi khó chịu hết sức. Hay một người nào
nhận vờ là ở dưới quê tôi.
- Không, đúng người dưới què, nghe tiếng nói đủ biết.
- Thế thì tức nhì. Tôi lại tìm cho ra bây giờ.
- Tìm thì biết người ta ở đâu?
- Nếu phải người vùng quê tôi, cế nhiên ở tỉnh này
không quen ai cá. Vậy tất phải ở trọ các hàng cơm. Vào
những chỗ ấy hỏi thăm, thế nào không ra.
Người bạn gật đầu:
- Phải đấy, hay là cậu với tôi đi tìm.
- Nhưng tối quá, tôi ngại.
- Các hiệu còn mở cửa ca. Ngoài đường còn nhiều
người qua lại, đã khuya đâu.
Hạnh ngần ngừ. Người bạn lại chỗ mắc áo, lấy cho
Hạnh chiếc khăn và cái áo thâm:
- Thôi, đi đi, chịu khó một tí.
Nhưng Hạnh vẫn ngờ vực:
- Anh chỉ lừa tôi thôi, anh định rủ tôi đi đâu đây chứ
gì. Thôi được, tôi chiều anh cũng không hại gì.
Hai người ra phố. Đến hàng cơm nào, Hạnh cũng vào
tận nơi hỏi thăm, và xông xáo soi đèn khắp các phần, các
DANH TIẾT 595
buồng, nhưng không thấy a1 quen cả.
Người bạn cau mặt:
- Thế này thì lạ quá, chả lẽ người ấy biến đì đân. Có
họa là ma!
Hạnh cũng bực mình:
- Thôi, từ nay anh đừng nói đối tôi điều gì nữa. Tôi
đương mệt, thà để tôi ở nhà, được một giấc ngon lành.
Nói đoạn, Hạnh về nhà, lòng chán chường.
596 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
XIX
Đang hôm sau, bà Ba bên láng giểng sang hỏi Hạnh:
- Cậu có bà con gì với người một người đàn bà tên là
Thúy hay không?
Hạnh lăm đăm nghĩ ngợi, rồi sực nhớ ra, chàng quắc
đôi mắt, đáp:
- Có, bà hỏi tôi để làm gì?
Bà Ba mỉm cười:
- Tại tôi thấy cô ta hỏi thăm cậu.
Hạnh cảm động, cắn môi dưới, ra ý nghĩ ngợi:
- Vâng, hôm qua cũng có người bảo cho tôi biết tin này.
- Vậy ra cô ấy vân chưa gặp cậu?
- Chưa.
Và Hạnh có vẻ lúng túng. Vì chàng ân hận tết hôm
qua đã không tất lực tìm cho được Thúy. Chàng hỏi:
- Tôi không hiểu cô ta hiện nay ở đâu.
- Cũ như cô ấy nói chuyện, thì tốt qua còn ở dưới
thuyền, cô ấy chả ngược bằng thuyền mà.
Hạnh võ tay xuống bàn:
- Ừ nhỉ, còn những chỗ ấy tôi chưa nghĩ ra...
` ^ 4 ^ z x Bà Ba không hiểu, nên nói tiêp:
DANH TIẾT 597
- Nhưng hôm nay cô ấy không ở thuyền nữa. Mà quái,
hồi thăm nhà cậu, tôi đã trỏ sang bên này, sao cô ấy không
vào?
Hạnh cũng đương nghĩ ngợi về điều đó. Ca cái hình
ảnh Thúy khi còn là còn gái xâm chiếm lấy óc chàng.
Chàng thốt nên một tiếng thở dài. Chàng không rõ Thúy
tìm chàng làm gì. Và không rõ vì cớ gì nàng lại tìm chàng.
Người ấy lấy chồng đã mấy năm nay, được yên vui với
cảnh gia đình nhỏ, với chồng hiền lành, với con ngoan
ngoãn. Nay bỗng lặn lội lên tận Tuyên Quang, là nơi
đường xa dặm thẳm, sơn lâm chướng khí, làm gì? Hay
nàng đã gặp một sự thất ý gì làm nàng đau đón, chán
cảnh chồng con, đến nỗi thèm muốn người nàng đã từ hôn?
Chàng nghĩ đến cái đêm tân hôn của Thuý, chàng đã thầm
vụng đóng vai chồng nàng. Hay nàng biết rõ người đã ân
á1 với nàng đêm tân hôn là chàng, nên nay nàng tìm đến,
trong lúc tâm hồn bị trống trải chăng? Nhưng sao nàng đã
tìm đến nhà chàng, lại không vào?
Chàng đặt mỗi thuốc lào, hút một hơi thực dài, để
giúp sức nghĩ ngợi. Bỗng bà Ba đứng dậy, nói:
- Thôi, cậu ngồi chơi nhé, tôi đi về đây. Cậu đã bâng
khuâng rồi.
Hạnh cười gượng:
- Mời bà hãy ngồi chơi, cho tôi hỏi một vài điều.
- Thì hồi đi.
- Hiện nay cô ta ở đâu, bà có biết không?
- Không.
598 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Cô ta nói chuyện lên Tuyên này làm gì?
- Tôi không hỏi, nhưng cô ấy nói định lên đây làm ăn.
Làm ăn ở Tuyên Quang! Hạnh chắc Thứy nói đối.
Nàng từ thuở bé đi các chợ ở nhà quê, có nhiều khách
quen, buôn may bán đắt. Thì bỗng dưng, sao bỏ nơi chôn
rau cắt rồn mà lên đây. Lên đây để làm án, Hạnh càng
không hiểu.
Chàng quả quyết phải gặp Thúy. Lạ hơn nữa, sao hỏi
thăm đến nhà chàng. nàng lại không vào? Hay nàng
ngượng vì chàng ở có một mình? Hay hỏi dò, nàng biết
chàng chơi bời lêu lổng, nên không muốn giáp mặt? Nhưng
thể nào chàng cũng phải tìm nàng. Gặp nàng, chàng sẽ
được vui vầy trong những ngày hiện tại, tâm hồn đương
quạnh hiu. Tâm hồn nàng hẳn cũng quạnh hiu chẳng kém.
Thì đóa hoa vắng chủ sẽ trong tay chàng, tha hồ chàng
hưởng. Một trai chưa vợ, một gái xa chồng, nếu không nghĩ
đến nhau, bỗng không tìm đến nhau làm gì!
Nàng trọ ở thuyền. Sự gặp gỡ không tốn công phu.
Nhưng chàng không thể chậm trễ mà không đi hỏi thăm
ngay được. Thuyền trên sông, nay đây mai đó, chàng có
thể theo thuyền xuôi về, hoặc nhổ sào chở đến bến khác.
Chàng đã rắp tâm định tán tỉnh cho nàng ở đây. đi
chợ Tam Cờ. Chàng phải nói tỉnh này để làm ăn buôn bán.
Và nếu nàng chưa quen khách, chàng sẽ giúp trong những
buổi đầu. Nghĩa là chàng phải hết sức khéo léo để lưu
nàng ở Tuyên Quang lâu. Trước mặt người lạ, chàng phải
nhàn với nàng là họ hàng, là anh em chẳng hạn. Chàng
DANH TIẾT 599
chỉ eết cho nàng ó với chàng mà không ngượng với người
ngoài.
Rồi một khi may ra. nàng buôn bán lãi lồ, ất nàng
không rời tỉnh Tuyên Quang này nữa. Và dù nàng lên đây
chỉ là định dọn đường để đem chồng con lên sau, thì chàng
cũng được thoả mãn với con người ngọc. Nhưng nếu nàng
không có ý ấy, thì biết đâu đóa hoa ấy lại không vĩnh viễn
về tav chàng.
600 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
XX,
#9. nay, Hạnh gặp Thúy.
Nàng ở thuyền thực, đương ăn cơm với bọn lái đà.
Thấy nàng luống cuống, ra ý thẹn thò, Hạnh cảm
động, nhìn xuống mâm cơm. Đồ ăn, chỉ có rau luộc và tép
rang. Chàng lại thấy Thúy gầy và già đi, nên chàng vụt
nghĩ ngay đến tối tân hôn, chàng đã lừa Chính, và vào với
một người đẹp mà chàng ước muốn. Chàng lấy làm hãnh
diện khi nghĩ đến Thúy không lấy được mình đến nãi phải
khổ sở.
Thúy và vội và vàng cho hết bát, rồi đứng dậy.
Hạnh mạnh bạo hỏi:
- Bác lên đây từ bao giờ, sao không hỏi thăm đến nhà
vợ chồng tôi?
Chàng cho câu nói là kín đáo và đứng đắn. Nó kín đáo
vì đã gọi Thúy bằng bác. Nó đứng đắn, vì chàng đã thêm
được tiếng vợ. Làm như chàng đã có vợ, chỉ là trách người
chị mà thôi. Bọn lái đò, ắt hẳn không phải là họ hàng với
Thúy, sẽ không ngờ vực gì. Và dù có là họ hàng với Thúy,
họ sẽ tưởng chàng là họ hàng nhà chồng nàng. Mà nếu là
họ hàng với chồng nàng, họ vẫn có thể tưởng chàng là họ
hàng với nàng.
DANH TIẾT 601
Thúy hiểu ngay, đáp:
- Thưa chú, tôi...
Thấy Thúy ấp úng, chàng vội vàng đỡ:
- Vậy tôi về bảo nhà tôi đến đây mời bác về đằng nhà.
Chàng sung sướng, vì thấy Thúy cũng gọi mình là chú,
nghĩa là cùng một lòng gian giảo để che mất người khác.
Thúy đáp:
- Tôi cũng muốn hỏi thăm lại đằng chú thím, nhưng sợ
không ai biết.
Một người chân sào già hỏi Thuý:
- Là cái ông mà bà vẫn nói chuyện đấy à?
Thúy gật:
--Phải.
Hạnh càng vui vẻ:
- Bác chưa hỏi đến người biết, thì sợ không đến được
nhà tôi, chứ tôi ở tỉnh này, ai còn lạ.
Thuý, đôi mắt nhìn xuống, không đáp. Hạnh nói:
- Hay là tiện đây, mời bác về đằng nhà. Chị em, chứ
nào phải người xa lạ. À, thưa bác, bác giai và các cháu vẫn
bình yên?
Thúy động tâm, nhưng cố giữ vẻ tự nhiên, lấy xã giao
để đáp:
- Cam ơn chú.
- Nào, mời bác sắm sửa đi.
- Vâng, kể lại đằng chú thím thật tiện. chả hơn trọ
602 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
dưới thuyền này. Vả đến nơi xa Ìạ, có họ hàng vẫn hơn.
Người chân sào g]à vừa xÍa răng, vừa nói:
- Nhất là bà định đến đây buôn bán?
Rồi hắn chép miệng:
- Tói như bà, hơi đâu lên đây cho xa xôi.
Thúy ngậm ngùi, đáp:
- Nhưng ở nhà quanh năm chẳng đủ ăn, ông a.
Nói đoạn, nàng đưa chàng chén nước vối, mim cười, mời:
- Chú xơi tạm với tôi chén nước. Ở đây nhà chả phải,
cửa thì không, đồ dùng thiếu thốn cả.
Hạnh giơ tay đỡ chiếc chén, lòng thốn thức. Nhưng
người chân sào già pha trò:
Phải, nhà chả phải, cửa thì không, vì nó là chiếc thuyền.
Mọi người ô lên cười, khiến Hạnh lại giữ được vẻ tự
nhiên:
- Nhà tôi mà được gặp bác, thì vui thích lắm đấy. Dễ
đến bảy tám năm chưa gặp đấy nhỉ. Nào, bác mang theo
những gì?
Thấy Hạnh giục, Thúy quay mặt vào trong để sửa
soạn tay nải. Kỳ thực, nàng giấu mặt căm hờn, có đôi mắt
rưng rưng những lệ. Nàng nghĩ đến gia đình tan nát vì
quân khuyến lang hiện đang đứng trước mật nàng đây,
mà nàng phải cố làm ra dịu dàng.
Hạnh nhìn Thúy lúi húi, lại grục:
- Bác còn hành lý nhiều nữa không?
DANH TIẾT 603
- Thưa không.
Sợ Thúy ngượng, Hạnh chữa:
- Phải, đi xa, đem hành lý nhiều lềnh kênh, chỉ tổ phải
mang xách nặng.
Thúy không đáp, thắt lại miệng tay nải. rồi đứng dậy,
xỉa tiền cơm trả người chân sào già:
- Tôi quấy quả ông mấy hôm, không dám gọi là giả
tiền, ông nhận cho thế này, để mua quà cho cháu.
Người chân sào mỉm cười:
- Tôi chẳng qua là giúp bà, không nhận, bà cho là vô
lý, mà nhận, sợ là tham. Nhưng, thôi được, bà đã cho, tôi
xin tạ ơn bà.
- Không dâm.
Hạnh rất nóng ruột với những sự trùng trình. Chàng
Vội vàng nói: `
- Ông lái thật tử tế với bác cháu. Rỏi rỗi, ông lên chơi
tôi. Thôi, mời bác đi,
Thúy xách hành lý, chào mọi người theo Hạnh lên bờ.
Nỗi căm hờn lại làm nàng nóng rực người. Nhưng
nàng nén tâm ngay, khen Hạnh:
- Bác khéo quá.
Hạnh cười, quay lại, nói đùa:
- Bây giờ mới biết. à?
Song, Thúy đứng dừng lại, hồi:
- Đi thế này, biết cá tiện không? Hay thôi.
604 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Hạnh vội vàng đáp bằng giọng nần nì:
- Sao lại không tiện. Ở đây, ai biết cô là ai!
Thúy lườm:
- Đã hạ xuống là cô rồi.
- Ấy, gọi thế cho tiện. VẢ quen mồm gọi là cô Thúy từ
thuở bé mất rồi.
— Thúy làm bộ thẹn thà:
- Nhà bác có những a1?
- Chả có ai ca.
- Thế bác gái với các cháu đâu?
- Nào đã có a1 là bác gái. Tôi chán đồi, chả muốn lấy a1.
Chàng chấc. Thúy cảm động về câu tâm tình ấy lắm,
nên tiếp:
- Nếu không chán đời, tôi lánh lên đây làm gì!
Thúy thở đài.
Nhưng Hạnh hiểu cái nghĩa tiếng thở dài ấy theo ý
mình, nên sung sướng:
- Cô đã đến đây, nếu định buôn bán, thì nên bỏ cả sự
nghĩ ngợi đi. Nghĩ ngợi về chồng con, hay nghĩ ngợi về
chuyện cũ cũng vậy.
Thúy không đáp, Hạnh tiếp:
- Đất này là đất làm ăn dễ dàng. Và lại, có tôi quen
thuộc nhiều giúp đởỡ cho, cô đừng ngại
Thúy khẽ nói:
- Vâng, cảm ơn bác.
DANH TIẾT 605
Hạnh mỉm cười, nhìn Thúy bằng đôi raắt đấm đuối.
Chàng tưởng tượng đến những sự khoái lạc chàng sẽ được
hưởng với người ngọc. Trong óc chàng, phần phật diễn ra
những cảnh ngày xưa, những ngày chàng còn tập văn cụ
Cử Nho Quan, thỉnh thoảng ra chợ sắm giấy bút, qua hàng
Thúy. Chàng nhớ đến những câu đùa bổn của các bạn, rồi
đến tối tân hôn của nàng mà chàng liều giả làm Chính...
Rêi đến ngày nay, nàng hiện lại ở trong tay chàng.
Chàng cho số nàng là vợ chàng, nhưng ông Tơ đã chót
xe lầm với Chính. Chàng cảm ơn trời có mắt, nay đem trả
nàng cho chàng.
606 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
XxXxI
OE:: chỉ sợ ở đây không tiện. Bác chưa có vợ, tôi lại là
đàn bà đi có một mình.
Hạnh cười:
- Có gì là không tiện!
- Là tôi nói không tiện cho bác. Bác ở đây hàng năm
hàng đời. còn mong có vd con, sinh cơ lập nghiệp ở đất này,
nên cần phải giữ tiếng tăm. Tôi chẳng qua chỉ là tạm bợ,
làm ăn khá thì ở lâu, chả khá lại kiếm nơi khác. Vậy mà
bác chứa tôi ở nhà, ai hiểu đâu bụng tốt của bác, aIi hay
đâu bác với tôi tiếng chưa quen nhưng cũng là biết nhau
từ lâu. Người ta lại dị nghị, đặt ra điều nọ tiếng kia, rồi
bác có phải một mình suốt đời, tôi lại ân hận.
Thấy Thúy nói có lý, và ra vẻ đứng đắn, Hạnh ngượng
nghịu:
- Cô thật chí lý. Nhưng mà...
- Trước kia, tôi tưởng đằng này bác còn có kế nọ người
kia. chả hóa ra bác ở có một mình.
Hạnh mim cười:
- Chả một mình còn mấy mình. Tôi không định lấy vợ.
Nếu tôi định lấy vợ, thì nay có lẽ tôi cũng có con bềng con
DANH TIẾT 607
mang, và chắc chấn tôi không gặp cô ngày hôm nay.
Thúy làm ra cảm động, thở dài thật não nuột:
- Tôi xìn bác chớ nói đến những sự ấy. Bác buồn đã
đành, tôi có vui đâu!
Hạnh sung sướng:
- Tôi cũng đoán ra thế. Mỗi lần về quê, tôi đều hỏi
thăm cô, thấy cô làm ăn khá giá, tôi có bụng mừng.
- Vậy thì bác đã mừng al ấy, chứ nếu tôi khá, tôi đã
cha phải nhự thế này.
Nói đoạn, Thúy thở dài. Hạnh ngậm ngài:
- Nếu từ trước đến giờ cô làm ăn chưa khá, thì từ nay
trở đi cô làm ăn khá, vì vận đến.
- Cảm ơn bắc.
Hạnh thổ dài:
- Tôi cho người ta thế nào là do có số định sẵn cả.
Thấy Hạnh kháy chuyện cñ, Thúy vờ gạt đi, nói lắng:
- Tỉnh này có đễ thuê nhà không nhỉ? Tôi nhờ bác tìm
hộ tôi một chỗ gần chợ cho tiện.
- Vâng, nhưng dù đã hay khó, sự thuê nhà cũng không
phải nội nhật ngày hôm nay làm xong. Nhưng tôi tưởng cô
cứ ở tạm đây, xem sự buôn bán có kết quả hay không. lúc
ấy thuê nhà cũng chưa muộn.
Thúy nghĩ ngợi một lát, rồi đáp:
- Tôi đến nơi xa lạ, đành trông nhờ ở bác.
Hạnh gật đầu:
608 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Cái đó cố nhiên, và tôi xin hết lòng. À, từ nãy quên,
tôi không hỏi việc nhà.
- Việc nhà ai?
- Nhà cô.
Thúy nhăn mặt:
- Việc nhà tôi thì buôn lắm. Tôi không muốn nói, chỉ
gợi thêm mối đau lòng. Chẳng thà bác chỉ nên biết tôi từ
hôm nay về sau.
Hạnh gật gù:
- Và cế nhiên là từ ngày cô còn con gái đến hôm vui
chữ vu quy.
Thúy đay:
- Vụn!
- Nghe bấy nhiêu lời, dù cô chả nói, tôi cũng hiểu cảnh
cô. Thôi thì ta an ủi lân nhau là hơn.
Thúy bưng mặt khóc. Hạnh cảm động, xích lại gần,
lay vaI, gọi:
- Cô Thuý!
Thúy ngoan ngoãn, ngãng đầu lên, nhìn Hạnh bằng
đôi mắt đô hoe:
- Dạ.
Tiêng dạ dịu dàng, đây tình tứ, Hạnh rạo rực, toan ôm
ngay ngươi ngọc. Nhưng sợ Thúy cự tuyệt, nên tự ngãn
được cái cử chỉ sô sàng. Bởi vì chàng nghĩ nàng đã đến đây,
đã ở đây, thì chồng hay chầy, nàng cũng thuộc về chàng, vì
nàng đã ở trong tay chàng. Chàng có thể bước đài, nhưng
DANH TIẾT 609
sợ vấp. Hiện nay, có lẽ nàng còn hoang mang vì nhớ chồng
nhớ con, hoặc tủi về thân phận, nhưng chỉ mai, ngày kia,
là nàng khuây, nàng sẽ lại vui vẻ như cũ, lúc ấy mới là lúc
thuận tiện cho sự yêu đương. Chứ bắt người ta còn đương
vơ vấn, là một cách xử sự rất vụng.
Cho nên tối hôm ấy, Hạnh nhường Thúy nằm ở giường
mình, và chàng đi chơi đến tận khuya, khi về thì ngủ ở
nhà ngoài.
Thúy đêm ấy có chợp mắt đâu. Nàng đã nhìn rõ Hạnh
với bao aự giả hình của con người khốn nạn ấy. Nàng đã
tốn rất nhiều nước mắt, khi nghĩ đến một đêm, có lẽ là
đêm mai, Hạnh nằm cạnh nàng và kế tâm sự cùng nàng.
Nàng sẽ bắt buộc phải nghe, và sẽ khéo léo mà làm chàng
mê mệt. Tấm thân đã nhơ nhuốc một lần, dù có nhơ nhuốc
đến lần nữa để đạt được ý định, nàng không kỳ quản. Cất
tâm hồn trong sạch mà thôi.
Nàng còn nhớ đến chồng và con. Chồng nàng có lẽ từ
nọ đến nay đã thất vọng, vì tưởng nàng đã ra người thiên
cổ. Và chàng sẽ ân hận vì vô cớ xô xát về sự ghen tuông
không đáng ấy. Biết đâu việc nàng bỏ nhà ở) lại không làm
chàng ốm, ốm vì phải nghĩ, phải đau lòng. Mà dù chẳng
ốm, thì cũng mất ăn mất ngủ, thân hình gây xọp. Giá
chàng biết nàng đi, mục đích chỉ vì danh tiết của một
người đàn bà, nàng đi là vì chàng, ắt chàng sung sướng
lắm. Nhưng nàng không dám nói trước sự sung sướng này.
Chàng sẽ can ngăn và nàng còn phải đau đón suốt đời, mỗi
khi sực nhớ đến tối tân hôn lừa đối. Chàng chả vẫn sẵn
lòrg quên việc ấy, và lấy lòng đại lượng ăn ở với nàng, với
610 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬ P
kẻ thì là gì. Nàng bỏ nhà ra đi, không nói gì với chàng,
nàng cho là một tội. Nhưng tội ấy sẽ được tha thứ, khi
chàng được biết kết quả của công việc nàng làm vì chàng.
Nếu chàng đã giận nàng, chàng sẽ thương nàng bội phân.
Nếu chàng đã ghét nàng, chàng sẽ yêu nàng bội phần.
Nhưng nàng thở đài, rưng rưng nước mất. Sự thương yêu
ấy quá muộn mãn, chàng chỉ thương yêu một cái bóng,
một vết đã qua...
DANH TIẾT 611
XXxM
Ñ túy đã cho Hạnh bộc bạch nỗi lòng để lấn bước
sang tình trường. Nàng thấy con người ấy sì ngốc một, cách
rất đáng thương hại. Vì vậy, nàng càng làm chàng phải
thèm muốn.
Thấy Thúy giữ gìn một cách vò lý, đã mệt lần Hạnh dỗ
đành:
- Cô đã ở với tôi mấy ngày, dù ai muốn cãi cho cô là
trình tiết với chồng cũng không được.
- Đành vậy, nhưng người ta sống, nếu không có trời
phật, nêu không có lương tâm chứng giám cho thì...
Hạnh cướp lời:
- Cô nói làm gì trời phật với lương tâm. Những cái ấy
là người đời bịa ra để đậm dọa kẻ yếu linh hồn. Nhưng với
người đã yêu, thì chí có chữ tình mới là sức mạnh. Chữ
tình là trời phật, là lương tâm của kế biết yêu.
- Nhưng bác nói đến chữ yêu sớm quá.
Hạnh lắc đầu:
- Không sớm chút nào. Trải lại, nố quá muộn. Thế cô
không biết tôi nặng lòng với cô từ năm tôi còn đi học cụ Cử
Nho Quan hay sao?
Thúy thỏ dài:
612 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
- Nào al biết được!
- Không nặng lòng sao tôi hỏi cô làm vợ.
Thúy liếc Hạnh và nhếch mép tủm tỉm cười. Hạnh tiếp:
- Mà, tôi nói thật câu này nhé.
Thúy làm ra thân mật:
- Gì?
- Nhưng đừng giận kia!
- Không.
- Này, Thúy ạ... thôi, chả nói nữa.
Thúy hiểu ngay Hạnh sắp nói gì. Hẳn chàng kế lại
việc xảy ra trong tối tân hôn. Nên nàng nằn nì:
- Gì mà kín đáo thế?
Rồi nàng làm mặt giận dữ:
- Tôi chúa ghét ai cứ nửa úp nửa mở. Đã không nói thì
thôi, chứ thế này thì tức tức là!
Nói đoạn, nàng vùng vằng đứng dậy. Hạnh vội vàng
kéo tay nàng ngồi xuống. Làn da mát rượi làm chàng ngây
ngất. Nàng rút tay ra, nũng nịu:
- Thế thì nói đi.
- Nhưng tôi cứ sợ Thúy giận.
- Không nói tôi mới giận.
- Tôi nói nhé. Thúy giữ gìn với tôi không có ích gì đâu mà.
- Tôi vẫn biết không có ích, nhưng gái chính chuyên
thì một đời chồng, bác ạ.
Hạnh cười tít mắt:
DANH TIẾT 613
- Thế thì cô không phải là gái chính chuyên, vì trước
khi cô biết Chính, cô đã biết một người khác.
Thúy ửng hồng hai má:
- Bác nói điêu, không sợ ông ù à!
Rồi nàng cười sằng sặc. Hạnh cũng cười theo:
- Töi không sợ, vì chính tôi biết.
Thúy nói đùa để cố gợi cho Hạnh thú thật:
- Dễ tôi đã ăn ở với bác chắc!
Hạnh cười bà ra:
- Chính thế. Mà tôi không nói bịa đâu. Cho nên tôi bảo
cô giữ gìn với tôi không có ích. Tôi biết cô trước Chính kia.
Thúy biu môi, Hạnh nghiêm nét mặt:
- Thực đấy. Thế tôi nói rõ nhé.
- Ừ,
- Cô có nhớ tối hôm cưới, ai vào với cô khoảng canh tự
không?
- Nhà tôi chứ ai? Rõ khéo!
- Lại không phải nhà cô mới khéo chứi
- Thế dễ bác?
- Đúng!
Thúy vờ sửng sốt:
- Bác thật khéo điêu!
- Không điêu chút nào. Đây này, nghe nhé. Tôi lừa cho
Chính cầm bài, bị giam hãm vào đám tổ tôm, rỗi đánh liều
vao với cô. Buổng cô có bày cái giường ở chỗ này, cái bàn ở
đây, trên có ngọn đèn, ấm nước. Tôi vào, thổi đèn đi, rổi
614 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
lên giường nằm. Cô tưởng tôi là chổng, cô quay mặt vào
trong, tôi lay ba lượt nhưng vẫn vờ ngủ. Tôi mới ghé môi
vào má và ôm thế này.
Thúy lánh xa, dơm dớm nước mắt:
- Thôi chết rỗi!
Hạnh sung sướng, hất hàm, hỏi:
- Thế là thật hay tôi điêu?
- Thôi chết rồi, phải gió cái nhà bác này!
Rồi nàng nức nở khóc. Nàng thương cảnh ngộ nàng
hiện tại. Nàng sở di phải như thế này, là vì cá1 đêm tai hại
ấy. Hạnh đã nói rõ quá, khiến cho nàng xúc động. Trái lại,
Hạnh lại cho nước mắt của nàng có một ý nghĩa yêu
đương, nên chàng nói:
- ... Phái, eô không ngữ tôi vì tình yêu mà liều như thế.
Thúy lau nước mặt, thở dài, ngồi thờ thẫn. Hạnh nói:
- Cho nên chúng ta có phải là không biết nhau đâu.
Bởi thế, tôi mới dám nói là cô giữ gìn với tôi cũng vô ích.
Thấy Thúy hần thần, Hạnh hỏi:
- Cô giận tôi đấy à?
Thúy mỉm cười, lặc đầu:
- Không. Tôi cảm động, vì không ngờ.
- không ngơ tôi đã yêu cô quá và được Ân ái với cỏ,
phải không?
Thúy không đáp, Hạnh tiếp:
- Cho nên bây giờ cô ở với tôi, có gì là lạ. Có lẽ thế mới
là duyên số.
DANH TIẾT 615
Thúy thở dài. Hạnh xích lại gần, nắm lấy tay Thúy.
Thúy không cự tuyệt. Hạnh làm ra vẻ đứng đắn, lắc đầu,
than thở:
- Mới đẻ có hai lần, mà cổ tay đã gầy thế này.
Thúy tình tứ nhìn Hạnh, rồi vờ thẹn thò:
- Tôi không ngờ bác ranh mãnh nhường này. Thế mà
ngày xưa, ai cũng khen là đứng đắn.
- Ranh mãnh hay đứng đắn cũng phải tùy lúc chứ,
những lúc này mà đứng đắn thì chỉ thiệt mà thôi.
Nói đoạn, chàng sấn lại gần, ôm lấy lưng Thúy. Thúy
đứng đậy để tránh. Nhưng Hạnh như con hổ đói thấy mồi
ngon, nên hết sức hăng hái, đến nỗi Thúy phải giãy giụa,
và hẹn:
- Để đến mai. Hôm nay tôi khó ở.
616 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
XXIII ;
#:u sau là một tố! có trăng. Chị Hằng trong như
chiếc mâm bạc từ từ tự ngọn núi nhô lên, toá một thú ánh
sáng mơ hề.
Giữa sân nhà Hạnh, bắc chiếc bàn với hai chiếc ghế,
trên bàn bày rượu và thức ăn.
Chính Thúy xuống bếp, tự tay nấu nướng. Bởi vì nàng
đã hẹn ăn ở với chàng bắt đầu từ hôm nay. Và nàng đã yêu
cầu chàng phải làm mâm cơm cúng. Và sau khi cáo gia
tiên, thấy trăng đẹp, chàng muốn thưởng bữa rượu cùng
người yêu đưới nét cười của Hằng Nga, chàng bèn chờ cho
thật tối, mới ăn.
Thúy vui vẻ lạ, lúc nào nàng cũng tươi cười, khiến
Hạnh sung sướng quá. Chàng ngồi xuống ghế, nói:
- Rượu ngon uống với người yêu dưới một canh đẹp,
đời người dễ mấy lần được hướng!
Thúy nhếch mép:
- Nhưng người yêu lại không biết uống rượu.
- Không, thế nào mình cũng phải uống với tôi cho đến
lúc say.
- Em thì một hớp cũng đủ choáng váng.
DANH TIẾT 611
- Thì một hớp vậy.
Nói đoạn, chàng rót rượu ra hai cốc. Thúy gấp để ăn
cho chàng, và mời ăn. Hạnh tê mê, uống từng cốc một:
- Mình phải uống, uống cho thật say đi.
- Nhưng em say thì không thể đọn đẹp được nữa.
- Cần gì, mai đọn, say rồi đi ngủ. Thần tiên cũng chỉ
thế mà thôi.
Thúy rót cho Hạnh đây cốc:
- Uống đi, mình.
- Tôi vốn không uống được nhiều, nhưng rượu này
cũng được mươi cốc mới say.
- Thế thì tốt lắm. Nam vô tửu như kỳ vô phong.
Nàng chọn những miếng ngon gắp vào bát cho chàng.
Thấy sự chiều chuộng dịu dàng, Hạnh càng như được
khuyến khích, chàng đã bừng bừng nóng mặt, nên nốc hết
cốc rượu và nói:
- Cho tôi uống nhiều vào.
- Thúy lại rót. Và Hạnh cứ uống. Hết cốc này đến cốc
khác, chẳng mấy chếc Hạnh đã thấy mắt mờ và lưỡi líu:
- Người ta nhiều lúc cần quên mình, quên sự thực ở
đời. Muốn quên, phi rượu không có gì nữa. Cổ nhân lúc cao
hứng thì uống rượu để làm thơ, nhưng tôi chữ nghĩa kém,
nếu được như người ta, những lúc này, ít ra cũng được một
bài. Cánh tình này, đây thị vị.
Thúy nhìn Hạnh, hơi có vẻ thương hại. Chàng lại gid
cốc ra cho nàng rót.
618 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Nàng nói:
- Mình uống nhiều, say quá. Không nên.
- Cốt vậy, uống rượu mà không được say, thà đừng
uống. Đàn bà biết đâu cái thú uống rượu mà nói vào. Tôi
muốn say mềm.
Thúy hỏi:
- Người say rượu hay hung hăng, đánh đập vợ con. Tôi
chúa sd.
- Không phải tất cả những người say rượu đều có tính
ấy. Người trầm tĩnh, càng say càng chín. Người nông nổi,
càng say càng âm ï. Ai thô bỉ, ai thanh cao, a1 vui, ai buồn,
tóm lại, a1 tính tình thế nào, đến lúc say lộ ra cả nguyên
hình, dù lúc thường giả đối che đậy kỹ càng. Tôi đây có
như cái nhà anh Chính đâu, mượn chén để cà khia với vợ.
Thúy giấu sự căm hờn, khẽ gật đầu:
- Cho nên tôi bị một lần, phải nhó đến già, bây giờ
đâm ra ngờ vực tất ca đàn ông say rượu. Bởi vậy, tôi không
muốn cho mình uống nhiều.
Hạnh gật đầu:
- Đành vậy, nhưng nếu tôi uống luôn, mình hãy nên
can ngăn, không cho tôi uống nhiều. Nhưng năm thì mười
họa tôi mới uống, thì dù uống nhiều cũng vô hại. Và thỉnh
thoảng mới uống, nên uống nhiều cho say. Đã là vợ chồng,
mình khuyên tôi là phải, nhưng tôi lại nên giảng mình
nghe như thế.
Nhưng bỗng Hạnh thấy đau nhoi nhói ở thái dương.
DANH TIẾT 619
Chàng nhăn mặt:
- Quái. uống rượu, nhức đầu được à!
Thúy tái mặt. phải và đứng dậy:
- Tôi x1n vô phép.
- Mình ăn nhanh thế? Ngồi lại với tôi cho vui.
Thúy xích nghiêng cho ánh trăng khỏi chiếu rõ vào
mặt. Hạnh ôm đầu:
- Nhức lắm. Khó chịu lắm.
- Tại mình uống nhiều.
- Không phải, mọi khi tôi có thấy thế này đâu!
- Nếu có say, đừng uống thêm nữa.
Vừa nói, nàng vừa giữ lấy chai rượu. Nhưng Hạnh lắc
đầu, chìa cốc ra:
- Không, tôi cứ uống, tôi đã bảo đừng ngăn tôi tối nay.
Chàng giật lấy chai; nàng gắp đề ăn cho chàng:
- Ăn cái này giã rượu.
Hạnh cầm bát đã run tay. Và hai mắt chàng đã thiếu
hẳn tỉnh thần. Chàng kêu:
- Quái, tôi thấy thế nào ấy. Có lẽ tôi sắp mẽ chắc.
Chàng thử uống rượu, nhưng thấy chân tay nặng nề.
Chàng tựa vào thành bàn, nhìn nàng một cách ngây đại:
- Ổ, quái, thế nào ấy thật.
Thúy vội vàng đến gần:
- Thế nào?
- Minh đâu, tôi chả trông thấy gì ca.
620 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Chàng quờ tay ra, run rấy. Nàng đáp:
- Tâi đây. Mình làm sao thế?
- Khó chịu lắm. Mình cho tôi vào trong nhà. Tôi buồn
nôn lắm.
Rồi chàng gục xuống, oẹ khan. Thúy sợ hãi. Hạnh gọi:
- Mình ơi, cho tôi vào trong nhà.
Chàng gid hai cánh tay, quỡ cào, nhưng Thúy không
đám gân. Hạnh cố đứng dậy, nhưng vừa nhổm khỏi mặt
ghế, chàng đã ngã xuống, và vì ghế để, chàng đồng kềnh ra
mặt đất.
Thúy cuống queo. Không ngờ liều thuốc độc nàng cho
chàng ăn lại công hiệu chóng thế. Nàng nhìn qua hàng rào
xem hàng xóm có ai biết không.
Hạnh nằm vật, bất tỉnh nhân sự. Mắt vẫn mỏ, nhưng
trợn ngược lên, và ở miệng phì phì ra một thứ bọt hăng
những mùi rượu.
Nhìn kỹ thế, Thúy cố trấn tĩnh để giữ hết can đảm.
Nàng lấy hết sức, nắm hai cánh tay Hạnh, và lôi sềnh
sệch, như lôi chiếc bễ hàng. Hạnh không biết gì, vẫn hừ hừ
rên, vẫn nhăn nhó mặt, và vẫn thỉnh thoảng cố oẹ để nôn
ra những chất nó làm chàng khó chịu.
Thúy đã lõi Hạnh được vào trong. Nàng không vực lên
giường, cứ để kệ nằm ở đất. Nàng lắng lặng dọn dẹp hết đỗ
đạc ở sân vào, rồi đóng chặt cửa lại. Nàng thắp đèn, để
nhìn Hạnh cho rõ. Lúc ấy chàng vẫn cồn rên rỉ, sùi nhiều
bọt mép, và thỉnh thoảng giăy những cơn kinh hồn.
DANH TIẾT 621
Không hề sợ hãi, Thúy lấy chân lay lưng chàng. Hạnh
chỉ còn là cây thịt, mềm nhũn. Nàng lấy ở trong túi ra gói
bột. bổ kếp, rắc vào lỗ mũi Hạnh, nhưng chàng không giãy
giụa và cũng không hắt hơi.
Thúy yên tâm, vào buồng, lấy ở bọc quần áo ra một
lưởi dao thật sắc. Nàng đã sắm thứ khí giới này từ lâu.
Nàng rắp tâm một ngày kia, lưỡi dao này nó cứa cổ Hạnh
cho nàng được hả lòng.
Thì hôm nay, nàng được toại nguyện. Rất mau lẹ, và
không chút sợ hãi, nàng quỳ hai gối xuống đất, tay cằm
lưỡi thép sắc sáng nhoáng. Nàng nghiến răng, nhắm mắt,
cứa mạnh vào cuống họng Hạnh một nhát thật sâu. Chàng
rú lên một tiếng phều phào. Bất đồ nàng mìng mình, cũng
loạng choạng ngã. Nàng không dám mở mát để nhìn thảm
trạng. Nàng hãy tay cho đổ chiếc đèn, trong nhà tối um.
Rồi nàng run run, bồ dậy, mặt và áo nàng có nước, có
lẽ là máu.
Lúc ấy, nàng mới thấy sợ. Nàng khẽ mở cửa ngoài, rồi
lui lủi đi, lân dưới mái hiên. Nàng đã phạm tội giết người.
Nàng sợ hết thầy cả mọi người. Nàng tưởng chừng như ai
cũng biết rõ nàng là kẻ sát nhân, và rình bắt nàng.
Nhưng chẳng mấy chốc, nàng đã ra đến ngoài tỉnh.
Nàng ngồi nghỉ, thở hổn hển. Nàng nhìn lên mặt trăng.
Nàng nghĩ đến Chính và hai con. Không hiểu giờ này,
chồng nàng có động tâm không. Nàng bưng mặt khóc.
Nàng không thể về với Chính, để nói cho chàng biết là
nàng đã rửa được mỗi thù rồi.
622 NGUYÊN CÔNG HOAN TOÀN TẬP
Nhưng rỗi sau, sao chàng chẳng biết; Tin Hạnh bị giết
ở thành Tuyên chỉ nay mai là đến tai Chính. Và chàng sẽ
tha hồ khóc nàng hết nước mắt.
Nàng chỉ nghĩ ngợi có bấy nhiêu điều. Giữ này, nàng
không thể ngồi ở đây lâu, để chờ sự trả thù cho Hạnh.
Nghĩa là nàng không chịu cho người ta bắt nàng, đem đến
pháp luật. Dù sao, nàng cũng là một người giết người.
Pháp luật có bênh nàng chăng nữa, cũng không thể bảo
nàng là vô tội, và thế nào cũng khép án nàng. Nhưng dà có
bị hình phạt nhẹ, nàng cũng không muốn. Nàng muôn
không ai được coi việc nàng giết Hạnh là một tội.
Bởi suy tính thế, nên nàng đã quyết định công việc từ lâu.
Nàng đứng dậy, thản nhiên, lách bụi lau, ra phía bở
sông. Nàng ngồi xổm xuống một ghềnh đá, và ngắm nghía.
Làn nước trong xanh cuồn cuộn chảy róc rách. Thấy chỗ
rất tốt, nàng hết sức rướn một cái, nhảy xuống sông.
Một tiếng ùm. Nước bắn lên. Bọt đùn trắng ngầu ngầu.
Quảng sóng vàng óng ảnh lan rệng ra. Nhưng chỉ một phút
sau, mặt nước trong xanh lại róc rách chây để phủ kín một
cách vô tình cái tâm sự của con người mệnh bạc.
